Ρ. Τσερτσίδου, Τα υποκειμενικά και αντικειμενικά όρια της συμφωνίας περί διαιτησίας, 2023

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

VIIΠΡΟΛΟΓΟΣ

XIΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

XIIIΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

XXIIIΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

XXIXΠΙΝΑΚΑΣ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

1A. Προδιάθεση

1I. Σκοπός και αντικείμενο έρευνας

3II. Διάρθρωση της έρευνας - Μεθοδολογικός προσανατολισμός

Κεφάλαιο Α

Τα υποκειμενικά όρια της συμφωνίας

περί διαιτησίας

7Α. Η συμφωνία περί διαιτησίας - Προϋποθέσεις κύρους της διαιτητικής συμφωνίας

13B. Τα υποκείμενα της συμφωνίας περί διαιτησίας

I.

16Η ικανότητα των φυσικών προσώπων να καταρτίζουν διαιτητική συμφωνία

II.

18Η ικανότητα των νομικών προσώπων να καταρτίζουν διαιτητική συμφωνία

1.

20Η κατάρτιση της διαιτητικής συμφωνίας από νόμιμο εκπρόσωπο νομικού προσώπου

252. Η πληρεξουσιότητα του αντιπροσώπου

343. Η πληρεξουσιότητα του δικαστικού πληρεξουσίου

34a. Εισαγωγικές παρατηρήσεις και ζητήματα τύπου

b.

39Το εφαρμοστέο δίκαιο στο ζήτημα της δικαστικής πληρεξουσιότητας

ΙII.

41Η ικανότητα καταρτίσεως διαιτητικής συμφωνίας από κράτη και κρατικούς οργανισμούς

411. Εισαγωγή

442. Η δυνατότητα καταρτίσεως διαιτητικών συμφωνιών από κράτη

3.

47Το εφαρμοστέο δίκαιο στην ικανότητα του κράτους και των οργάνων του να συνομολογούν διαιτητική συμφωνία

4.

51Η ικανότητα καταρτίσεως διαιτητικής συμφωνίας από το κράτος στην ελληνική έννομη τάξη

555. Το επιχείρημα της ετεροδικίας ως άμυνας του κράτους

a.

60Συναίνεση σε διαιτησία και παραίτηση από το δικαίωμα της ετεροδικίας

b.

65Η επιλογή ορισμένων θεσμικών κανόνων διαιτησίας ως παραίτηση από το δικαίωμα της ετεροδικίας

c.

68Κράτη-συμβαλλόμενα μέρη στη ΣΝΥ και παραίτηση από την ασυλία εκτελέσεως.

70d. Παραίτηση από την ασυλία εκτελέσεως – Κριτική

i.

70Κριτική στην άποψη περί σιωπηρής παραιτήσεως του κράτους από την ασυλία εκτελέσεως ενόψει της ενσωματώσεως θεσμικών Κανόνων διαιτησίας στη διαιτητική συμφωνία

ii.

77Κριτική στην άποψη περί σιωπηρής παραιτήσεως του κράτους από την ασυλία εκτελέσεως δυνάμει προσχωρήσεως στη ΣΝΥ

79e. Η κρατούσα άποψη σήμερα

f.

82Η ανάγκη ρητής και ειδικής παραιτήσεως του κράτους από την ασυλία εκτελέσεως στη συμφωνία περί διαιτησίας

i.

82Η συμβολή των αποφάσεων Creighton και Walker και η αρχή της αποτελεσματικότητας

ii.

85Η πρόβλεψη ειδικής ρήτρας παραιτήσεως από την ασυλία εκτελέσεως

90C. Η εξαίρεση των μη συμβαλλομένων μερών

I.

96Το εφαρμοστέο δίκαιο στην ικανότητα των μερών να συνομολογούν διαιτητική συμφωνία

II.

