Π. Χριστοδούλου, Η παροχή προσωρινής έννομης προστασίας στο πεδίο της αναγκαστικής εκτελέσεως, 2025

Η διαρκής μέριμνα του νομοθέτη για την ορθή και ταχεία απονομή της δικαιοσύνης εκδηλώνεται με ένταση κατά τη διατύπωση των διατάξεων περί προσωρινής δικαστικής προστασίας στο πεδίο της αναγκαστικής εκτελέσεως. Διότι, κατά την υλική πραγμάτωση των διαγνωσθεισών αξιώσεων, οξύνεται η σύγκρουση συμφερόντων. Τη σύγκρουση αυτή προσπαθεί να διατηρήσει εντός του πλαισίου της δικαιοκρατούμενης διαδικασίας ο νομοθέτης. Αυτό σημαίνει ότι τα δικαιώματα του αιτούντος έννομη προστασία δεν πρέπει να προσβληθούν από διαδικαστικές καθυστερήσεις. Σημαίνει, όμως, και την πρόβλεψη ενδίκων βοηθημάτων, ώστε να αποτραπεί η επέλευση δυσχερώς αναστρέψιμων επιπτώσεων σε βάρος του καθ’ ου, όταν βασίμως προσδοκάται η ανατροπή δυσμενών πρωτοβάθμιων δικαστικών κρίσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, ο νομοθέτης, αφενός, προβλέπει την προσωρινή εκτελεστότητα κατά την εκτελεστική διαδικασία· αφετέρου, μέσω ενός εκτεταμένου πλέγματος αναστολών, δεν επιτρέπει την έναρξη ή τη συνέχιση της αναγκαστικής εκτελέσεως, αν ο οφειλέτης προβάλλει λόγους, οι οποίοι, μετά από δικαστική διάγνωση, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ακύρωση της εκτελεστικής διαδικασίας.
Ενώ οι διατάξεις περί προσωρινής εκτελεστότητας παρουσιάζουν συστηματική συνέπεια, καθώς είναι συγκεντρωμένες στην αρχή του γενικού μέρους της αναγκαστικής εκτελέσεως, οπότε ο νομοθέτης είχε γενική εποπτεία της συμβολής κάθε διατάξεως στην επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου, οι διατάξεις των αναστολών είναι διάσπαρτες στον Κώδικα και χωρίς συστηματική ενότητα, επιλογή που δεν προάγει την ασφάλεια δικαίου.
Η παρούσα μελέτη, προσεγγίζοντας τις επιμέρους ρυθμίσεις προσωρινής προστασίας στην εκτελεστική διαδικασία ως σύστημα κανόνων τελολογικά δομημένο, επιχειρεί να συμβάλλει στην υπέρβαση της συγκρουσιακής καταστάσεως μεταξύ των θεμελιωδών αρχών της δίκης, ώστε να αποτελέσει, τελικώς, ένα χρήσιμο εργαλείο για τον εφαρμοστή του δικαίου, τον νομικό της θεωρίας και της πράξης.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Κυριότερες συντομογραφίες
Εισαγωγή
Κεφάλαιο Πρώτο
Η αντανάκλαση του συνταγματικού δικαιώματος
δικαστικής προστασίας στο πεδίο του δικονομικού δικαίου
§1 Τα συνταγματικά θεμέλια της δικαστικής προστασίας
1. Η συνταγματική θεμελίωση
2. Το δικαίωμα δικαστικής προστασίας ως ένα «πλήρες δικαίωμα»
3. Η νομική φύση και το περιεχόμενο του δικαιώματος δικαστικής προστασίας
