Απ. Γεωργιάδης, Οικογενειακό Δίκαιο, 4η έκδ., 2025

Πίνακας περιεχομένων

Πρόλογος

Από τον πρόλογο της τρίτης έκδοσης

Από τον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης

Από τον πρόλογο της πρώτης έκδοσης

Γενική βιβλιογραφία

Συντομογραφίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ

§ 1. Νομική ρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου

I. Γραπτοί κανόνες

1. Αστικός Κώδικας και λοιποί κώδικες

2. Σύνταγμα και άλλες διεθνείς πηγές δικαίου

3. Εθνικά νομοθετήματα

ΙΙ. Άγραφοι κανόνες

§ 2. Βασικές έννοιες

I. Οικογένεια

1. Έννοια

2. Νομική προσωπικότητα

3. Διακρίσεις

II. Συγγένεια

1. Έννοια

2. Διακρίσεις

3. Βαθμοί συγγένειας

III. Τα δικαιώματα του οικογενειακού δικαίου

1. Έννοια

2. Προσωπικά και περιουσιακά δικαιώματα

3. Χαρακτηριστικά των οικογενειακών δικαιωμάτων

§ 3. Θεμελιώδεις αρχές

Ι. Αρχή της ισονομίας ανδρών και γυναικών

ΙΙ. Αρχή της προστασίας του συμφέροντος του παιδιού

ΙΙΙ. Αρχή του κλειστού αριθμού των οικογενειακών σχέσεων – Αναγκαστικό δίκαιο

IV. Αρχή της σαφήνειας των οικογενειακών σχέσεων

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΜΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΓΑΜΟΣ

§ 4. Η μνηστεία

I. Έννοια, σημασία και νομική φύση

1. Έννοια

2. Σημασία

3. Νομική φύση

II. Σύναψη σύμβασης μνηστείας

1. Προϋποθέσεις

2. Τρόπος σύναψης

III. Αποτελέσματα

1. Προσωπική σχέση

2. Δικονομικές συνέπειες

3. Ποινικές συνέπειες

ΙV. Λύση της μνηστείας

V. Αποτελέσματα της λύσης

1. Υποχρέωση αποζημίωσης

2. Επιστροφή δώρων και συμβόλων

3. Παραγραφή

§ 5. Ο γάμος

I. Έννοια, νομική φύση και σημασία

1. Έννοια

2. Νομική φύση

3. Σημασία

II. Θετικές προϋποθέσεις του γάμου

1. Η κατάργηση της διαφοράς φύλου

2. Συμφωνία μελλόνυμφων

3. Συμπλήρωση ηλικίας γάμου ή άδεια δικαστηρίου

4. Δικαιοπρακτική ικανότητα

III. Κωλύματα γάμου

1. Έννοια

2.Ύπαρξη προηγούμενου γάμου ή συμφώνου συμβίωσης με τρίτον

3. Συγγένεια εξ αίματος

4. Συγγένεια εξ αγχιστείας

5. Υιοθεσία

ΙV. Η τέλεση του γάμου

1. Άδεια και γνωστοποίηση

2. Τύποι τελέσεως

3. Απόδειξη τέλεσης του γάμου

§ 6. Ο ελαττωματικός γάμος

I. Ανυπόστατος γάμος

1. Έννοια

2. Περιπτώσεις

3. Έννομες συνέπειες

II. Άκυρος γάμος

1. Ουσιαστικές προϋποθέσεις

2. Περιοριστική απαρίθμηση

3. Απαγγελία με δικαστική απόφαση

4. Θεραπεία ακυρότητας

5. Κατάχρηση δικαιώματος

III. Ακυρώσιμος γάμος

1. Έννοια

2. Γάμος ακυρώσιμος λόγω πλάνης

3. Γάμος ακυρώσιμος λόγω απάτης

4. Γάμος ακυρώσιμος λόγω απειλής

5. Έννομες συνέπειες

6. Διαφορές μεταξύ άκυρου και ακυρώσιμου γάμου

IV. Αποτελέσματα της ακύρωσης άκυρου ή ακυρώσιμου γάμου

1. Συζυγική σχέση

2. Κληρονομικό δικαίωμα

3. Κοινοκτημοσύνη

4. Συμμετοχή στα αποκτήματα

5. Αναζήτηση δοθέντων

6. Τέκνα

7. Τρίτοι συναλλαγέντες

8. Αναστολή παραγραφής

V. Νομιζόμενος γάμος

1. Έννοια

2. Προϋποθέσεις

3. Έννομες συνέπειες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ

§ 7. Η έγγαμη συμβίωση

Ι. Η έννοια της έγγαμης συμβίωσης

1. Εισαγωγικά

2. Η υποχρέωση για συμβίωση

ΙΙ. Περιεχόμενο της υποχρέωσης για συμβίωση

1. Υλική ή εξωτερική έκφανση της υποχρέωσης για συμβίωση

2. Πνευματική ή εσωτερική έκφανση της υποχρέωσης για συμβίωση

3. Αμοιβαιότητα

ΙΙΙ. Παράβαση της υποχρέωσης για συμβίωση

1. Καθολική παράβαση

2. Ειδική παράβαση

3. Έννομες συνέπειες

ΙV. Αξίωση αποκατάστασης της συμβίωσης

1. Αποκαταστατική αγωγή

2. Εκτέλεση της απόφασης

3. Ασφαλιστικά μέτρα

4. Καταχρηστική άσκηση

V. Προσβολή του δικαιώματος από τρίτους

VI. Διάταξη αναγκαστικού δικαίου

§ 8. Ρύθμιση των θεμάτων του συζυγικού βίου

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Αποφάσεις που λαμβάνονται από κοινού

