Γ. Διαμαντόπουλος, Η αντιφατική συμπεριφορά των διαδίκων στην πολιτική δίκη, 2025

Η αντιφατική συμπεριφορά των διαδίκων εξακολουθεί να απασχολεί τη νομολογία των δικαστηρίων με την ίδια, αν όχι μεγαλύτερη, συχνότητα, κατά τα τριάντα χρόνια που μεσολάβησαν από την περάτωση συγγραφής της ομότιτλης διδακτορικής διατριβής του Γεωργίου Διαμαντόπουλου το έτος 1995. Η εξάντληση των τελευταίων αντιτύπων της μονογραφίας, εδώ και πολλά έτη, οδήγησε στην ανατύπωσή της, αυτήν τη φορά στη σειρά των Εκδόσεων Σάκκουλα «Πραγματείες Πολιτικής Δικονομίας», που έχει την τιμή να διευθύνει.
Ευχαριστώντας τους Έλληνες νομικούς, εκπροσώπους της δικονομικής επιστήμης, και όσους διακονούν τη Θέμιδα, που τιμούν τη διδακτορική του διατριβή, παραπέμποντας ακόμη και σήμερα σε αυτήν, και ανταποδίδοντας αυτή την τιμή, σε επιμύθιο της πραγματείας ο Συγγραφέας παρουσιάζει συνοπτικώς τα νομολογιακά δρώμενα της 30ετίας που μεσολάβησε.
Edition info
Table of contents +-
Πίνακας περιεχομένων
Προλογικό σημείωμα για την ανατύπωση
Πρόλογος πρώτης έκδοσης
Πίνακας συντομογραφιών
Εισαγωγή
§ 1. Προδιάθεση και αντικείμενο της έρευνας
I. Η σώρευση αντιφατικών διαδικαστικών πράξεων ως κλασική εκδήλωση αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
II. Ανίχνευση του πεδίου της νόθου και της οιονεί αντιφατικής δικονομικής διαγωγής και αντιδιαστολή τους από τη γνήσια αντιφατική δικονομική συμπεριφορά
III. Διάγραμμα της μελέτης
Κεφάλαιο Πρώτο
Το υπόβαθρο της απαγόρευσης της αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
§ 2. Ιστορικό και συγκριτικό θεσμικό πλαίσιο
Ι. Συγκριτική ιστορική εξέλιξη της απαγόρευσης γενικά
1. Αρχαίο ελληνικό δίκαιο
2. Ρωμαϊκό δίκαιο
3. Από το ρωμαϊκό δίκαιο ως τις σύγχρονες νομοθεσίες
Α. Η περίοδος των γλωσσογράφων και μεταγλωσσογράφων
Β. Από το venire contra factum proprium nulli conceditur έως τις σύγχρονες κωδικοποιήσεις των ηπειρωτικών δικαίων
α. Γερμανικό δίκαιο
β. Αυστριακό δίκαιο
γ. Γαλλικό δίκαιο
δ. Ιταλικό δίκαιο
ε. Ελβετικό δίκαιο
Γ. Ο θεσμός του estoppel στο αγγλοαμερικανικό δίκαιο
α. Ο θεσμός του estoppel γενικά
β. Διακρίσεις του estoppel
γ. Γνήσια αντιφατική δικονομική συμπεριφορά και estoppel
ΙΙ. Καταγωγή της απαγόρευσης στη νεότερη ιστορία της ελληνικής πολιτικής δικονομίας
§ 3. Δογματικό πλαίσιο της απαγόρευσης
Ι. Η διαδικαστική προϋπόθεση του ορισμένου ως δικαιολογητικός λόγος απαγόρευσης εκφάνσεων αντιφατικής δικονομικής διαγωγής
ΙΙ. Το καθήκον αλήθειας ως δικαιολογητικός λόγος της απαγόρευσης προβολής αντιφατικών πραγματικών ισχυρισμών στην πολιτική δίκη
1. Το καθήκον αλήθειας στην πολιτική δίκη
Α. Εισαγωγικά
α. Η έννοια της αλήθειας
β. Διακρίσεις της αλήθειας στο χώρο του δικονομικού δικαίου.