3.1. Η παροχή δικαστικής προστασίας ως θεμελιώδες, ατομικό και δικονομικό δικαίωμα
3.2. Αντικείμενο και περιεχόμενο του δικαιώματος δικαστικής προστασίας
3.2.1. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αξιούμενης έννομης προστασίας
4. Ενωσιακές και διεθνείς εγγυήσεις εξασφαλίσεως του δικαιώματος δικαστικής προστασίας
§2 Η επίδραση της εμβέλειας του δικαιώματος δικαστικής προστασίας στην φυσιογνωμία των επιμέρους διαδικασιών της πολιτικής δίκης
2.1. Στο πεδίο της διαγνωστικής δίκης
2.2. Στο πεδίο της αποδεικτικής διαδικασίας
2.3. Στο πεδίο της δευτεροβάθμιας δίκης
2.4. Στο πεδίο της αναγκαστικής εκτελέσεως
§3 Η χρηστή απονομή της δικαιοσύνης
3. Η «χρηστή δίκη» ως λογοκρατούμενη διαδικασία υλοποιήσεως της συνταγματικής τελολογίας
Κεφάλαιο Δεύτερο
Τα θεμέλια της προσωρινής δικαστικής προστασίας στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης
§4 Τα θεμέλια της προσωρινής δικαστικής προστασίας
4.1. Η αναγκαιότητα της προσωρινής δικαστικής προστασίας για την αποτροπή δυσχερώς αναστρέψιμων καταστάσεων
4.2. Η συνταγματική κατοχύρωση της προσωρινής δικαστικής προστασίας
4.3. Τα επιμέρους χαρακτηριστικά της προσωρινής δικαστικής προστασίας
4.3.1. Ο πλήρης και καθολικός χαρακτήρας των προσωρινών προστατευτικών μέτρων ως γενικά χαρακτηριστικά της προσωρινής δικαστικής προστασίας
4.3.2. Τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της προσωρινής δικαστικής προστασίας υπό το πρίσμα των βασικών κανόνων της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρ. 682 επ. ΚΠολΔ)
4.3.2.1. Η τελολογική συνάφεια της κύριας δίκης και της δίκης ασφαλιστικών μέτρων
4.3.2.2. Η προσωρινή ισχύς των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων
4.3.2.3. Η ενεργοποίηση του μηχανισμού των ασφαλιστικών μέτρων σε συνάρτηση με την αποτελεσματικότητα της οριστικής δικαστικής προστασίας
4.3.2.4. Η ευχέρεια του δικαστηρίου να διατάξει το κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο και η απαίτηση μειωμένου βαθμού δικανικής πεποιθήσεως ως προς την διαπίστωση του αποδεικτέου θέματος
4.3.2.5. Η απαγόρευση ασκήσεως ενδίκων μέσων και η αίτηση του άρθρ. 697 ΚΠολΔ
4.3.3. Η προσωρινή διαταγή του άρθρ. 691Α ΚΠολΔ
4.3.4. Το πλαίσιο κοινών χαρακτηριστικών των μέτρων προσωρινής δικαστικής προστασίας
4.4. Μεταξύ προσωρινής και προληπτικής δικαστικής προστασίας
4.5. Οι λοιπές εκφάνσεις των προσωρινών μέτρων παροχής δικαστικής προστασίας στην πολιτική δίκη
4.5.1. Η προσωρινή διαταγή της εκούσιας δικαιοδοσίας
4.5.2. Η συντηρητική απόδειξη
Κεφάλαιο Τρίτο
Η παροχή προσωρινής δικαστικής προστασίας στο πεδίο της αναγκαστικής εκτελέσεως