1. Η ρύθμιση

2. Νομική φύση απόφασης

3. Ισχύς απόφασης

4. Περιεχόμενο απόφασης

ΙΙΙ. Αποφάσεις από τον ένα σύζυγο

ΙV. Όρια του συζυγικού βίου

1. Η ρύθμιση

2. Επαγγελματική δραστηριότητα

3. Προσωπικότητα

§ 9. Η υποχρέωση για συμβολή στις οικογενειακές ανάγκες

I. Εισαγωγή

II. Έννοια και περιεχόμενο της υποχρέωσης

1. Η ρύθμιση

2. Διατροφή

3. Λειτουργία κοινού οίκου

III. Έκταση της υποχρέωσης συνεισφοράς

1. Κριτήρια προσδιορισμού

2. Καθορισμός έκτασης οικογενειακών αναγκών

IV. Αρχή αναλογικής συμβολής

V. Μορφές συνεισφοράς

1. Προσωπική εργασία

2. Εισοδήματα

3. Περιουσία

VI. Η αξίωση συνεισφοράς

1. Χαρακτηριστικά αξίωσης

2. Αναγκαστικό δίκαιο

3. Αγωγή – Εκτέλεση της απόφασης

VII. Υπολογισμός συνεισφοράς

1. Εισαγωγικά

2. Συνεισφορά σε χρήμα ή σε είδος

3. Έννομες συνέπειες μη εκπλήρωσης

4. Θανάτωση, βλάβη υγείας συζύγου

§ 10. Θέματα προσωπικής κατάστασης των συζύγων

I. Επώνυμο συζύγων

1. Αρχή του αμεταβλήτου

2. Εξαίρεση ως προς τις κοινωνικές σχέσεις

3. Διάκριση μεταξύ έννομων και κοινωνικών σχέσεων

4. Πρόσθεση επωνύμου

5. Παράνομη χρήση επωνύμου

II. Κατοικία των συζύγων

1. Αρχή της αυτοτέλειας

2. Διάκριση μεταξύ κατοικίας και οικογενειακής στέγης

3. Διασφάλιση συμβίωσης

III. Ιθαγένεια των συζύγων

IV. Το μέτρο ευθύνης των συζύγων

1. Εισαγωγικά

2. Επιμέλεια που δείχνουν στις προσωπικές τους υποθέσεις («εν τοις ιδίοις»)

3. Υποχρεώσεις που πηγάζουν από τον γάμο

4. Αναγκαστικό δίκαιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΥΓΩΝ

§ 11. Περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων

I. Εισαγωγικά

1. Τα υπάρχοντα συστήματα

2. Το σύστημα του ΑΚ

II. Το σύστημα της περιουσιακής αυτοτέλειας των συζύγων

1. Κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων

2. Διαχείριση περιουσίας

III. Τεκμήρια για τα κινητά

1. Έννοια των τεκμηρίων

2. Τεκμήριο υπέρ των δανειστών

3. Τεκμήριο υπέρ των συζύγων

4. Τεκμήριο για τα κινητά προσωπικής χρήσης

VI. Οικογενειακή στέγη

1. Έννοια

2. Χρήση επί διακοπής της συμβιώσεως

3. Καταγγελία μίσθωσης (ΑΚ 612, 612Α)

4. Διανομή κληρονομίας ενός συζύγου (ΑΚ 1889)

§ 12. Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα: Προϋποθέσεις

I. Οι προϋποθέσεις γενικά

1. Περάτωση γάμου

2. Επαύξηση περιουσίας

3. Συμβολή συζύγου

4. Ανυπαρξία κοινοκτημοσύνης

5. Υπαιτιότητα

II. Επαύξηση της περιουσίας του υποχρέου

1. Προσδιορισμός αύξησης περιουσίας

2. Αποκτήματα που δεν συνυπολογίζονται

3. Τρόπος επαύξησης

4. Παράλληλες επαυξήσεις

III. Η συμβολή στην επαύξηση

1. Μορφές συμβολής

2. Απόδειξη – Τεκμήριο συμβολής

3. Δυνατότητες ανταπόδειξης

§ 13. Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα: Χαρακτηριστικά και έννομη προστασία

I. Νομική φύση της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα

1. Χρόνος γέννησης της αξίωσης

2. Αξίωση ενοχική

3. Αξίωση προσωποπαγής

4. Αξίωση χρηματική ή αυτούσια

5. Αξίωση αναγκαστικού δικαίου

II. Παραγραφή

III. Καταχρηστική άσκηση

IV. Εξασφάλιση της αξίωσης

1. Νόμιμος τίτλος για εγγραφή υποθήκης (ΑΚ 1262 αρ. 4)

2. Παροχή ασφάλειας κατά την ΑΚ

3. Ασφαλιστικά μέτρα (ΚΠολΔ 682 επ.)

