Ι. Κυριτσάκη, Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και η αρχή του διττού αξιόποινου, 2009


Ι. Κυριτσάκη, Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και η αρχή του διττού αξιόποινου, 2009

Αντικείμενο του έργου είναι η παρουσίαση των σημαντικών διαφοροποιήσεων που επέφεραν η απόφαση πλαίσιο και ο ελληνικός νόμος μεταφοράς στο παραδοσιακό καθεστώς της έκδοσης και κυρίως η συστηματική ανάλυση και κριτική αποτίμηση των ρυθμίσεων που αφορούν την αρχή της διττής εγκληματικότητας. Ο λόγος για τον οποίο δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην αρχή αυτή σχετίζεται με τη θεμελιώδη σημασία της ως ασφαλιστικής δικλείδας υπέρ του εκζητουμένου. Εξάλλου, το ειδικό βάρος της αρχής διαφάνηκε και από το γεγονός ότι η νομιμότητα της διάταξης του ευρωπαϊκού νομοθετήματος που προβλέπει την περιστολή της αποτέλεσε αντικείμενο εξέτασης από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, μετά από υποβολή σχετικού προδικαστικού ερωτήματος εκ μέρους του Διαιτητικού Δικαστηρίου του Βελγίου.

Ειδικότερα, ο κύριος κορμός του έργου διαρθρώνεται σε έξι μέρη. Στο πρώτο μέρος πραγματοποιείται σκιαγράφηση της πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιγράφεται η μετάβαση από τον αμιγώς οικονομικό χώρο στον πολιτικό χώρο, στον οποίο περικλείονται, εκτός των άλλων, τα ζητήματα δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις.

Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μνεία στη φύση και εξέλιξη του θεσμού της έκδοσης, υπογραμμίζονται τα εμπόδια διαδικαστικής ή πολιτικής φύσης που καθιστούσαν δυσχερή τη διεξαγωγή του και περιγράφεται η σταδιακή πορεία προς την υιοθέτηση του νέου μορφώματος δικαστικής συνεργασίας. Αναφέρονται, επίσης, οι σημαντικότεροι σκόπελοι που ανέκυψαν κατά τη μεταφορά της ενωσιακής πράξης, δεδομένου ότι οι θεσμικές αλλαγές που αυτή επέφερε στις παραδοσιακές αρχές της έκδοσης, αποτέλεσαν πηγή πολλαπλών αντιπαραθέσεων και έθεσαν θεμελιώδη ζητήματα συνταγματικής φύσης.

Στο τρίτο κεφάλαιο της μελέτης πραγματοποιείται ειδική αναφορά στην αρχή του διττού αξιοποίνου. Περιγράφεται η σταδιακή συρρίκνωση που υπέστη η αρχή αυτή σε όλη την πορεία του θεσμού της έκδοσης, υπογραμμίζεται η θεωρητική σημασία της και επισημαίνεται η προβληματική της παράκαμψής της κατά τη διεξαγωγή της διαδικασίας του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης.

Με αφορμή τις σκέψεις αυτές, στο επόμενο κεφάλαιο καταγράφονται αναλυτικά οι σχετικές θέσεις του κοινοτικού Δικαστηρίου, όπως διαμορφώθηκαν στην από 3.5.2007 απόφασή του σχετικά με το κύρος της απόφασης πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. Διερευνάται επίσης, εις βάθος η συμβατότητα της ρύθμισης της απόφασης πλαίσιο που προβλέπει την παρέκκλιση από το έλεγχο της προϋπόθεσης του διττού αξιοποίνου, ως προς ορισμένες μόνο κατηγορίες εγκληματικών συμπεριφορών, ασαφώς προσδιορισμένες, με τις δικαιοκρατικές αρχές της νομιμότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων.

Στο κεφάλαιο που ακολουθεί πραγματοποιείται μία πιο διευρυμένη παρουσίαση του συνόλου των ρυθμίσεων της απόφασης πλαίσιο που σχετίζονται με τον έλεγχο του διττού αξιοποίνου.
Στο έκτο κεφάλαιο της μελέτης υπογραμμίζονται οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από το βεβιασμένο διάβημα της Ένωσης να καταργήσει, έστω και μερικώς, την αρχή του διττού αξιοποίνου, χωρίς να έχει προηγουμένως επιτύχει την προσέγγιση των ποινικών ρυθμίσεων ουσιαστικής και διαδικαστικής φύσης στις έννομες τάξεις των κρατών μελών.