§5 Η πρόβλεψη προσωρινών μέτρων δικαστικής προστασίας ως απόρροια του χαρακτήρα των κανόνων της αναγκαστικής εκτελέσεως
5.1. Η αναγκαστική εκτέλεση ως εκδήλωση του συνταγματικού δικαιώματος παροχής έννομης προστασίας
5.2. Ο διακτινισμός του άρθρ. 94 §4 εδ. γ Συντ. στην επιδίωξη πλήρους, αποτελεσματικής και ισότιμης έννομης προστασίας στο πεδίο της αναγκαστικής εκτελέσεως
5.3. Η ανάγκη αναλογικής προστασίας των συγκρουόμενων εννόμων συμφερόντων δανειστή και οφειλέτη στην εκτελεστική διαδικασία
§6 Η υλοποίηση της προσωρινής δικαστικής προστασίας στο πεδίο της αναγκαστικής εκτελέσεως
§7 Η προσωρινή εκτελεστότητα ως γνήσια μορφή προσωρινής δικαστικής προστασίας στο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως
7.1. Περί της εκτελεστότητας και του εκτελεστού τύπου
7.2. Περί της εννοίας και του πεδίου εφαρμογής της προσωρινής εκτελεστότητας
7.2.1. Δικαιολογητικό υπόβαθρο της ρυθμίσεως
7.2.2. Οι διέπουσες την προσωρινή εκτελεστότητα θεμελιώδεις αρχές
7.2.2.1. Υποχρεωτική αίτηση του νικήσαντος διαδίκου
7.2.2.2. Η οριστικότητα των αποφάσεων
7.2.3. Η δυνητική κήρυξη της οριστικής αποφάσεως ως προσωρινώς εκτελεστής
7.2.3.1. Η ρύθμιση του άρθρ. 908 ΚΠολΔ
7.2.3.2. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
7.2.3.3. Περιπτωσιολογία
i. Η περίπτωση της αναγνωρίσεως της απαιτήσεως (άρθρ. 908 §1α΄ ΚΠολΔ).
ii. Η περίπτωση της δικαστικής ομολογίας (άρθρ. 908 §1α΄ ΚΠολΔ)
iii. Η περίπτωση των εγγράφων (άρθρ. 908 §1α΄ ΚΠολΔ)
iv. Η περίπτωση της διατροφής (άρθρ. 908 §1β΄ ΚΠολΔ)
v. Η περίπτωση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (άρθρ. 908 §1γ΄ ΚΠολΔ)
vi. Η περίπτωση της άδικης πράξεως (άρθρ. 908 §1δ΄ ΚΠολΔ)
vii. Η περίπτωση των απαιτήσεων από εργατικές διαφορές (άρθρ. 614 §3 ΚΠολΔ) και εκείνων για τις οποίες ο νόμος επιτρέπει τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων με τη μορφή της προσωρινής επιδίκασης της απαιτήσεως κατά το άρθρ. 728 ΚΠολΔ (άρθρ. 908 §1ε΄ ΚΠολΔ)
viii. Η περίπτωση των απαιτήσεων επί εμπορικών διαφορών, διαφορών σχετικών με τη νομή και απαιτήσεων από ανώνυμους τίτλους (άρθρ. 908 §1στ, ζ και η΄ ΚΠολΔ)
7.2.4. Η υποχρεωτική κήρυξη της οριστικής αποφάσεως ως προσωρινώς εκτελεστής
7.2.4.1. Η ρύθμιση του άρθρ. 910 ΚΠολΔ
7.2.4.2. Περιπτωσιολογία
i. Απόφαση που διατάσσει την απόδοση μισθίου
ii. Απόφαση που καταδικάζει σε καθυστερούμενα μισθώματα από οποιαδήποτε σύμβαση μισθώσεως
iii. Απόφαση που εκδίδεται για απαιτήσεις από συναλλαγματική, τραπεζική επιταγή ή γραμμάτιο εις διαταγήν
iv. Απόφαση σε απαίτηση διατροφής από οποιαδήποτε αιτία και σε απαίτηση από καθυστερούμενους μισθούς