100Το εφαρμοστέο δίκαιο στα υποκειμενικά όρια της συμφωνίας περί διαιτησίας

104III. Η περίπτωση των ομόρρυθμων εταίρων

109IV. Καθολική διαδοχή

111V. Ειδική διαδοχή

1111. Η εκχώρηση

111a. Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εκχώρηση διαιτητικής συμφωνίας

113b. Η εκχώρηση διαιτητικής συμφωνίας στην ελληνική έννομη τάξη

119c. Παρατηρήσεις συγκριτικού δικαίου

122d. Προβλήματα από την εκχώρηση διαιτητικής συμφωνίας

126e. Συμπέρασμα

2.

127Η περίπτωση της Εταιρίας Διαχειρίσεως Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ)

1293. Ασφαλιστική υποκατάσταση

1304. Η αναδοχή χρέους

131VI. Η εγγύηση

1.

131Η προβληματική - Η δέσμευση του εγγυητή από τη διαιτητική συμφωνία της κύριας συμβάσεως μεταξύ δανειστή και πρωτοφειλέτη

2.

136Η διατύπωση της κύριας και της εγγυητικής συμβάσεως ως ερμηνευτικό εργαλείο της βουλήσεως των μερών

3.

137Η περίπτωση των εγγυητικών επιστολών με ρήτρα πληρωμής σε πρώτη ζήτηση.

1384. Εφαρμοστέο δίκαιο

1395. Συμπέρασμα

140VII. Σύμβαση υπέρ τρίτου

1401. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1402. Η προβληματική

a.

141Η δέσμευση του τρίτου από τη διαιτητική συμφωνία της συμβάσεως υπέρ τρίτου - Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις

147b. Η διατύπωση της διαιτητικής συμφωνίας

c.

147Εννοιολογική σύγχυση της θεωρίας της συμβάσεως υπέρ τρίτου με τη θεωρία του estoppel

d.

149Η υποχρέωση του υπερού η σύμβαση-τρίτου να υπαχθεί σε διαιτησία

1513. Συμπέρασμα

151VIII. Η θεωρία του estoppel και συναφείς θεωρίες

1511. Εννοιολογικά γνωρίσματα

1532. Οι θεωρίες equitable estoppel και intertwined estoppel

3.

156Η θεωρία του estoppel/non venire contra factum proprium στη διεθνή εμπορική διαιτησία

a.

158Εννοιολογικές επισημάνσεις - Οι έννοιες του preclusion και του waiver

b.

161Η αρχή της καλής πίστεως στο πλαίσιο της Συμβάσεως της Νέας Υόρκης

163c. Ερμηνευτική συγγένεια με συναφείς θεωρίες

1664. Ελληνική έννομη τάξη

1685. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

IX.

170Η περίπτωση της φαινόμενης πληρεξουσιότητας (apparent ή ostensible authority)

1701. Προλεγόμενα - Το πρόβλημα

2.

171Η θεωρία της apparent/ostensible authority στη διεθνή εμπορική διαιτησία

1773. Η φαινόμενη πληρεξουσιότητα στην ελληνική έννομη τάξη

4.

182Η θεωρία της φαινόμενης πληρεξουσιότητας στη διαιτητική συμφωνία

1845. Η αφορμή στην ελληνική έννομη τάξη

1856. Η τρέχουσα νομολογία

187X. Η θεωρία του ομίλου εταιριών - Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1881. Οι όμιλοι εταιριών-βασικές επισημάνσεις

1882. Οι όμιλοι εταιριών γενικά

1903. Η θεωρία του ομίλου εταιριών στην εμπορική διαιτησία

4.

192Η εγγύτητα της θεωρίας του ομίλου εταιριών με τη θεωρία της άρσεως του εταιρικού πέπλου και η απόκλισή τους

5.

196Η ανάδυση της θεωρίας του ομίλου εταιριών στην εμπορική διαιτησία

1996. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής της θεωρίας του ομίλου εταιριών

200a. Η ύπαρξη στενών εταιρικών δεσμών του ομίλου επιχειρήσεων

b.

203Η ενεργός συμμετοχή της εταιρίας σε όλα τα στάδια της συμβάσεως

c.

204Η αμοιβαία βούληση των μερών για υπαγωγή των διαφορών τους στο μηχανισμό διαιτητικής επιλύσεως

2077. Η έννοια της σιωπηρής συναινέσεως στην εμπορική διαιτησία

8.