4. Διάθεση αποκτήματος

V. Δικονομικά ζητήματα

1. Εγγραφή στα βιβλία διεκδικήσεων

2. Φύση της διαφοράς

3. Δεδικασμένο

§ 14. Η συμβατική κοινοκτημοσύνη

Ι. Έννοια

ΙΙ. Σύσταση με σύμβαση

1. Χρόνος σύστασης

2. Συμβαλλόμενοι – Δικαιοπρακτική ικανότητα

3. Νομική φύση

4. Τύπος

5. Περιεχόμενο

ΙΙΙ. Έκταση της κοινοκτημοσύνης

1. Καθολική κοινοκτημοσύνη

2. Μερική κοινοκτημοσύνη

ΙV. Λειτουργία της κοινοκτημοσύνης

1. Γενικές αρχές

2. Κοινωνία δικαιώματος

3. Απαγόρευση διάθεσης ιδανικού μεριδίου

4. Δικαιοπραξίες από τον ένα σύζυγο

V. Υπεγγυότητα των περιουσιών

1. Κύρια υπεγγυότητα της κοινής περιουσίας

2. Επικουρική υπεγγυότητα της κοινής περιουσίας

3. Επικουρική υπεγγυότητα της ατομικής περιουσίας

VI. Λήξη της κοινοκτημοσύνης

1. Νόμιμη λήξη

2. Συμβατική λήξη

3. Δικαστική λήξη

4. Αποτελέσματα λήξης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

§ 15. Η διακοπή της συμβίωσης

I. Έννοια και διακρίσεις

1. Έννοια

2. Διακρίσεις

II. Οι έννομες συνέπειες γενικά

1. Οικογενειακές ανάγκες

2. Διατροφή μεταξύ συζύγων

3. Οικογενειακή στέγη

4. Κινητά πράγματα

5. Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα

6. Λύση κοινοκτημοσύνης

7. Επώνυμο

8. Γονική μέριμνα

9. Διαζύγιο

10. Ευθύνη συζύγων

III. Οικογενειακή στέγη

1. Αξίωση παραχώρησης της οικογενειακής στέγης

2. Τρίτος κύριος της οικογενειακής στέγης

IV. Τύχη κινητών πραγμάτων

1. Τεκμήρια κυριότητας

2. Κατανομή και χρήση κινητών

§ 16. Διατροφή μεταξύ συζύγων λόγω διακοπής της συμβίωσης

I. Γενικά χαρακτηριστικά διατροφής μεταξύ συζύγων

1. Διατροφή και συνεισφορά στις οικογενειακές ανάγκες

2. Διάκριση από άλλες μορφές διατροφής

3. Ανάλογη εφαρμογή διατάξεων

4. Δικαιούχος διατροφής

II. Εύλογη αιτία

1. Έννοια

2. Έκλειψη εύλογης αιτίας

III. Περιπτώσεις δικαιούχων διατροφής

IV. Εκπλήρωση της αξίωσης διατροφής

1. Ύψος διατροφής

2. Τρόπος και χρόνος καταβολής

3. Καταχρηστική άσκηση

4. Παραίτηση

5. Παραγραφή

V. Παύση ή αυξομείωση διατροφής

1. Λύση ή ακύρωση του γάμου

2. Αποκατάσταση συμβίωσης

3. Περιστάσεις

4. Βάσιμος και υπαίτιος λόγος διαζυγίου

5. Δικαστική μεταρρύθμιση

VI. Αγωγή διατροφής

1. Περιεχόμενο

2. Δικονομικά ζητήματα

§ 17. Το διαζύγιο: Βασικά χαρακτηριστικά

Ι. Έννοια και διακρίσεις

1. Έννοια

2. Διαζύγιο και ελαττωματικός γάμος

3. Είδη διαζυγίου

4. Πνευματική λύση

ΙΙ. Αρχές που διέπουν το διαζύγιο

1. Αρχή του διαλυτού του γάμου

2. Αρχή του αντικειμενικού κλονισμού του γάμου

3. Αρχή του κλειστού αριθμού των λόγων διαζυγίου

4. Αρχή του προσωποπαγούς χαρακτήρα του δικαιώματος διάζευξης

5. Αρχή της απαγόρευσης θρησκευτικών διακρίσεων

§ 18. Το κατ’ αντιδικία διαζύγιο

I. Γενικά

1. Έννοια

2. Λόγοι διαζυγίου

3. Καταχρηστική άσκηση

II. Ο ισχυρός κλονισμός του γάμου

1. Εισαγωγικά

2. Προϋποθέσεις

III. Τεκμήρια ισχυρού κλονισμού

1. Λειτουργία των τεκμηρίων

2. Ποια είναι τα τεκμήρια