7.2.5. Η απαγόρευση κηρύξεως της αποφάσεως ως προσωρινώς εκτελεστής
i. Η προνομιακή μεταχείριση του Δημοσίου, των δήμων και των κοινοτήτων (άρθρ. 909 αριθμ. 1 ΚΠολΔ)
ii. Απαγόρευση προσωρινής εκτελεστότητας κατά οποιουδήποτε διαδίκου ως προς τα δικαστικά έξοδα (άρθρ. 909 αριθμ. 2 ΚΠολΔ)
iii. Απαγόρευση προσωρινής εκτελεστότητας, όταν για να επέλθουν οι έννομες συνέπειες της αποφάσεως απαιτείται αυτή να καταστεί τελεσίδικη ή αμετάκλητη (άρθρ. 909 αριθμ. 3 ΚΠολΔ)
iv. Απαγόρευση προσωρινής εκτελεστότητας στις διαφορές του άρθρου 592 αριθ. 2 ΚΠολΔ (άρθρ. 909 αριθμ. 4 ΚΠολΔ)
7.2.6. Προσωρινή εκτελεστότητα υπό τον όρο της παροχής εγγυήσεως
7.3. Η επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση
7.3.1. Δικαιολογητικός λόγος της ρυθμίσεως
7.3.2. Σημεία τομής και διακρίσεως από την αξίωση του αδικαιολογήτου πλουτισμού
7.3.3. Οι προϋποθέσεις της επαναφοράς
7.3.4. Η απόφαση επί της επαναφοράς
7.4. Προσωρινή εκτελεστότητα και «αυτοδύναμα» ασφαλιστικά μέτρα
7.4.1. Η ρύθμιση του άρθρ. 724 §1 ΚΠολΔ
7.4.2. Η εμβέλεια της αυτοδύναμης επιβολής των ασφαλιστικών μέτρων του άρθρ. 724 §1 ΚΠολΔ
7.4.3. Η επίδρασή των αυτοδύναμων ασφαλιστικών μέτρων του άρθρ. 724 §1 ΚΠολΔ στον θεσμό της προσωρινής εκτελεστότητας
§8 Ο θεσμός της αναστολής της εκτελέσεως ως μορφή προσωρινής δικαστικής προστασίας
8.1. Η έννοια της αναστολής της αναγκαστικής εκτελέσεως και η διάκρισή της από συγγενείς ή όμοιους θεσμούς
8.2. Η αναστολή της αναγκαστικής εκτελέσεως ως μορφή προσωρινής δικαστικής προστασίας
8.3. Περί της νομικής φύσεως της αναστολής εκτελέσεως
8.4. Οι πολύμορφες εκφάνσεις αναστολής της εκτελέσεως
8.5. Η αναστολή εκτελέσεως των αποφάσεων που κηρύχθηκαν προσωρινά εκτελεστές
8.5.1. Έννοια και διακρίσεις
8.5.2. Η χορήγηση της αναστολής από το δικαστήριο που εξέδωσε την προσωρινώς εκτελεστή απόφαση (άρθρ. 912 ΚΠολΔ)
8.5.2.1. Προϋποθέσεις χορηγήσεως της αναστολής
i. Τυπικές προϋποθέσεις
ii. Η πιθανολόγηση της ευδοκιμήσεως του ενδίκου μέσου ως ουσιαστική προϋπόθεση χορηγήσεως της αναστολής
8.5.2.2. Αρμόδιο δικαστήριο και διαδικασία χορηγήσεως της αναστολής
8.5.2.3. Απόφαση επί της αναστολής
8.5.2.4. Προσωρινή διαταγή
8.5.3. Αναστολή της προσωρινής εκτελεστότητας από το δικαστήριο των ενδίκων μέσων (άρθρ. 913 ΚΠολΔ)
8.5.3.1. Αρμοδιότητα και διαδικασία
8.5.3.2. Οι διευρυμένες εξουσίες του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου
8.6. Η δικαστική αναστολή εκτελέσεως στο πλαίσιο του άρθρ. 938 ΚΠολΔ
8.6.1. Γενικά
8.6.2. Η νομοθετική διαδρομή έως και την διαμόρφωση του πλαισίου της νέας ρυθμίσεως