210Η απομάκρυνση από το κυνήγι ανευρέσεως συναινέσεως και η πρόταση επικεντρώσεως στην έννοια της διαφοράς - Μία κριτική επισκόπηση

9.

215Κριτική επισκόπηση της εφαρμογής της θεωρίας του ομίλου επιχειρήσεων

217a. Οι στενές εταιρικές δομές του ομίλου επιχειρήσεων

219b. Η αρχή της σχετικότητας

c.

220Η βούληση των μερών για συμμετοχή στην κύρια σύμβαση σε αντιδιαστολή με τη βούλησή των για υπαγωγή σε διαιτησία

222d. Το ζήτημα της γνώσεως της υπάρξεως διαιτητικής συμφωνίας

223e. Το επιχείρημα της ελλείψεως διαπραγματευτικής δυνάμεως

224f. Δικαιοδοσία και ουσία της διαφοράς

226g. Μη συμβαλλόμενα μέρη ως ενάγοντες

228h. Η αποφυγή νομικής αιτιολογίας

228i. Η αρχή της εμπιστευτικότητας στη διαιτητική δίκη

242j. Πρακτικά εμπόδια

244k. Το ζήτημα του εφαρμοστέου δικαίου

248l. Το επιχείρημα της προβλεψιμότητας

249m. Κριτική στην αρχή της εύνοιας του διαιτητικού θεσμού

251n. Η εκτελεστότητα των διαιτητικών αποφάσεων

o.

251Η χρήση παραδοσιακών θεωριών δεσμεύσεως μη συμβαλλομένων μερών-μελών ενός ομίλου εταιριών από τη διαιτητική συμφωνία

25510. Η πρόταση προβλέψεως μίας σφαιρικής διαιτητικής ρήτρας

XI.

257Επέκταση της διαιτητικής συμφωνίας δυνάμει των θεωριών της άρσεως της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου και alter ego

2571. Εισαγωγικά

2.

260Οι προϋποθέσεις εφαρμογής της θεωρίας της άρσεως της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου

263a. Η υπόθεση Bridas

b.

264Η θεωρία της άρσεως της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου στο πλαίσιο της ελληνικής εννόμου τάξεως

3.

269Αντίθετη άρση της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου («umgekehrter Durchgriff»)

2704. Η θεωρία του alter ego

2735. Η προβληματική του εφαρμοστέου δικαίου

6.

277Συμπερασματικές παρατηρήσεις - Κριτική αποτίμηση της εφαρμογής των θεωριών της άρσεως της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου και alter ego

a.

281Ειδικότεροι λόγοι κριτικής της θεωρίας της κάμψεως της αυτοτέλειας του νομικού προσώπου

b.

284Η προβληματική του εφαρμοστέου δικαίου - Υπόθεση Dallah v. Government of Pakistan

286c. Η εφαρμογή παραδοσιακών θεωριών δεσμεύσεως του τρίτου

XII.

288Κατασκευαστικές συμβάσεις και υποκειμενικά όρια της συμφωνίας περί διαιτησίας

2881. Προλεγόμενα

2902. Η προβληματική

3.

293Η δέσμευση τρίτου προσώπου από διαιτητική συμφωνία στο πλαίσιο κατασκευαστικού έργου

4.

296Η χρήση παραδοσιακών θεωριών επεκτάσεως των υποκειμενικών ορίων της διαιτητικής συμφωνίας σε τρίτους

5.

301Οι κατά παραπομπή διαιτητικές ρήτρες στις κατασκευαστικές συμβάσεις

6.

309Τα κριτήρια για την επέκταση της διαιτητικής συμφωνίας σε τρίτο στο πλαίσιο κατασκευαστικής συμβάσεως

3147. Η ανάγκη για σαφή διατύπωση της διαιτητικής συμφωνίας

8.

315Μελλοντική αντιμετώπιση του ζητήματος της υποκειμενικής εμβέλειας της διαιτητικής συμφωνίας στο πλαίσιο κατασκευαστικής διαιτησίας

320XIII. Η φορτωτική

3201. Το πρόβλημα

3222. Η απαίτηση ειδικής παραπομπής στη διαιτητική ρήτρα

327a. Ο αναγκαίος βαθμός σαφήνειας - Κανόνες ερμηνείας

b.

