Ν. Μπάρμπας, Δημοσιονομικό Δίκαιο, 2024

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

VIIΠρόλογος

XIΣημείωμα του συγγραφέα

XVΣυντομογραφίες

1ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

9ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

10ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

10ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

10Ι. Σχέση μονάρχη και κρατικής περιουσίας κατά τον μεσαίωνα

11ΙΙ. Στην Αγγλία

12ΙΙΙ. Στη Γαλλία

13IV. Στην Ελλάδα

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

14ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

14Ι. Κατά τις απόψεις των κλασσικών οικονομολόγων

15ΙΙ. Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων του κρατικού παρεμβατισμού

17ΙΙΙ. Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων της νεοφιλελεύθερης σχολής

19IV. Η σύγχρονη εξέλιξη από το New Public Management στο New Public Financial Management

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

22ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

23Ι. Στοιχεία της έννοιας του Κρατικού Προϋπολογισμού

24ΙΙ. Δέσμευση της εκτελεστικής εξουσίας όσον αφορά τη διαμόρφωση των μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού

25ΙΙΙ. Η νομική σημασία της εγκρίσεως του Κρατικού Προϋπολογισμού για την πραγματοποίηση εσόδων και εξόδων αυτού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

27ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ) ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

27Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

27Ι. Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα

28ΙΙ. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά το ελληνικό δημοσιο­νομικό δίκαιο

28Α. Υιοθέτηση του κανόνα

30Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα

30α. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού (Ανακατανομή πιστώσεων)

33β. Μόνιμος μηχανισμός δημοσιονομικής προσαρμογής

35γ. Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής

37δ. Διαφορές μεταξύ του διορθωτικού μηχανισμού του Ν. 4270/ 2014 και του αυτόματου διορθωτικού μηχανισμού του άρθρου 233 Ν. 4389/2016

39ε. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού των δημοσίων επενδύσεων

40στ. Η κατάρτιση των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων δη­μοσίου δικαίου και η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός προϋπο­λογισμού

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

43Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ

43Ι. Ανάλυση του κανόνα στις επιμέρους αρχές

43Α. Η αρχή του μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων

43α. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής

43αα. Περιεχόμενο της αρχής

45ββ. Δικαιολογία της αρχής

46Β. Η αρχή του μη ειδικού προορισμού των εσόδων

46α. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής

46αα. Περιεχόμενο της αρχής

47ββ. Δικαιολογία της αρχής

49ΙΙ. Υιοθέτηση του κανόνα από το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο και πα­ρεκκλίσεις αυτού

49Α. Υιοθέτηση του κανόνα

50Β. Παρεκκλίσεις από τον κανόνα

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

53Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΕΝΙΑΥΣΙΟΥ (ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ)

53Ι. Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα

53Α. Περιεχόμενο του κανόνα

53Β. Δικαιολογία του κανόνα

55ΙΙ. Ζητήματα σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους καθώς και με τη χρονική κατάταξη των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός κρατικού προϋπολογισμού

55Α. Ζήτημα σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους

58Β. Ζητήματα σχετικά με την υπαγωγή ή μη στο οικονομικό έτος των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός προϋπολογισμού

58α. Το σύστημα της διαχειρίσεως ή του ταμειακού προϋπολογισμού

58β. Το σύστημα της χρήσεως

59γ. Σύστημα προβλεπόμενο από την ελληνική νομοθεσία

61ΙΙΙ. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα του ενιαυσίου κατά την ελ­ληνική νομοθεσία

61Α. Υιοθέτηση του κανόνα

62Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα

64α. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση μη έγκαιρης ψήφι­σης του προϋπολογισμού

67β. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση της ανεπάρκειας των πιστώσεων

ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ

76Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ

76Ι. Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα

76Α. Περιεχόμενο του κανόνα

78Β. Δικαιολογία του κανόνα

78ΙΙ. Υιοθέτηση του κανόνα και παρεκκλίσεις κατά την ελληνική νομοθεσία

78Α. Υιοθέτηση του κανόνα

80Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

83ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

83ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

84Ι. Ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες κατά την κατάρτιση του Κρατικού Προϋπολογισμού

85Α. Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής

85α. Ιστορική εξέλιξη

86β. Το περιεχόμενο των προβλέψεων στο Μ.Π.Δ.Σ

87γ. Η επεξηγητική έκθεση του Μ.Π.Δ.Σ

88δ. Διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης του Μ.Π.Δ.Σ

89ε. Επικαιροποίηση του Μ.Π.Δ.Σ

89στ. Δεσμευτικότητα του ΜΠΔΣ

90Β. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

90α. Γενικές παρατηρήσεις για τους θεσμούς των Δημοσιονομικών Συμβουλίων

93β. Το ελληνικό δημοσιονομικό συμβούλιο

93βα. Νομική μορφή και αρμοδιότητες

94ββ. Το Διοικητικό Συμβούλιο και ορισμός μελών

96βγ. Κανόνες επιλογής των μελών του Δ.Σ

96βδ. Προϋπολογισμός και πόροι του Δημοσιονομικού Συμβου­λίου

96βε. Στελέχωση των υπηρεσιών

96βστ. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο υπάγεται στη Βουλή

97Γ. Αρχή της Χρηστής Δημοσιονομικής Διαχείρισης

97α. Λόγοι που επέβαλαν την υιοθέτηση της Αρχής

99β. Έννοια και στοιχεία της Αρχής

101ΙΙ. Σύνταξη του νομοσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού και του Μ.Π.Δ.Σ

