R. Alexy, Θεωρία της νομικής επιχειρηματολογίας, 2025

Περιεχόμενα

Πίνακας των χρησιμοποιούμενων λογικών συμβόλων

Πρόλογος του συγγραφέα στην ελληνική έκδοση

Πρόλογος

Πρόλογος για τη 2η έκδοση

Eισαγωγή

1. Το πρόβλημα της θεμελίωσης των νομικών κρίσεων

1.1. Νομικές θεμελιώσεις και αξιολογήσεις

1.2. Ορισμένες προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος

2. Οι βασικές ιδέες αυτής της μελέτης

3. Οριοθέτηση από την Τοπική

4. Αποτιμώντας την αναγκαιότητα μιας θεωρίας της ορθολογικής νομικής επιχειρηματολογίας στη σύγχρονη μεθοδολογική συζήτηση

Α. Σχετικά με ορισμένες θεωρίες της πρακτικής διαβούλευσης

Ι. Η πρακτική διαβούλευση στην αναλυτική Ηθική

1. Φυσιοκρατία και ενορατισμός

1.1. Η φυσιοκρατία

1.2. Ο ενορατισμός (ενορασιοκρατία)

2. Η συγκινησιοκρατία (Stevenson)

2.1. Η ανάλυση των ηθικών κρίσεων από τον Stevenson

2.2. Η ανάλυση της ηθικής επιχειρηματολογίας από τον Stevenson

2.3. To πρόβλημα της εγκυρότητας των πρακτικών επιχειρημάτων

2.4. Αντιρρήσεις κατά της θεωρίας του Stevenson

3. Η πρακτική διαβούλευση ως διευθυνόμενη από κανόνες δραστηριότητα

3.1. Τα γλωσσικά-φιλοσοφικά θεμέλια: Wittgenstein και Austin

3.1.1. H έννοια του γλωσσικού παιγνίου του Wittgenstein

3.1.2. Η θεωρία των ομιλιακών ενεργειών του Austin

3.2. Η θεωρία του Hare

3.2.1. Η θεωρία του Hare για τη γλώσσα της ηθικής

3.2.2. Η θεωρία ηθικής επιχειρηματολογίας του Hare

3.2.3. Κριτική της θεωρίας ηθικής επιχειρηματολογίας του Hare

3.3. Η θεωρία του Toulmin

3.3.1. Η λειτουργία της Ηθικής [Ethik]

3.3.2. Η ανάλυση της ηθικής επιχειρηματολογίας από τον Toulmin

3.3.3. Η γενική θεωρία επιχειρηματολογίας του Toulmin

3.3.4. Προβλήματα της θεωρίας του Τoulmin

3.3.5. Ορολογικές διευκρινίσεις

3.4. Η θεωρία του Baier

3.4.1. Η ανάλυση της ηθικής επιχειρηματολογίας κατά τον Baier

3.4.2. Η ηθική σκοπιά

3.4.3. Κριτική της θεωρίας του Baier

4. Κάποια προσωρινά πορίσματα

ΙΙ. Η συναινετική θεωρία της αλήθειας του Habermas

1. Η κριτική του Habermas στη θεωρία της αλήθειας ως αντιστοιχίας

2. Ο συνδυασμός της θεωρίας των ομιλιακών ενεργειών με τη θεωρία περί αλήθειας

3. Η διάκριση πράξης και διαβούλευσης

4. Η δικαιολόγηση των κανονιστικών κρίσεων

5. Η λογική της διαβούλευσης

6. Η ιδεώδης ομιλιακή κατάσταση

7. Κριτική συζήτηση της θεωρίας του Habermas

7.1. Κάποιες αντιρρήσεις από τη σκοπιά της συστημικής θεωρίας

7.2. Η αξίωση για δυνατότητα θεμελίωσης

7.3. Οι κανόνες του Λόγου

7.4. Τύποι επιχειρημάτων και κανόνες θεμελίωσης

7.5. Διαβούλευση και διαψευσιμότητα

7.6. Διαβούλευση και διαφωνία

7.7. Διαβούλευση και αλήθεια

ΙΙI. Η θεωρία της πρακτικής διασκέψεως της σχολής του Erlangen

1. Το πρόγραμμα της κατασκευαστικής μεθόδου

2. Ο προϋποτιθέμενος στην κατασκευαστική Ηθική σκοπός.

3. Οι αρχές της κατασκευαστικής Ηθικής

3.1. Η αρχή του Λόγου

3.2. Η αρχή της ηθικής

4. Η κριτική γένεση των συστημάτων κανόνων

5. Συμπεράσματα

ΙV. Η θεωρία επιχειρηματολογίας του Chaim Perelman

1. Η θεωρία της επιχειρηματολογίας ως (υπό ευρύτερη έννοια) λογική θεωρία

2. Η επιχειρηματολογία ως συνάρτηση του ακροατηρίου

3. Απόδειξη και επιχειρηματολογία

4. Η έννοια του καθολικού ακροατηρίου

5. Πρόκληση πειθούς και πρόκληση πεποίθησης

6. Η ανάλυση της δομής της επιχειρηματολογίας από τον Perelman

7. Η ορθολογικότητα της επιχειρηματολογίας

8. Συμπεράσματα

Β. Διάγραμμα μιας θεωρίας της γενικής ορθολογικής πρακτικής διαβούλευσης

1. Σχετικά με το πρόβλημα της θεμελίωσης των κανονιστικών κρίσεων

2. Δυνατές θεωρίες διαβούλευσης

3. Η θεμελίωση των κανόνων της διαβούλευσης

3.1. Η τεχνική θεμελίωση

3.2. Η εμπειρική θεμελίωση

3.3. Η μέσω ορισμού θεμελίωση

3.4. Η υπερβατολογική ή καθολική-πραγματολογική θεμελίωση

3.5. H σχέση μεταξύ των τρόπων θεμελίωσης

4. Οι κανόνες και τύποι της γενικής πρακτικής διαβούλευσης.