αα) Υποκειμενική και αντικειμενική αλήθεια
ββ) Τυπική και ουσιαστική αλήθεια
γ. Η αλήθεια ως σκοπός της πολιτικής δίκης
Β. Πεδίο εφαρμογής του καθήκοντος αλήθειας
Γ. Φορείς και αποδέκτες του καθήκοντος αλήθειας
Δ. Αντικείμενο του καθήκοντος αλήθειας
Ε. Περιεχόμενο του καθήκοντος αλήθειας
ΣΤ. Το καθήκον πληρότητας
2. Οι αντιφατικοί ισχυρισμοί ως μορφή διαδικαστικού ψεύδους
ΙΙΙ. Η απαγόρευση της καταχρηστικής άσκησης δικονομικού δικαιώματος ως δικαιολογητικός λόγος της αποδοκιμασίας μορφών αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
1. Η αρχή της απαγόρευσης της κατάχρησης στο πεδίο του αστικού δικονομικού δικαίου
Α. Η άποψη του νομοθέτη
Β. Η στάση της νομολογίας
Γ. Η θέση της θεωρίας
2. Η αντιφατική δικονομική συμπεριφορά ως μορφή καταχρηστικής δικονομικής συμπεριφοράς
ΙV. Η αρχή της εμπιστοσύνης και η αρχή της συνεπούς συμπεριφοράς ως δικαιολογητικοί λόγοι της απαγόρευσης μορφών αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
1. Η αρχή της εμπιστοσύνης
2. Η αρχή της συνεπούς συμπεριφοράς
Κεφάλαιο Δεύτερο
Μορφές, προϋποθέσεις και εκφάνσεις της αντιφατικής συμπεριφοράς στην πολιτική δίκη
§ 4. Μορφές εκδήλωσης της αντιφατικής δικονομικής διαγωγής
Ι. Η αντιφατικότητα στην πολιτική δίκη
ΙΙ. Μορφές αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς: γνήσια και νόθος αντιφατική δικονομική συμπεριφορά
ΙΙΙ. Εκφάνσεις νόθου και οιονεί αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
1. Αντισυμβατική δικονομική συμπεριφορά
2. Η δικαιολογημένη εμπιστοσύνη ως παράγοντας διάπλασης μορφών νόθου αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς. Η αποδυνάμωση δικαιώματος ειδικότερα
3. Η αρχή nemo auditur propriam turpitudinem allegans
§ 5. Προϋποθέσεις εκδήλωσης και βεληνεκές της απαγόρευσης της (γνήσιας) αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
Ι. (Προσδι)ορισμός της αντίφασης
ΙΙ. Αντικείμενο της απαγόρευσης
1. Ισχυρισμοί των διαδίκων
2. Αιτήσεις (αιτήματα) των διαδίκων
ΙΙΙ. Πεδίο της απαγόρευσης
1. Αντιφατική δικονομική συμπεριφορά στο πλαίσιο της ίδιας δίκης
2. Αντιφατική δικονομική συμπεριφορά στο πλαίσιο διαδοχικών ή παράλληλων δικών
ΙV. Υποκειμενικά όρια της απαγόρευσης
1. Στο πλαίσιο διεξαγωγής της ίδιας δίκης
Α. Η πολλαπλή εκπροσώπηση του ίδιου διαδίκου
Β. Η πολλαπλή νόμιμη αντιπροσώπευση του ίδιου διαδίκου
2. Στο πλαίσιο διεξαγωγής διαδοχικών ή παράλληλων δικών
Α. Πρόσωπα υπέρ των οποίων ισχύει η απαγόρευση
Β. Πρόσωπα σε βάρος των οποίων ισχύει η απαγόρευση
3. Στις σύνθετες δίκες
Α. Ομοδικία
α. Απλή ομοδικία
β. Αναγκαστική ομοδικία
Β. Κύρια παρέμβαση
Γ. Πρόσθετη παρέμβαση
α. Απλή πρόσθετη παρέμβαση
β. Αυτοτελής πρόσθετη παρέμβαση
V. Το στοιχείο της πρόθεσης
§ 6. Εκφάνσεις της (γνήσιας) αντιφατικής δικονομικής διαγωγής κατά τη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων
Ι. Αντιφατική συμπεριφορά και κάταρξη της δίκης
1. Περιπτώσεις αντιφατικών αγωγικών πραγματικών ισχυρισμών, που εισελαύνουν στη δίκη με το όχημα της αγωγής
Α. Γενικές Αρχές
α. Έλλειψη συνείδησης των πράξεων (ΑΚ 131 περίπτ. α΄, 171 περίπτ. α΄, 331 περίπτ. β΄, 915 § 1 περίπτ. α΄, 1719 § 1 αριθ. 4 περίπτ. α΄) και στέρηση της χρήσης του λογικού (ΑΚ 131 περίπτ. β΄, 171 περίπτ. β΄, 331 περίπτ. α΄, 915 § 1 περίπτ. β΄, 1719 § 1 αριθ. 4 περίπτ. β΄)
β. Ακυρότητα λόγω ανικανότητας προς έγκυρη δήλωση δικαιοπρακτικής βούλησης (ΑΚ 130, 131, 170, 171) και ακυρότητα λόγω περιεχομένου (π.χ. ΑΚ 138, 178, 179)
γ. Ακυρότητα λόγω ανικανότητας προς έγκυρη δήλωση δικαιοπρακτικής βούλησης (ΑΚ 130, 131, 171) και ακυρωσία της δικαιοπραξίας λόγω πλάνης, απάτης ή απειλής (ΑΚ 140 επ., 147 επ., 150 επ.)