IV. Διετής διάσταση

1. Η ρύθμιση

2. Αμάχητο τεκμήριο κλονισμού

3. Πότε υπάρχει διάσταση

4. Υπολογισμός διετίας

V. Αφάνεια

1. Η αφάνεια ως λόγος διαζυγίου

2. Αμετάκλητη απόφαση αφάνειας

3. Απόφαση διαζυγίου λόγω αφάνειας

VI. Δικονομικά ζητήματα

1. Διαδικασία

2. Αρμόδιο δικαστήριο

3. Νομική φύση αγωγής

4. Διάδικοι

5. Περιεχόμενο αγωγής

6. Απόφαση

7. Αντίθετες αγωγές για ισχυρό κλονισμό

8. Εκκρεμοδικία

§ 19. Το συναινετικό διαζύγιο

I. Έννοια, ρύθμιση και νομική φύση

1. Έννοια

2. Νομοθετική ρύθμιση

3. Νομική φύση

II. Προϋποθέσεις

1. Συμφωνία των συζύγων

2. Συμφωνία για τα ανήλικα τέκνα

3. Επικύρωση συμφωνιών από τον συμβολαιογράφο

4. Η κατάθεση της συμβολαιογραφικής πράξης στο αρμόδιο ληξιαρχείο.

III. Ειδικά ζητήματα

1. Η ελαττωματική συμφωνία διάζευξης

2. Μεταμέλεια των συζύγων

3. Εκτελεστότητα συμφωνιών για τα ανήλικα τέκνα

§ 20. Οι γενικές συνέπειες του διαζυγίου

Ι. Συνέπειες μεταξύ των συζύγων

1. Ενέργεια για το μέλλον

2. Προσωπικές συνέπειες ως προς τους συζύγους

3. Περιουσιακές συνέπειες ως προς τους συζύγους

ΙΙ. Συνέπειες ως προς τα τέκνα και τρίτα πρόσωπα

1. Συνέπειες ως προς τα τέκνα

2. Συνέπειες ως προς τους τρίτους

§ 21. Η διατροφή των συζύγων μετά το διαζύγιο

I. Νομική φύση και δικαιολόγηση

1. Νομική φύση

2. Δικαιολόγηση

II. Γενικές προϋποθέσεις

1. Απορία δικαιούχου

2. Ευπορία υποχρέου

III. Ειδικές προϋποθέσεις

1. Φυσική αδυναμία εργασίας

2. Επιμέλεια τέκνου

3. Επαγγελματικές δυσχέρειες

4. Λόγοι επιείκειας

IV. Εκπλήρωση της υποχρέωσης

1. Μερική αξίωση

2. Μέτρο διατροφής

3. Χρόνος και τρόπος καταβολής

4. Αξίωση παροχής πληροφοριών

5. Σειρά δικαιούχων

6. Άσκηση και περιεχόμενο αγωγής

7. Μεταρρύθμιση απόφασης

V. Παύση και περιορισμοί του δικαιώματος

1. Παραίτηση δικαιούχου

2. Λόγοι αποκλεισμού ή περιορισμού

3. Λόγοι παύσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

§ 22. Έννοια και ισχύς του συμφώνου συμβίωσης

I. Έννοια και νομοθετική ρύθμιση

1. Έννοια

2. Νομοθετική ρύθμιση

3. Πεδίο εφαρμογής

4. Διάκριση από την ελεύθερη ένωση

II. Κατάρτιση

1. Θετικές προϋποθέσεις

2. Κωλύματα

3. Τύπος

4. Αίρεση – Προθεσμία

III. Ελαττωματικό σύμφωνο συμβίωσης

1. Ακυρότητα

2. Ακυρωσία

IV. Λύση

1. Τρόποι λύσης

2. Ενέργεια για το μέλλον

§ 23. Έννομες συνέπειες του συμφώνου συμβίωσης

I. Επώνυμο των συμβίων

II. Προσωπικές σχέσεις των συμβίων

1. Εισαγωγικά

2. Σχέσεις με τα τέκνα

3. Οικογενειακή μερίδα

4. Αναστολή παραγραφής

III. Περιουσιακές σχέσεις των συμβίων

1. Εισαγωγικά

2. Συμμετοχή στα αποκτήματα

3. Κληρονομικό δικαίωμα

4. «Οικογένεια του θύματος»

IV. Διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου

1. Προϋποθέσεις

2. Παύση

3. Σειρά δικαιούχων διατροφής

V. Σχέσεις των συμβίων με τρίτους και με το Δημόσιο

VΙ. Η εκτός γάμου συμβίωση χωρίς σύμφωνο

1. Νομικό πλαίσιο

2. Η αξίωση συμμετοχής στα «αποκτήματα» του συντρόφου.

