Μ. Διαμαντοπούλου, Η ειδική χρησικτησία του άρθρου 4 ν. 3127/2003 στη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, 2025

Το ελληνικό Δημόσιο, αφού απέκτησε μεγάλο μέρος των γαιών που ανήκαν στους Οθωμανούς, προέβη στη θέσπιση διατάξεων για την προστασία της κυριότητάς του επί αυτών των ακινήτων του. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η καθιέρωση του απαράγραπτου των δικαιωμάτων του Δημοσίου επί των δημοσίων κτημάτων, που κατέστησε από τη 12η.9.1915 και εφεξής ανεπίτρεπτη την απόκτηση κυριότητας με χρησικτησία στα ακίνητα του Δημοσίου.

Ρωγμή, εντούτοις, στην ως άνω γενική απαγόρευση χρησικτησίας σε βάρος του Δημοσίου εισήγαγε η ρύθμιση του άρθρου 4 ν. 3127/2003. Σύμφωνα με αυτήν τη διάταξη νόμου, ο ιδιώτης που νέμεται αδιατάρακτα κατά τον χρόνο έναρξης του νόμου και με καλή πίστη αστικό ακίνητο της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου δύναται υπό τις λοιπές προϋποθέσεις του νόμου να επικαλεστεί την κτήση κυριότητας με χρησικτησία σε βάρος του Δημοσίου, την οποία δεν θα μπορούσε χωρίς τη συνδρομή της ανωτέρω διάταξης νόμου να αποκτήσει.

Στην παρούσα μελέτη προσεγγίζεται η ερμηνεία και η εφαρμογή της ειδικής χρησικτησίας του άρθρου 4 ν. 3127/2003, όπως διαμορφώνεται στην πρόσφατη νομολογία. Εξετάζονται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της ειδικής αυτής χρησικτησίας, ο εντοπισμός των ζητημάτων μείζονος σημασίας της ρύθμισης και η διερεύνηση των περιπτώσεων που απασχόλησαν την πρόσφατη νομολογία με τη σύντομη παράθεση των απόψεων που διατυπώθηκαν στη θεωρία. Διερευνάται το πεδίο εφαρμογής της ρύθμισης, η έννοια της αδιατάρακτης νομής με τη συνδρομή θεωρητικών προσεγγίσεων και δικαστικών αποφάσεων, και το ζήτημα του κρίσιμου χρόνου κατά τον οποίο η νομή του ιδιώτη πρέπει να είναι αδιατάρακτη, καταγράφεται η περιπτωσιολογία των ενεργειών του Δημοσίου που συνιστούν παρενόχληση του νεμόμενου τη δημόσια έκταση και εκείνων που δεν θεωρούνται παρενόχληση, όπως αποτυπώνονται στη νομολογία, και επιχειρείται η ομαδοποίηση των ενδεικτικών περιπτώσεων που, σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις, καταδεικνύουν την ύπαρξη ή την έλλειψη καλής πίστης στο πρόσωπο του νεμόμενου τη δημόσια έκταση.