δ. Ακυρότητα δικαιοπραξίας λόγω εικονικότητας (ΑΚ 138 § 1) και επιδίωξη διάρρηξης της απαλλοτρίωσης ως καταδολιευτικής (ΑΚ 939 επ.)
ε. Ακυρότητα λόγω εικονικότητας (ΑΚ 138 § 1) και ακυρότητα από άλλους λόγους, που επίσης αφορούν το περιεχόμενο της δικαιοπραξίας (π.χ. ΑΚ 178, 179)
Β. Ενοχικό δίκαιο
α. Σώρευση αγωγής απόδοσης του μισθίου λόγω λύσης της μίσθωσης (ΑΚ 594, 597, 607, 608) και αγωγής για καθυστέρηση του μισθώματος από δυστροπία (ΕισNΚΠολΔ 66)
β. Σώρευση αγωγής απόδοσης μισθίου (ΑΚ 594, 597, 607, 608) και αγωγής για αναπροσαρμογή του μισθώματος (άρθρ. 7 π.δ. 34/1995, 388 ΑΚ)
γ. Σώρευση αγωγής απόδοσης του μισθίου λόγω ιδιόχρησης ή ιδιοκατοίκησης (άρθρ. 18 § 1 π.δ. 34/1995, 3 §§ 1-4 ν. 1703/1987) και αγωγής απόδοσής του λόγω ανοικοδόμησης (άρθρ. 23 § 1 π.δ. 34/1995, 3 § 5 ν. 1703/1987)
δ. Άλλες περιπτώσεις
Γ. Εμπράγματο δίκαιο
α. Σώρευση της διεκδικητικής αγωγής (ΑΚ 1094) με τις αγωγές της νομής (ΑΚ 987, 989)
β. Σώρευση της αγωγής αποβολής από τη νομή (ΑΚ 987) με την αγωγή διατάραξης της νομής (ΑΚ 989)
γ. Σώρευση διεκδικητικής (ΑΚ 1094) και αρνητικής αγωγής (ΑΚ 1108)
δ. Σώρευση της πουβλικιανής αγωγής (ΑΚ 1112) με τη διεκδικητική (ΑΚ 1094) και την αρνητική αγωγή (ΑΚ 1108)
ε. Σώρευση διεκδικητικής (ΑΚ 1094) ή αρνητικής αγωγής (ΑΚ 1108) και αγωγής κανονισμού ορίων (ΑΚ 1020)
Δ. Οικογενειακό δίκαιο
Ε. Κληρονομικό δίκαιο
α. Σώρευση αφενός της αγωγής για ακύρωση ακυρώσιμης διαθήκης (ΑΚ 140 επ., 147 επ., 150 επ., 1786) ή της αγωγής αναγνώρισης της ακυρότητας άκυρης διαθήκης (ΑΚ 1719-1757) και αφετέρου της αναγνωριστικής αγωγής δικαιώματος νόμιμης μοίρας (ΚΠολΔ 70) ή της αγωγής περί κλήρου από νόμιμο μεριδούχο (ΑΚ 1871 επ.) ή της αγωγής για συμπλήρωση της νόμιμης μοίρας (ΑΚ 1827)
β. Σώρευση αγωγής, η ιστορική βάση της οποίας ερείδεται στη διαδοχή από διαθήκη (ΑΚ 1712 επ.) με αγωγή, η ιστορική βάση της οποίας θεμελιώνεται στην εξ αδιαθέτου (ΑΚ 1813 επ.) ή την αναγκαστική διαδοχή (ΑΚ 1825 επ.)