3. Η οργάνωση του κοινού βίου από τους συντρόφους

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΙΑΤΡΙΚΩΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ

§ 24. Έννοια και προϋποθέσεις

I. Έννοια και νομοθετική ρύθμιση

1. Ο όρος «ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή»

2. Συνταγματική κατοχύρωση

3. Νομική φύση γεννητικού υλικού

4. Η αναμόρφωση του δικαίου της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

II. Νομιμοποιούμενα πρόσωπα

IIΙ. Προϋποθέσεις

1. Συνδρομή λόγου που προβλέπεται στον νόμο

2. Όρια ηλικίας

3. Ιατρικές εξετάσεις

4. Συναίνεση

IV. Περιορισμοί

1. Κλωνοποίηση

2. Επιλογή φύλου

§ 25. Ειδικότερα ζητήματα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

I. Μεταθανάτια γονιμοποίηση

1. Έννοια

2. Προϋποθέσεις

II. Παρένθετη μητρότητα

1. Έννοια

2. Προϋποθέσεις

III. Γεννητικό υλικό

1. Διάθεση γεννητικού υλικού

2. Δωρεά γεννητικού υλικού μεταξύ συγγενών

3. Τύχη του πλεονάζοντος γεννητικού υλικού

4. Ανωνυμία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

H ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ

§ 26. Τέκνα γεννημένα σε γάμο

I. Η καταγωγή από γάμο

1. Τρόποι ιδρύσεως συγγένειας

2. Τεκμήρια καταγωγής από γάμο

3. Μη εφαρμογή του τεκμηρίου

4. Σύγκρουση τεκμηρίων

II. Η προσβολή της πατρότητας

1. Αγωγή προσβολής της πατρότητας

2. Αποκλεισμός προσβολής της πατρότητας

3. Αποτελέσματα της προσβολής

§ 27. Τέκνα γεννημένα χωρίς γάμο

Ι. Έννοια του χωρίς γάμο γεννημένου τέκνου

1. Περιπτώσεις

2. Τρόποι εξομοίωσης με τέκνα γεννημένα σε γάμο

ΙΙ. Εκούσια αναγνώριση

1. Δικαιούχοι της εκούσιας αναγνώρισης

2. Προϋποθέσεις της εκούσιας αναγνώρισης

3. Προσβολή της εκούσιας αναγνώρισης

ΙΙΙ. Δικαστική αναγνώριση

1. Ενεργητική νομιμοποίηση

2. Παθητική νομιμοποίηση

3. Ζητήματα αποδείξεως

4. Άμυνα εναγομένου

5. Καταχρηστική άσκηση δικαιώματος αναγνώρισης της πατρότητας

6. Δικονομικά ζητήματα

ΙV. Έννομες συνέπειες αναγνώρισης (εκούσιας και δικαστικής)

1. Αρχή της πλήρους εξομοίωσης προς τέκνο γεννημένο σε γάμο

2. Εξαιρέσεις από την αρχή της εξομοίωσης

V. Επιγενόμενος γάμος των γονέων

1. Απόλυτη εξομοίωση τέκνου

2. Προϋποθέσεις

3. Έννομες συνέπειες

§ 28. Ιατρική υποβοήθηση και συγγένεια

I. Εισαγωγικά

II. Κυοφορία από άλλη γυναίκα

1. Ίδρυση συγγένειας με τη μητέρα

2. Τεκμήριο μητρότητας

3. Αγωγή προσβολής της μητρότητας

III. Μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση

1. Τεκμήριο πατρότητας

2. Μη εφαρμογή του τεκμηρίου

IV. Η συγκατάθεση για τεχνητή γονιμοποίηση

1. Αποκλεισμός προσβολής της πατρότητας

2. Εκούσια αναγνώριση στο πλαίσιο ελεύθερης ένωσης

3. Διενέργεια ΙΥΑ αντίθετα στη βούληση των ενδιαφερομένων

V. Τρίτος δότης

IV. Γέννηση τέκνου μέσα σε γάμο ομοφύλων

1. Θεμελίωση συγγένειας με τον/τη σύζυγο του υποβοηθούμενου προσώπου

2. Η αναγνώριση της γονεïκότητας του εξωτερικού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΣΧΕΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ

§ 29. Επώνυμο τέκνου – Υποχρεώσεις μεταξύ γονέων και τέκνων

I. Το επώνυμο του τέκνου

1. Τέκνο γεννημένο σε γάμο

2. Τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο

3. Αλλαγή επωνύμου

II. Υποχρεώσεις γονέων και τέκνων

1. Αμοιβαία υποχρέωση βοήθειας, στοργής και σεβασμού

2. Υποχρέωση του τέκνου για παροχή υπηρεσιών

III. Η γονική παροχή

1. Έννοια

2. Σκοποί γονικής παροχής

3. Δέσμευση γονέα

4. Γονική παροχή και δωρεά

§ 30. Έννοια και άσκηση της γονικής μέριμνας

Ι. Έννοια και νομική φύση

1. Ορισμός

2. Λειτουργικό δικαίωμα

3. Απόλυτο δικαίωμα

4. Φορέας και δικαιούχος άσκησης της γονικής μέριμνας

ΙΙ. Η αναμόρφωση του δικαίου της γονικής μέριμνας με τον ν. 4800/2021.