331Η δέσμευση του κομιστή φορτωτικής από τη διαιτητική συμφωνία του ναυλοσυμφώνου στην ελληνική έννομη τάξη

333c. Η εξαίρεση των φορτωτικών τύπου Centrocon και Congenbill

3343. Συμπέρασμα

Κεφάλαιο Β

Τα αντικειμενικά όρια της συμφωνίας

περί διαιτησίας

335A. Το αντικείμενο της συμφωνίας περί διαιτησίας

335B. Το εφαρμοστέο δίκαιο στη δεκτικότητα υπαγωγής μίας διαφοράς σε διαιτητική επίλυση

344C. Το εφαρμοστέο δίκαιο στα αντικειμενικά όρια της συμφωνίας περί διαιτησίας

351D. Τα αντικειμενικά όρια της συμφωνίας περί διαιτησίας

355I. Η έννοια του κενού σε μία σύμβαση

3561. Τα αίτια υπάρξεως κενών στις συμβάσεις

3562. Η διάκριση των κενών σε αρχικά και επιγενόμενα

3573. Συμβατικά κενά και εξουσία του διαιτητικού δικαστηρίου

361II. Η πλήρωση των κενών της συμβάσεως από το διαιτητικό δικαστήριο

III.

369Η διάκριση ανάμεσα στο εφαρμοστέο στη σύμβαση δίκαιο και στην εξουσία του διαιτητικού δικαστηρίου να ερμηνεύει μία διεθνή εμπορική συμφωνία

376IV. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

379E. Επιλεγμένα ζητήματα μη δεκτικών σε υπαγωγή σε διαιτησία διαφορών

379I. Η δεκτικότητα υπαγωγής πτωχευτικών διαφορών σε διαιτησία

3791. Εισαγωγικά Προλεγόμενα

2.

382Η εξέλιξη νομολογίας και θεωρίας στο ζήτημα της διαπλοκής διαιτησίας και πτωχευτικής διαδικασίας

a.

391Συμβίωση διαιτησίας-πτωχεύσεως σε περίπτωση κηρύξεως πτωχεύσεως σε αρξάμενη διαιτητική δίκη

393b. Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις

3983. Διασυνοριακή διαδικασία αφερεγγυότητας

4074. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

II.

411Η δεκτικότητα υπαγωγής των ενδοεταιρικών διαφορών σε διαιτησία - Σύγχρονες εξελίξεις

4111. Εισαγωγή στην προβληματική

2.

416Η περίπτωση των διαιτητικών αποφάσεων επί εταιρικών διαφορών με δεσμευτική ισχύ έναντι όλων

a.

427Η προβληματική της δεκτικότητας υπαγωγής σε διαιτησία εταιρικών διαφορών στο πλαίσιο ανωνύμων εταιριών

437b. Η περίπτωση των προσωπικών εταιριών

4403. Η κατάστρωση της διαιτητικής συμφωνίας - Συμπέρασμα

443III. Η υπαγωγή σε διαιτησία εργατικών διαφορών

4431. Εισαγωγή στην προβληματική

4442. Η πρόβλεψη του Π.Ν. UNCITRAL

3.

445Η αντιμετώπιση της υπαγωγής εργατικών διαφορών σε διαιτησία στο πλαίσιο της ελληνικής εννόμου τάξεως

4.

452Η παραπομπή σε διαιτησία διαφορών ανάμεσα στην εταιρία και το διοικητικό της συμβούλιο

4545. Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις

4636. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

466IV. Η περίπτωση των καταναλωτικών συμβάσεων

4661. Εισαγωγή - Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις

2.

470Η αντιμετώπιση του ζητήματος της καταρτίσεως διαιτητικών συμφωνιών από καταναλωτές από την ελληνική νομοθεσία

4723. Η νομολογία του ΔΕΕ

478a. Ο αντίκτυπος της νομολογίας του ΔΕΕ

b.