γ. Σώρευση αγωγής μέμψης άστοργης δωρεάς (ΑΚ 1835) ή ανάκλησης δωρεάς αιτία θανάτου (ΑΚ 2034) με αναγνωριστική της ακυρότητας της δωρεάς αγωγή (π.χ. ΑΚ 138 § 1, 179)
δ. Σώρευση της περί κλήρου αγωγής (ΑΚ 1871 επ.) με τη διεκδικητική (ΑΚ 1094) ή με την αγωγή διανομής του κλήρου (ΑΚ 1887)
ΣΤ. Εργατικό δίκαιο
2. Το ενδεχόμενο σώρευσης αντιφατικών αγωγικών αιτημάτων
Α. Αδιανόητο στη συρροή νόμιμων βάσεων της ίδιας αξίωσης
Β. Σύνηθες σε ορισμένες περιπτώσεις συρροής αξιώσεων ή διαπλαστικών δικαιωμάτων
α. Γνήσια συρροή αξιώσεων ή διαπλαστικών δικαιωμάτων
β. Διαζευκτική (ή εκλεκτική) συρροή αξιώσεων ή διαπλαστικών δικαιωμάτων
γ. Σωρευτική συρροή αξιώσεων
Γ. Περαιτέρω νομολογιακά δείγματα αντιφατικών αγωγικών αιτημάτων
ΙΙ. Αντιφατική συμπεριφορά κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο
1. Ενστάσεις που αντιφάσκουν με την απάντηση στην αγωγή
2. Ενστάσεις που αντιφάσκουν μεταξύ τους
Α. Ενστάσεις που αφορούν το δικονομικό αντικείμενο της δίκης.
α. «Ενστάσεις» έλλειψης διαδικαστικών προϋποθέσεων, οι οποίες φέρουν το στίγμα της αντιφατικότητας
β. Ενστάσεις συνδρομής διαδικαστικών κωλυμάτων, που αντιφάσκουν μεταξύ τους
Β. Ενστάσεις που αφορούν το ουσιαστικό αντικείμενο της δίκης.
α. Ενστάσεις οι ιστορικές βάσεις των οποίων συνυφαίνονται αφενός με έγκυρη δήλωση δικαιοπρακτικής βούλησης ή γενικότερα με έγκυρη δικαιοπραξία και αφετέρου με ανικανότητα προς έγκυρη δήλωση δικαιοπρακτικής βούλησης ή γενικότερα με άκυρη δικαιοπραξία
β. Ενστάσεις με διαφορετικό λόγο ακυρότητας της ίδιας δικαιοπραξίας
γ. Ενστάσεις κτήσης εμπράγματου δικαιώματος από περισσότερες αιτίες
δ. Ενστάσεις που στηρίζουν διάφορους αποσβεστικούς λόγους της ίδιας ενοχής
ε. Άλλα ζεύγη αντιφατικών ενστάσεων, που αντιμετώπισε η νομολογία των δικαστηρίων μας
ΙΙΙ. Αντιφατική συμπεριφορά συναρτώμενη με την έκδοση δικαστικής απόφασης, που τέμνει τη διαφορά
1. Αποδοχή της απόφασης και προσβολή της με ένδικα μέσα
2. Αντιφατική δικονομική συμπεριφορά κατά το στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης
Κεφάλαιο Τρίτο
Έννομες συνέπειες και δικονομική μεταχείριση της αντιφατικής δικονομικής διαγωγής
§ 7. Έννομες συνέπειες της αντιφατικής δικονομικής συμπεριφοράς
Ι. Δικονομικές κυρώσεις
1. Το απαράδεκτο των αντιφατικών διαδικαστικών πράξεων ως κύρια και δραστικότερη μορφή δικονομικής κύρωσης
2. Αντικείμενο του απαραδέκτου ειδικότερα
Α. Οι αντιφατικοί πραγματικοί ισχυρισμοί των διαδίκων
Β. Όχι, όμως, τα αντιφατικά αιτήματα των διαδίκων
3. Λοιπές δικονομικές κυρώσεις
ΙΙ. Αστικές κυρώσεις
ΙΙΙ. Ποινικές κυρώσεις
ΙV. Πειθαρχικές κυρώσεις σε βάρος του πληρεξούσιου δικηγόρου
V. Μέσα αποφυγής των κυρώσεων
1. Η δικονομική επικουρικότητα σε ρόλο «από μηχανής θεού»
2. Η καθοδηγητική εξουσία του δικαστηρίου ως μέσο εξυγίανσης
§ 8. Δικονομική μεταχείριση της αντιφατικής δικονομικής διαγωγής
Ι. Αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη της απαγόρευσης
ΙΙ. Χρόνος πρότασης της ένστασης αντιφατικής διαγωγής του αντιδίκου και αναιρετικός έλεγχος της συνδρομής των προϋποθέσεών της
Επιμύθιο
Η αντιφατική συμπεριφορά των διαδίκων στα νομολογιακά δρώμενα των τελευταίων 30 ετών
Βιβλιογραφία
Α. Ελληνόγλωσση
Β. Ξενόγλωσση
Ευρετήριο νομικών κανόνων
Ευρετήριο κυριότερων λημμάτων
Content type
Categories
Sakkoulas-Online.gr