1. Η ισχύουσα ρύθμιση

2. Οι καινοτομίες σε σχέση με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς

ΙΙΙ. Η άσκηση της γονικής μέριμνας

1. Ο κανόνας: άσκηση και από τους δύο γονείς

2. Άσκηση μόνο από τον ένα γονέα

3. Το συμφέρον του τέκνου ως γενικό κριτήριο

ΙV. Η γονική μέριμνα μετά το διαζύγιο, τη διάσταση ή την ακύρωση του γάμου

1. Ο κανόνας: από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας

2. Παρέκκλιση με συμφωνία των γονέων

3. Παρέκκλιση με δικαστική απόφαση

4. Ειδικές ρυθμίσεις για την περίπτωση που η άσκηση της γονικής μέριμνας έχει ανατεθεί στον ένα γονέα

V. Γονική μέριμνα τέκνου γεννημένου χωρίς γάμο

1. Μόνος φορέας η μητέρα

2. Επιγενόμενος γάμος

3. Αναγνώριση τέκνου

VI. Δικονομικά ζητήματα

1. Άσκηση αγωγής

2. Υποχρεωτική προδικασία

3. Ανάκληση και μεταρρύθμιση απόφασης

4. Ασφαλιστικά μέτρα

5. Απόδοση – Παράδοση τέκνου

VIΙ. Διαχρονικό δίκαιο

§ 31. Περιεχόμενο της γονικής μέριμνας

I. Η επιμέλεια του προσώπου

1. Έννοια

2. Περιεχόμενο

3. Τρόπος άσκησης επιμέλειας

II. Η προσωπική επικοινωνία με το τέκνο

1. Έννοια και νομική φύση

2. Δικαιούχος – Υπόχρεος

3. Χρόνος επικοινωνίας

4. Υποχρεώσεις των μερών

5. Η ρύθμιση της επικοινωνίας

6. Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας

7. Μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου

8. Επικοινωνία τέκνου με απώτερους ανιόντες, αδελφούς και τρίτα πρόσωπα

IIΙ. Η διοίκηση της περιουσίας του ανηλίκου

1. Γονική διοίκηση

2. Περιουσία του τέκνου από διαθήκη ή δωρεά

3. Σύνταξη απογραφής

4. Λοιπές διαχειριστικές πράξεις

IV. Η εκπροσώπηση του ανηλίκου

V. Οι δαπάνες και η ευθύνη των γονέων

1. Δαπάνες

2. Μέτρο ευθύνης

§ 32.

Αφαίρεση, έκπτωση και παύση της γονικής μέριμνας

I. Η διάκριση μεταξύ αφαίρεσης και παύσης της γονικής μέριμνας

II. Αφαίρεση της άσκησης της γονικής μέριμνας

1. Περιπτώσεις

2. Κακή άσκηση της γονικής μέριμνας

3. Αίτηση γονέων

4. Ενεργητική νομιμοποίηση

5. Δικαστική απόφαση

III. Παύση και έκπτωση από τη γονική μέριμνα

1. Παύση γονικής μέριμνας

2. Έκπτωση των γονέων από τη γονική μέριμνα

IV. Ειδικότερες έννομες συνέπειες της αφαίρεσης ή παύσης της γονικής μέριμνας

1. Υποχρέωση λογοδοσίας

2. Εξακολούθηση πράξεων

3. Θάνατος ή αφάνεια τέκνου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

§ 33. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

I. Έννοια και περιεχόμενο

II. Περιπτώσεις

III. Διατάξεις αναγκαστικού δικαίου

IV. Κατάχρηση του δικαιώματος διατροφής

§ 34. Διατροφή μεταξύ ανιόντων και κατιόντων

I. Έννοια ανιόντων-κατιόντων

II. Προϋποθέσεις γέννησης του δικαιώματος διατροφής

1. Απορία του δικαιούχου

2. Ευπορία του υποχρέου

3. Ανήλικο τέκνο

III. Σειρά υποχρέων

1. Σύζυγοι

2. Κατιόντες

3. Ανιόντες

4. Αναγωγή σε επόμενο υπόχρεο

5. Υποκατάσταση από τον νόμο

IV. Σειρά δικαιούχων

V. Έκταση αξίωσης διατροφής

1. Ανάγκες του δικαιούχου

2. Ελαττωμένη ή στοιχειώδης διατροφή

VI. Τρόπος και χρόνος καταβολής

1. Τρόπος καταβολής

2. Χρόνος καταβολής

VII. Παραβίαση και παύση της υποχρέωσης διατροφής

1. Παραβίαση

2. Παύση

VIII. Δικονομικά ζητήματα

1. Περιεχόμενο και άσκηση της αγωγής διατροφής

2. Μεταρρύθμιση απόφασης

3. Δικονομική προστασία της αξίωσης διατροφής

§ 35. Άλλα είδη διατροφής από τον νόμο

I. Προσωρινή διατροφή τέκνου γεννημένου χωρίς γάμο

1. Ρύθμιση – Δικαιολόγηση

2. Προϋποθέσεις

3. Απόφαση δικαστηρίου

II. Διατροφή της άγαμης μητέρας

1. Ρύθμιση – Δικαιολόγηση

2. Προϋποθέσεις

3. Παύση – Παραγραφή αξίωσης

4. Αξίωση από αδικοπραξία

III. Διατροφή μεταξύ αδελφών

1. Ρύθμιση

2. Προϋποθέσεις

3. Έκταση αξίωσης διατροφής

4. Περισσότεροι υπόχρεοι ή δικαιούχοι

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΥΙΟΘΕΣΙΑ

§ 36. Έννοια, προϋποθέσεις και διαδικασία της υιοθεσίας

I. Έννοια και νομική φύση της υιοθεσίας

1. Έννοια

2. Νομική φύση

II. Προϋποθέσεις της υιοθεσίας

1. Ανηλικότητα του θετού τέκνου

2. Μη αναγκαιότητα της ύπαρξης βιολογικού δεσμού μεταξύ θετού γονέα και θετού τέκνου