4.1. Οι βασικοί κανόνες

4.2. Οι κανόνες του Λόγου

4.3. Οι κανόνες του επιχειρηματολογικού βάρους

4.4. Οι τύποι επιχειρημάτων

4.5. Οι κανόνες της θεμελίωσης

4.5.1. Παραλλαγές της αρχής της γενικευσιμότητας

4.5.2. Το γενετικό επιχείρημα

4.5.3. Ο όρος της δυνατότητας πραγμάτωσης

4.6. Οι κανόνες μετάβασης

5. Τα όρια της γενικής πρακτικής διαβούλευσης

Γ. Mια θεωρία της νομικής επιχειρηματολογίας

Ι. Η νομική διαβούλευση ως ιδιαίτερη περίπτωση της γενικής πρακτικής διαβούλευσης

1. Τα είδη νομικών διαλόγων

2. Η θέση περί της ιδιαίτερης περίπτωσης

2.1. O νομικός διάλογος ως διάλογος για πρακτικά ζητήματα

2.2. Η αξίωση για ορθότητα

2.3. Η νομική επιχειρηματολογία και η έννοια της διαβούλευσης

3. Μετάβαση στη θεωρία της νομικής επιχειρηματολογίας.

ΙΙ. Βασικά στοιχεία μιας θεωρίας της νομικής επιχειρηματολογίας

1. Η εσωτερική αιτιολόγηση

2. Η εξωτερική αιτιολόγηση

2.1. Οι έξι ομάδες των κανόνων και τύπων της εξωτερικής αιτιολόγησης

2.2. Σχετικά με την εμπειρική επιχειρηματολογία

2.3. Οι κανόνες (canones) της ερμηνείας

2.3.1. Σχετικά με τους επιμέρους τύπους επιχειρημάτων

2.3.2. Ο ρόλος των κανόνων (ερμηνείας) στη νομική διαβούλευση

2.4. Η δογματική επιχειρηματολογία

2.4.1. Σχετικά με την έννοια της νομικής δογματικής

2.4.2. Οι προτάσεις της νομικής δογματικής

2.4.3. Η χρήση δογματικών προτάσεων

2.4.4. Η θεμελίωση και ο έλεγχος των δογματικών προτάσεων.

2.4.5. Οι λειτουργίες της δογματικής

2.4.6. Δογματικές και γενικές πρακτικές επιχειρηματολογίες

2.5. Σχετικά με την αξιοποίηση των νομολογιακών προηγουμένων

2.5.1. Ο κανόνας του επιχειρηματολογικού βάρους

2.5.2. Αξιοποίηση των νομολογιακών προηγουμένων και νομική επιχειρηματολογία

2.6. Σχετικά με τη χρήση των ειδικών νομικών τύπων επιχειρήματος

2.7. Σχετικά με τον ρόλο των γενικών πρακτικών επιχειρημάτων στη νομική διαβούλευση

ΙΙΙ. Νομική και γενική πρακτική διαβούλευση

1. Η αναγκαιότητα της νομικής διαβούλευσης εξαιτίας της ιδιοσυστασίας της γενικής πρακτικής διαβούλευσης

2. Η μερική αντιστοιχία ως προς την αξίωση για ορθότητα.

3. Η δομική αντιστοιχία των κανόνων και τύπων της νομικής διαβούλευσης με εκείνους της γενικής πρακτικής διαβούλευσης

4. Η αναγκαιότητα γενικών πρακτικών επιχειρημάτων στο πλαίσιο της νομικής επιχειρηματολογίας

5. Τα όρια και η αναγκαιότητα της θεωρίας της ορθολογικής νομικής διαβούλευσης

Παράρτημα: Πίνακας των κανόνων και τύπων που έτυχαν επεξεργασίας

Βιβλιογραφικός πίνακας

Ευρετήριο ονομάτων

Ευρετήριο όρων

Επίμετρο (1991):

Απάντηση σε ορισμένους επικριτές

Ι. Η διαδικαστική σύλληψη της πρακτικής ορθότητας

1. Διαβούλευση και καλοί λόγοι

2. Η αναγκαιότητα της επικοινωνίας

3. Διαδικασία και ορθότητα

α) Έννοια και κριτήριο της ορθότητας

β) Η ιδεώδης διαβούλευση

γ) Οι πραγματικές διαβουλεύσεις

4. Σχετικά με τη θεμελίωση των διαβουλευτικών κανόνων.

ΙΙ. Η θέση της ιδιαίτερης περίπτωσης

1. Η νομική επιχειρηματολογία ως πρακτική διαβούλευση.

α) Νομική επιχειρηματολογία και πρακτικά ζητήματα

β) Η αξίωση για ορθότητα

γ) Τα όρια της νομικής διαβούλευσης

2. Πρακτική διαβούλευση και δικαστική διαδικασία (δίκη).

Επιλογικό Σημείωμα του Μεταφραστή

«Η θεωρία νομικής επιχειρηματολογίας του Robert Alexy. Παρωχημένη τυποκρατία ή επίκαιρη μεθοδολογική πρόταση;» Κωνσταντίνου Π. Τσίνα