8.6.2.1. Η αίτηση αναστολής από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο κατ’ άρθρ. 938 §1 ΚΠολΔ
8.6.2.2. Η αίτηση αναστολής από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο κατ’ άρθρ. 938 §2 ΚΠολΔ
8.6.3. Η αναστολή του άρθρ. 938 ΚΠολΔ και η παροχή αποτελεσματικής έννομης προστασίας (ιδίως στην περίπτωση της ανακοπής του άρθρ. 936 ΚΠολΔ)
8.7. Η δικαστική αναστολή του πλειστηριασμού κατά το άρθρ. 1000 ΚΠολΔ
8.7.1. Η αίτηση αναστολής
8.7.2. Όροι και προϋποθέσεις χορηγήσεως αναστολής
8.7.3. Απόφαση επί της αναστολής
8.7.4. Περί της συναινετικής αναστολής του πλειστηριασμού
8.8. Αναστολή εκτελέσεως στο πλαίσιο της αιτήσεως επαναφοράς των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση
8.9. Αναστολή εκτελέσεως ανύπαρκτων αποφάσεων, η αναγνώριση της ανυπαρξίας των οποίων ζητείται με αγωγή κατά το άρθρ. 314 ΚΠολΔ
8.10. Η αναστολή της αυτόματης εκτελέσεως του άρθρ. 949 ΚΠολΔ
8.11. Αναστολή εκτελέσεως στο πλαίσιο ασκήσεως εφέσεως
8.12. Αναστολή εκτελέσεως τελεσίδικων αποφάσεων που προσβάλλονται με αναψηλάφηση ή αναίρεση
8.12.1. Η αναστολή στο πλαίσιο του άρθρ. 546 ΚΠολΔ
8.12.2. Η αναστολή στο πλαίσιο του άρθρ. 565 ΚΠολΔ
8.12.2.1. Οι περιπτώσεις αυτοδίκαιης αναστολής εκτελεστότητας κατ’ άρθρ. 565 §1 εδ. β΄ ΚΠολΔ
8.12.2.2. Δικαστική αναστολή εκτελέσεως κατ’ άρθρ. 565 §2 ΚΠολΔ
i. Πεδίο εφαρμογής
ii. Προϋποθέσεις χορηγήσεως αναστολής
iii. Διαδικασία και συνέπειες αναστολής
8.13. Αναστολή εκτελέσεως αποφάσεων εναντίον των οποίων ασκείται τριτανακοπή
8.14. Αναστολή εκτελέσεως των προσβαλλόμενων με ανακοπή διαταγών πληρωμής
8.14.1. Η αυτοδίκαιη αναστολή εκτελεστότητας κατ’ άρθρ. 631 εδ. β΄ ΚΠολΔ
8.14.2. Η προσωρινή δικαστική προστασία του άρθρ. 632 ΚΠολΔ
8.14.3. Η δικαστική αναστολή εκτελεστότητας κατ’ άρθρ. 632 §3 ΚΠολΔ
8.14.4. Η δικαστική αναστολή εκτελεστότητας κατ’ άρθρ. 632 §4 ΚΠολΔ
8.15. Αναστολή εκτελεστότητας του πίνακα κατάταξης κατ’ άρθρ. 980 § 2 ΚΠολΔ
8.16. Αναστολή εκτελέσεως αποφάσεων της εκούσιας δικαιοδοσίας κατ’ άρθρ. 763 §§ 2 και 3 ΚΠολΔ
8.17. Αναστολή εκτελέσεως διαιτητικής αποφάσεως κατ’ άρθρ. 899 §3 και 901 §3 ΚΠολΔ
8.18. Κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων: η προσωρινή προστασία με την μορφή του ενδίκου βοηθήματος των αντιρρήσεων
8.18.1. Οι αντιρρήσεις του άρθρ. 1031 ΚΠολΔ
8.18.2. Οι αντιρρήσεις του άρθρ. 1044 ΚΠολΔ
8.18.3. Οι αντιρρήσεις του άρθρ. 1050 §1 ΚΠολΔ
Επίμετρο
Βιβλιογραφία
Ι. Ελληνόγλωσση
ΙΙ. Ξενόγλωσση
Ευρετήριο πηγών
Αλφαβητικό ευρετήριο λημμάτων
Τύπος περιεχομένου
Κατηγορίες
Sakkoulas-Online.gr