481Η ανάγκη προστασίας του καταναλωτή από την υπαγωγή του σε διαιτησία στο πλαίσιο του ενωσιακού δικαίου σε σχέση με την ενέργεια του δεδικασμένου και τις αρχές της αποτελεσματικότητας της διαιτητικής δίκης και του περιορισμένου ελέγχου των διαιτητικών αποφάσεων κατά το στάδιο της εκτελέσεως

c.

482Πρόσφατες εξελίξεις στην ενωσιακή νομοθεσία στο πεδίο της ηλεκτρονικής επιλύσεως καταναλωτικών διαφορών

4.

484Οι κανόνες αναγκαστικού δικαίου αλλοδαπού δικαίου στο πλαίσιο της κρίσεως του διαιτητικού δικαστηρίου για τη δεκτικότητα υπαγωγής μιας διαφοράς σε διαιτησία

5.

486Η διάκριση μεταξύ της επάρκειας (adequacy) του διαιτητικού δικαστηρίου να αποφανθεί για ισχυρισμούς ορισμένου είδους και της προσβασιμότητας (accessibility) του καταναλωτή στο διαιτητικό δικαστήριο με αφορμή την αποκλίνουσα γνώμη στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ Green Tree Financial Corp-Ala. v. Randolph

4906. Συμπέρασμα

491V. Η υπαγωγή σε διαιτησία οικογενειακών διαφορών

4911. Εισαγωγικά προλεγόμενα

4922. Δικαιοσυγκριτικές παρατηρήσεις

3.

496Η δεκτικότητα υπαγωγής των οικογενειακών διαφορών σε διαιτησία στην ελληνική έννομη τάξη

4994. Η περίπτωση του συναινετικού διαζυγίου

5035. Συμπέρασμα

VI.

504Η δεκτικότητα υπαγωγής σε διαιτησία διαφορών δημοσίου δικαίου

5041. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

2.

507Η δεκτικότητα υπαγωγής σε διαιτησία διαφορών δημοσίου δικαίου στην ελληνική έννομη τάξη

507a. Η παλαιότερη νομολογία

508b. Η απόφαση ΑΕΔ 24/1993

509c. Η άποψη της μειοψηφίας

510d. Κριτική στην απόφαση ΑΕΔ 24/1993 και στη μειοψηφούσα γνώμη

e.

512Σύγχρονη εξέλιξη της νομολογίας και αντιμετώπιση του ζητήματος της δεκτικότητας υπαγωγής των διαφορών δημοσίου δικαίου σε διαιτησία

3.

516Η πρόταση για προσαρμογή της διαιτησίας στις ανάγκες των διαφορών δημοσίου δικαίου

5214. Συμπέρασμα

VII.

523Υπαγωγή σε διαιτησία των διαφορών από το δίκαιο του ανταγωνισμού

5231. Εισαγωγή στην προβληματική

2.

524Υπαγωγή των διαφορών ανταγωνισμού στο πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας περί διαιτησίας

a.

524Η κρίση ως προς το πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας περί διαιτησίας

526b. Διαφορές από εξωσυμβατική ευθύνη

528c. Επιφυλάξεις ως προς το εύρος της συμφωνίας περί διαιτησίας

d.

529Όψεις του θεσμού της διαιτησίας στο ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο του ανταγωνισμού

5323. Δεκτικότητα υπαγωγής των διαφορών ανταγωνισμού σε διαιτησία

532a. Έλεγχος περί δεκτικότητας υπαγωγής σε διαιτησία

b.

534Η διασταλτική ερμηνεία των περιορισμών δεκτικότητας υπαγωγής σε διαιτησία.

c.

538Η νεότερη, συσταλτική ερμηνεία των περιορισμών υπαγωγής σε διαιτησία - Έλεγχος υπό την επιφύλαξη της δημοσίας τάξεως

543d. Δικαστικός έλεγχος – Η «Second look doctrine»

e.

547Η αυτεπάγγελτη εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού από το διαιτητικό δικαστήριο

551f. Δίκαιο ανταγωνισμού και αρχή της εξωεδαφικότητας

5544. Συμπέρασμα

555VIII. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

569ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

581ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

606ΞΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

618ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