Στη συνέχεια, προτείνονται ορισμένες επιβεβλημένες νομοθετικές επεμβάσεις, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ενωσιακό επίπεδο, προκειμένου να εξοβελιστούν οι ερμηνευτικοί σκόπελοι του Ν. 3251/2004, αλλά και της απόφασης πλαίσιο και να καλυφθούν τα υπάρχοντα νομικά κενά. Βασικός στόχος των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι η διασφάλιση της ομοιόμορφης διεξαγωγής της διαδικασίας στις έννομες τάξεις του συνόλου των κρατών μελών και η παροχή εναρμονισμένης προστασίας υπέρ του εκζητουμένου. Επιπροσθέτως, υποδεικνύονται ορισμένα μέτρα ευρύτερου χαρακτήρα που θα ήταν ορθό να ληφθούν από τον Ευρωπαίο νομοθέτη, προκειμένου να επιτευχθεί η ουσιαστική εγκαθίδρυση ενός κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και να διευκολυνθεί η ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης μεταξύ των αρμόδιων εθνικών δικαστικών αρχών στο σύνολο του ενωσιακού χώρου.

Edition info

Title
Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και η αρχή του διττού αξιόποινου
© 2009
Series editors
Author
Series
ISBN
978-960-445-464-8
Pages
XXI + 391
Price
€ 40.00
In stock

Table of contents   +

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

1. Από τον οικονομικό χώρο στο χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης

1.1. Από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

1.2. Οι σημαντικότερες διαφορές των πυλώνων της Ένωσης

2. Ο ρόλος του ΔΕΚ στην πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης

3. Η Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη και η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΣΜΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ

ΕΝΤΑΛΜΑ ΣΥΛΛΗΨΗΣ

1. Ο θεσμός της έκδοσης

1.1. Φύση και χαρακτηριστικά του θεσμού της έκδοσης

1.2. Πρώτες μορφές εμφάνισης του θεσμού της έκδοσης, μετεξέλιξη και εγκαθίδρυση παραδοσιακών αρχών

1.2.1. Η αρχή της ειδικότητας

1.2.2. Η αρχή της απαγόρευσης έκδοσης για πολιτικά εγκλήματα

1.2.3. Η αρχή της απαγόρευσης έκδοσης ημεδαπών

1.2.4. Η αρχή του διττού αξιοποίνου της πράξης

1.3. Προβλήματα εφαρμογής της διαδικασίας έκδοσης

2. Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης

2.1. Η γέννηση της απόφασης πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης

2.2. Σημεία διαφοροποίησης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης από το θεσμό της έκδοσης

2.2.1. Η αντικατάσταση του μεικτού συστήματος έκδοσης από το δικαστικό σύστημα παράδοσης

2.2.2. Φύση, προϋποθέσεις και χρονικά περιθώρια εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης

2.2.3. Πεδίο εφαρμογής του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης

2.2.3.1. Προβλεπόμενα όρια ποινής ή μέτρου ασφαλείας ανάλογα με το σκοπό της παράδοσης

2.2.3.2. Παράδοση σε περίπτωση συρροής εγκλημάτων

2.2.4. Συρρίκνωση παραδοσιακών αρχών

2.2.4.1. Αρχή ειδικότητας

2.2.4.2. Αρχή απαγόρευσης έκδοσης για πολιτικά αδικήματα

2.2.4.3. Αρχή μη έκδοσης ημεδαπών

2.2.4.3.1. Συνταγματικά εμπόδια συνδεόμενα με την έκδοση ημεδαπών

2.2.4.3.2. Παράλειψη ενεργοποίησης μηχανισμού προδικαστικής παραπομπής

2.2.4.4. Η αρχή διττού αξιοποίνου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΔΙΤΤΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΝΟΥ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ

1. Ιστορική αναδρομή στις τροποποιήσεις της αρχής του διττού αξιοποίνου στα πλαίσια της έκδοσης

1.1. Συμβατικά κείμενα του Συμβουλίου της Ευρώπης

1.1.1. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Έκδοσης και τα Πρόσθετα Πρωτόκολλα

1.1.2. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Τρομοκρατία

1.2. Συμβατικά κείμενα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1.2.1. Συμβατικά κείμενα διακρατικής δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις έως τη Συνθήκη του Μάαστριχτ

1.2.2. Συμβατικά κείμενα περί έκδοσης στα πλαίσια της Συνθήκης Μάαστριχτ

1.2.2.1. Η Σύμβαση του 1995 για την απλουστευμένη διαδικασία έκδοσης

1.2.2.2. Η Σύμβαση του 1996 για την έκδοση μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε.