3. Ικανότητα για δικαιοπραξία του θετού γονέα

4. Όρια και διαφορά ηλικίας

5. Αριθμός προσώπων που υιοθετούνται ή υιοθετούν

6. Αίρεση ή προθεσμία

7. Συμφέρον του θετού τέκνου

III. Ειδικότερα η συναίνεση των ενδιαφερομένων

1. Το πρόσωπο που υιοθετεί

2. Φυσικοί γονείς

3. Επίτροπος ανηλίκου

4. Ανήλικος

5. Τέκνα αυτού που υιοθετεί

6. Ανάκληση της συναίνεσης

IV. Προϋποθέσεις της υιοθεσίας στον γάμο και το σύμφωνο συμβίωσης

1. Γάμος

2. Σύμφωνο συμβίωσης

V. Διαδικασία της υιοθεσίας

1. Έκδοση δικαστικής απόφασης

2. Κοινωνική έρευνα

3. Μυστικότητα της υιοθεσίας

§ 37. Έννομες συνέπειες της υιοθεσίας

I. Ισχύς της υιοθεσίας

1. Έναρξη αποτελεσμάτων

2. Αναγκαστικό δίκαιο

3. Αγωγή για την αναγνώριση της ύπαρξης ή όχι υιοθεσίας

II. Γενικές έννομες συνέπειες

1. Συγγένεια

2. Ιθαγένεια

3. Γονική μέριμνα

4. Επώνυμο του θετού τέκνου

5. Κύριο όνομα του θετού τέκνου

III. Έννομες συνέπειες στην υιοθεσία από συζύγους

1. Διατήρηση συγγένειας με τον φυσικό γονέα

2. Επώνυμο του θετού τέκνου

3. Γονική μέριμνα

§ 38. Προσβολή και λύση της υιοθεσίας

I. Προσβολή της υιοθεσίας

1. Διαδικασία

2. Θεραπεία των ελλείψεων

3. Λόγοι προσβολής

II. Λύση της υιοθεσίας

1. Μονομερής λύση με δικαστική απόφαση

2. Συναινετική λύση με δικαστική απόφαση

3. Ανασύσταση της υιοθεσίας

4. Αυτοδίκαιη λύση

III. Έννομες συνέπειες της λύσης

1. Συγγένεια – Γονική μέριμνα

2. Επώνυμο τέκνου

3. Λύση υιοθεσίας ως προς τους συζύγους

§ 39. Η υιοθεσία ενηλίκου

I. Πεδίο εφαρμογής

II. Νομική ρύθμιση

1. Ανάλογη εφαρμογή

2. Κοινή αίτηση για την υιοθεσία

3. Περιορισμοί ως προς την ηλικία

4. Υιοθεσία εγγάμου

III. Αποτελέσματα της υιοθεσίας

1. Συγγένεια

2. Υποχρέωση διατροφής

3. Επώνυμο του θετού τέκνου

IV. Λύση της υιοθεσίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΤΕΚΝΑ ΑΠΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ

§ 40. Το τεκμήριο πατρότητας

Ι. Καταγωγή από σύμφωνο συμβίωσης

1. Η ρύθμιση

2. Μεταθανάτια γονιμοποίηση

3. Γέννηση τέκνου μετά τις τριακόσιες ημέρες

4. Σύγκρουση τεκμηρίων

ΙΙ. Ανατροπή του τεκμηρίου

ΙΙΙ. Ελαττωματικό σύμφωνο συμβίωσης

§ 41. Έννομες σχέσεις γονέων και τέκνων από σύμφωνο συμβίωσης

Ι. Το επώνυμο των τέκνων

1. Δήλωση των γονέων

2. Παράλειψη δήλωσης

ΙΙ. Υποχρεώσεις γονέων και τέκνων

ΙΙΙ. Η γονική μέριμνα

1. Κατά τη διάρκεια ισχύος του συμφώνου

2. Επί λύσεως ή ακυρώσεως του συμφώνου

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΟΧΗ ΑΝΗΛΙΚΟΥ

§ 42. Έννοια και όργανα της επιτροπείας

I. Έννοια επιτροπείας

1. Ορισμός

2. Περιπτώσεις

3. Αναγκαστικό δίκαιο

4. Αναγνωριστική αγωγή με αντικείμενο την επιτροπεία

II. Τα όργανα της επιτροπείας

1. Το δικαστήριο

2. Ο επίτροπος

3. Το εποπτικό συμβούλιο

§ 43. Άσκηση της επιτροπείας

I. Έναρξη και τρόπος άσκησης της επιτροπείας

1. Έναρξη της επιτροπείας

2. Τρόπος άσκησης της επιτροπείας

II. Περιεχόμενο της επιτροπείας

1. Επιμέλεια ανηλίκου

2. Διοίκηση της περιουσίας του ανηλίκου

3. Εκπροσώπηση ανηλίκου

III. Έννομες συνέπειες

1. Υποχρεώσεις του ανηλίκου

2. Παραγραφή απαιτήσεων ανηλίκου και εξαίρεση από τη χρησικτησία

3. Ακυρότητα πράξεων επιτρόπου

4. Αμοιβή – Δαπάνες

5. Ευθύνη

§ 44. Λήξη της επιτροπείας

Ι. Λόγοι λήξης

1. Οριστική λήξη

2. Λήξη ως προς συγκεκριμένο επίτροπο

3. Αυτοδίκαιη παύση του επιτρόπου

4. Παύση του επιτρόπου με δικαστική απόφαση

ΙI. Πράξεις μετά τη λήξη της επιτροπείας

1. Άγνοια λήξης

2. Θάνατος – Αφάνεια ανηλίκου

ΙΙΙ. Απόδοση περιουσίας, λογοδοσία και παραγραφή

1. Απόδοση περιουσίας και λογοδοσία

2. Παραγραφή

§ 45. Αναδοχή ανηλίκου

I. Έννοια και νομοθετική ρύθμιση της αναδοχής

II. Καταλληλότητα ανάδοχων γονέων

IΙΙ. Τρόποι σύστασης αναδοχής

1. Συμφωνία των μερών

2. Απόφαση δικαστηρίου

IV. Λειτουργία της αναδοχής

1. Κατανομή αρμοδιοτήτων

2. Αφαίρεση αρμοδιοτήτων

3. Υποχρεώσεις των ανάδοχων γονέων

4. Καταβολή διατροφής από τον ανάδοχο γονέα

5. Ευθύνη των ανάδοχων γονέων

6. Εποπτεία της κοινωνικής υπηρεσίας

V. Άρση της αναδοχής

1. Αυτοδίκαιη άρση

2. Άρση από τους φυσικούς γονείς ή τον επίτροπο

3. Άρση με δικαστική απόφαση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ, ΑΚΟΥΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΞΕΝΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

§ 46. Έννοια και ίδρυση της δικαστικής συμπαράστασης

I. Έννοια δικαστικής συμπαράστασης

1. Ορισμοί

2. Σχέση με επιτροπεία ανηλίκων

II. Υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση

1. Πρόσωπα που υποβάλλονται σε δικαστική συμπαράσταση

2. Αίτηση για υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση

3. Αναγκαστικό δίκαιο

III. Διορισμός δικαστικού συμπαραστάτη και εποπτικού συμβουλίου

1. Διορισμός με δικαστική απόφαση

2. Δικαστικός συμπαραστάτης

3. Εποπτικό συμβούλιο

IV. Δικονομικά ζητήματα

1. Αρμοδιότητα και διαδικασία

2. Ικανότητα δικαστικής παράστασης

3. Υποχρεωτική κλήτευση του συμπαραστατέου

4. Δημοσιότητα

5. Επικοινωνία με τον συμπαραστατέο

6. Πραγματογνωμοσύνη

7. Ένδικα μέσα

8. Ισχύς απόφασης

§ 47. Περιεχόμενο και άρση της δικαστικής συμπαράστασης

I. Αποτελέσματα της υποβολής σε δικαστική συμπαράσταση

1. Περιπτώσεις

2. Έναρξη αποτελεσμάτων

3. Εξουσίες του δικαστηρίου

II. Στερητική δικαστική συμπαράσταση

1. Έννοια και διακρίσεις

2. Περιεχόμενο

3. Ανάλογη εφαρμογή διατάξεων για την επιτροπεία ανηλίκων

III. Επικουρική δικαστική συμπαράσταση

1. Έννοια και διακρίσεις

2. Συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη

IV. Άλλες έννομες συνέπειες

1. Επιμέλεια του συμπαραστατουμένου

2. Αποδοχή κληρονομίας

V. Άρση της δικαστικής συμπαράστασης

1. Αυτοδίκαιη άρση

2. Άρση με δικαστική απόφαση

§ 48. Ακούσια νοσηλεία

I. Έννοια

1. Ορισμός

2. Διάκριση από δικαστική συμπαράσταση

II. Προϋποθέσεις

1. Προβλήματα ψυχικής υγείας

2. Δικαστική άδεια

III. Λήξη

1. Αυτοδίκαιη λήξη

2. Δικαστική απόφαση

3. Εξιτήριο από την κλινική

4. Υποτροπή ασθένειας

§ 49. Δικαστική επιμέλεια ξένων υποθέσεων

I. Έννοια, σκοπός και διακρίσεις

1. Έννοια

2. Σκοπός

3. Διάκριση από συγγενείς θεσμούς

II. Περιπτώσεις

1. Άγνωστη διαμονή

2. Γνωστή διαμονή

3. Ύπαρξη αντιπροσώπου

4. Άγνωστος ή αβέβαιος κύριος

III. Λειτουργία

1. Διαδικασία διορισμού του επιμελητή

2. Έννομες συνέπειες διορισμού

3. Εποπτεία

IV. Άρση της δικαστικής επιμέλειας

1. Αυτοδίκαιη άρση

2. Δικαστική απόφαση

Αλφαβητικό ευρετήριο