2. Η σημασία της αρχής του διττού αξιοποίνου

2.1. Η ιστορική καθιέρωση της αρχής του διττού αξιοποίνου

2.2. Η διχογνωμία σχετικά με τις θεμελιωτικές βάσεις της αρχής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΕΚ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΚΥΡΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΙΑΚΗΣ

ΠΡΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΝΤΑΛΜΑ ΣΥΛΛΗΨΗΣ

1. Το επιλεχθέν νομικό εργαλείο για τη θεσμοθέτηση του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης

1.1. Η θέση του ΔΕΚ επί του πρώτου προδικαστικού ερωτήματος

1.2. Οι Προτάσεις του Γεν. Εισαγγελέα

1.3. Σχολιασμός της θέσης του ΔΕΚ περί της ορθότητας του επιλεχθέντος νομικού εργαλείου

2. Η συμβατότητα της ρύθμισης περί μερικής κατάργησης του διττού αξιοποίνου με τις αρχές της νομιμότητας και της ισότητας

2.1. Η κρίση του ΔΕΚ επί του δευτέρου προδικαστικού ερωτήματος

2.2. Οι σκέψεις του Γεν. Εισαγγελέα

2.3. Κριτική της θέσης του ΔΕΚ σχετικά με τη συμβατότητα της ρύθμισης με την αρχή της νομιμότητας

2.4. Σχολιασμός της θέσης του ΔΕΚ σχετικά με τη συμβατότητα της ρύθμισης με την αρχή της ισότητας

2.5. Σχολιασμός της θέσης ΔΕΚ περί μη καταστρατήγησης της αρχής της ισότητας κατά την εφαρμογή της ρύθμισης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΤΤΟ

ΑΞΙΟΠΟΙΝΟ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ

ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΣΥΛΛΗΨΗΣ

1.Περιπτώσεις υποχρεωτικής κατάργησης του διττού αξιοποίνου

1.1. Συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση

1.2. Τρομοκρατία

1.3. Εμπορία ανθρώπων

1.4. Σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών

1.5. Παράνομη διακίνηση ναρκωτικών

1.6. Παράνομη διακίνηση όπλων, πυρομαχικών, εκρηκτικών

1.7. Δωροδοκία

1.8. Απάτη σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

1.9. Νομιμοποίηση προϊόντων εγκλήματος

1.10. Παραχάραξη, περιλαμβανομένης της κιβδηλείας ευρώ

1.11. Εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο

1.12. Εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος

1.13. Παροχή βοήθειας για την παράνομη είσοδο και διαμονή

1.14. Ανθρωποκτονία από πρόθεση, βαρεία σωματική βλάβη

1.15. Παράνομο εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων και ιστών

1.16. Απαγωγή, παράνομη κατακράτηση, ομηρία

1.17. Ρατσισμός και ξενοφοβία

1.18. Οργανωμένες ή ένοπλες κλοπές

1.19. Παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των αρχαιοτήτων και έργων τέχνης

1.20. Απάτη

1.21. Αθέμιτη προστασία έναντι παράνομου περιουσιακού οφέλους, εκβίαση

1.22. Παράνομη απομίμηση και πειρατεία προϊόντων

1.23. Πλαστογραφία δημοσίων εγγράφων, εμπορία πλαστών

1.24. Παραχάραξη μέσων πληρωμής

1.25. Λαθρεμπόριο ορμονικών ουσιών και άλλων αυξητικών παραγόντων

1.26. Λαθρεμπόριο πυρηνικών και ραδιενεργών ουσιών

1.27. Εμπορία κλεμμένων οχημάτων

1.28. Βιασμός

1.29. Εμπρησμός με πρόθεση

1.30. Εγκλήματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου

1.31. Αεροπειρατεία και πειρατεία

1.32. Δολιοφθορά

1.33 Συνολική αξιολόγηση των αδικημάτων του καταλόγου

2. Περιστολή της κατάργησης του όρου του διττού αξιοποίνου με βάση την αρχή της εδαφικότητας

2.1. Η οριοθέτηση της κατάργησης της αρχής του διττού αξιοποίνου με βάση την αρχή της εδαφικότητας δυνάμει διατάξεων του ελληνικού νόμου μεταφοράς

2.2. Κριτήρια καθορισμού δικαιοδοσίας

3. Περιπτώσεις εφαρμογής της αρχής του διττού αξιοποίνου

3.1. Τα δύο στάδια ελέγχου του διττού αξιοποίνου

3.2. Ο in concreto έλεγχος του διττού αξιοποίνου στα πλαίσια του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης

3.2.1. Αμνηστία

3.2.2. Ποινική ανευθυνότητα λόγω ηλικίας

3.2.3. Παραγραφή του εγκλήματος ή της ποινής

3.2.4. Δεδικασμένο από απόφαση κράτους μέλους της Ένωσης

3.2.5. Δεδικασμένο από απόφαση δικαστηρίου τρίτου κράτους

3.2.6. Εκκρεμοδικία

3.2.7. Περιπτώσεις παύσης ποινικής δίωξης

3.3. Προτεινόμενη έκταση ελέγχου του διττού αξιοποίνου σε περίπτωση απουσίας σαφούς ρύθμισης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ

Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΝΟΜΟΘΕΣΙΩΝ ΩΣ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ

ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΔΙΤΤΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΝΟΥ

1. Η αναγκαιότητα για εναρμόνιση της ποινικής ύλης των κρατών μελών

1.1. Εναρμόνιση - προαπαιτούμενο του κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης

1.2. Εναρμόνιση και εσωτερική αγορά

1.3. Πρόταση της Επιτροπής για αλλαγή του νομοθετικού καθεστώτος εναρμόνισης υπό το φως της απόφασης C-176/03 του ΔΕΚ

1.4. Πρόταση της Επιτροπής για απλοποίηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στα πλαίσια του τρίτου πυλώνα με σκοπό την εναρμόνιση

1.5. Μεταρρυθμιστική Συνθήκη και εναρμόνιση ποινικής ύλης

2. Η ανάγκη εναρμόνισης των όρων προστασίας του εκζητουμένου

2.1. Η αναγκαιότητα σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων του εκζητουμένου σύμφωνα με τα Συμπεράσματα του Τάμπερε

2.2. Πρόταση απόφασης πλαίσιο σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα στα πλαίσια της ποινικής διαδικασίας

2.3. Διατάξεις του πρωτογενούς δικαίου σχετικές με την προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων

2.4. Απουσία ρήτρας περί προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην απόφαση πλαίσιο

2.5. Δικλείδες ασφαλείας της απόφασης πλαίσιο και των εθνικών νόμων μεταφοράς

2.5.1. Κριτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί των ρυθμίσεων των εθνικών νόμων μεταφοράς που αφορούν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

2.5.2. Η νομιμότητα των εθνικών ρυθμίσεων περί προστασίας του εκζητουμένου

2.5.2.1. Αντίστοιχες ασφαλιστικές δικλείδες στο δίκαιο της εσωτερικής αγοράς και στο πεδίο αστικού και εμπορικού δικαίου

2.5.2.2. Η συμβατότητα των ρυθμίσεων με τις διατάξεις της Συνθήκης

2.5.2.3. Συμφωνία των εθνικών ρυθμίσεων με τη νομολογία του ευρωπαϊκού και κοινοτικού Δικαστηρίου

2.5.2.4. Συμβατότητα των εθνικών ρυθμίσεων με ορισμένες αρχές του κοινοτικού και διεθνούς δικαίου

2.5.2.5. Το δημοκρατικό έλλειμμα των πράξεων του τρίτου πυλώνα

2.6. Περιπτώσεις οριοθέτησης της κατάργησης του όρου του διττού αξιοποίνου με βάση διατάξεις της ΕΣΔΑ και των εθνικών Συνταγμάτων

2.6.1. Αρχή νομιμότητας

2.6.2. Απαγόρευση απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης

2.6.3. Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη

2.6.4. Ελευθερία έκφρασης

2.6.5. Ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι

2.6.6. Απαγόρευση των διακρίσεων

2.7. Η εγγυητική λειτουργία του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

1. Πλημμέλειες του νομοθετικού εγχειρήματος της Ένωσης

1.1. Επιβεβλημένες τροποποιήσεις επί της ενωσιακής πράξης

1.2. Αναγκαίες νομοθετικές αλλαγές σε εθνικό επίπεδο

2. Απαιτούμενα μέτρα για την εγκαθίδρυση ενός κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης

2.1. Αναγκαιότητα εξοικείωσης των εθνικών δικαστικών αρχών με τα αλλοδαπά συστήματα απονομής δικαιοσύνης

2.2. Αναγκαιότητα εναρμόνισης στον τομέα του ουσιαστικού ποινικού δικαίου

2.3. Ανάγκη εναρμόνισης του πλαισίου προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων

2.4. Συμβολή της ευρωπαϊκής μονάδας δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις

2.5. Ενίσχυση του ρόλου του ΔΕΚ στα πλαίσια του τρίτου πυλώνα

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

Content type

Categories

 
Add to cart Add to wishlist
 

Related editions

Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (Ν. 4620/2019) - Ιούνιος 2024, 17η έκδ., 2024
Series: Σύγχρονη Νομοθεσία, #4
Πλήρως ενημερώμενος μέχρι και τον Ν. 5108/2024 (ΦΕΚ Α΄ 65/2.5.2024)
Α. Παπαδαμάκης, Ποινική Δικονομία, 11η έκδ., 2024
Επικαιροποιημένη έκδοση με ενσωμάτωση και ερμηνεία των τροποποιήσεων του Ν. 5090/2024
Α. Ζήσης, Από τον πολιτικώς ενάγοντα στον παριστάμενο για την υποστήριξη της κατηγορίας, 2023
Η πληρέστερη ανάλυση του θεσμού της υποστήριξης της κατηγορίας με βάση τον νΚΠΔ και τους Ειδικούς Ποινικούς Νόμους