102Α. Αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας

102α. Λόγοι συντάξεως του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού από την εκτελεστική εξουσία

103β. Τα επιμέρους όργανα της εκτελεστικής εξουσίας

103βα. Υπουργοί επικεφαλής λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, προϊστάμενοι Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων

105ββ. Ο Υπουργός των Οικονομικών - Γενικό Λογιστήριο του Κρά­τους

109βγ. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας

110βδ. Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση

110Β. Αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου

111α. Κατάθεση του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού στη Διαρκή Επιτροπή επί των Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

112β. Το Γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή

115ΙΙΙ. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού και παραδοσιακοί μέθοδοι εκτίμησης των δημοσιονομικών μεγεθών

115Α. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού

115α. Αρχές ταξινόμησης των δημοσιονομικών μεγεθών

116β. Οικονομική και Διοικητική ταξινόμηση των εσόδων και δαπα­νών του Κρατικού Προϋπολογισμού

118γ. Συνοπτικοί πίνακες του κρατικού προϋπολογισμού κατά γενικές κατηγορίες οικονομικού έτους 2024

121δ. Λειτουργική ταξινόμηση του προϋπολογισμού

122Β. Παραδοσιακές μέθοδοι εκτιμήσεως των δημοσιονομικών μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού

122α. Μέθοδοι εκτιμήσεως των εσόδων

124β. Μέθοδοι εκτιμήσεως των δαπανών

126IV. Συστήματα κατάρτισης προϋπολογισμού δαπανών εφαρμοζόμενα από την ελληνική δημοσιονομική πρακτική

126Α. Γενικές παρατηρήσεις στα συστήματα του προϋπολογισμού κονδυ­λίων και του προϋπολογισμού προγραμμάτων

126α. Σύστημα του προϋπολογισμού κονδυλίων

128β. Σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων - επιδόσεων

131Β. Λόγοι αντικατάστασης του συστήματος προϋπολογισμού κονδυλίων από το σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων στην Ελλάδα

134Γ. Αποτύπωση του συστήματος του προϋπολογισμού προγραμμάτων στα Εθνικά Σχέδια Προγραμμάτων - Πιλοτική εφαρμογή

137Δ. Λογιστική υποστήριξη του Προϋπολογισμού Προγραμμάτων

139Ε. Υιοθέτηση της μεθόδου του εκ των προτέρων καθορισμού των ανω­τάτων ορίων δαπανών του φορέα

140ΣΤ. Επαναφορά του προϋπολογισμού κονδυλίων αλλά και η ρητή θε­σμο­θέτηση της δυνατότητας για την κατάρτιση προϋπολογισμού προ­γραμμάτων

141Ζ. Κατάρτιση πιλοτικής μορφής Προϋπολογισμών Επιδόσεων από το έτος 2019

142α. Το εγχειρίδιο πιλοτικού σχεδιασμού προϋπολογισμού επιδόσεων.

143β. Πιλοτικοί προϋπολογισμοί προγραμμάτων για τα έτη

143βα. Πιλοτικός προϋπολογισμός για το έτος

144ββ. Πιλοτικός προϋπολογισμός για το έτος

144βγ. Προϋπολογισμός επιδόσεων για το έτος

145βδ. Προϋπολογισμός επιδόσεων για το έτος

146βε. Προϋπολογισμός επιδόσεων για το έτος

148Η. Αντικείμενο ελέγχου του Προϋπολογισμού Επιδόσεων από το Ελεγ­κτικό Συνέδριο

148Θ. Οι έλεγχοι της αποτελεσματικότητας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου

149α. Οι ρυθμίσεις Ν. 4795/2021 σχετικά με το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου

150β. Έλεγχος αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των συστημά­των εσωτερικού ελέγχου από το Ελ.Συν.

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

151ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

152Ι. Διαδικασία ψηφίσεως του κρατικού προϋπολογισμού

152Α. Διαδικασία ενώπιον της διαρκούς κοινοβουλευτικής επιτροπής

154Β. Προθεσμία κατάθεσης του σχεδίου προϋπολογισμού στη Βουλή

154Γ. Διαδικασία ενώπιον της Βουλής

157ΙΙ. Έκταση της αρμοδιότητας της Βουλής για την τροποποίηση των μεγε­θών του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού

159ΙΙΙ. Διαδικασία κατάρτισης και ψήφισης του προϋπολογισμού δαπανών της Βουλής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

162ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

163ΟΡΓΑΝΑ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

164Ι. Οι δημόσιοι διατάκτες

164Α. Έννοια των διατακτών

166Β. Διακρίσεις των διατακτών

167ΙΙ. Οι δημόσιοι Υπόλογοι

167Α. Έννοια των δημοσίων υπολόγων

173Β. Διακρίσεις και εποπτεία των δημοσίων υπολόγων

173α. Με κριτήριο το όργανο στο οποίο λογοδοτούν

174β. Με κριτήριο το αντικείμενο της υπηρεσίας τους

178Γ. Αχρεωστήτως λαβών

180Δ. Η δημοσιολογιστική ευθύνη του Δημοσίου Υπολόγου του αχρεω­στή­τως λαβόντος και του συνευθυνόμενου

180α. Ευθύνη Δημοσίου Υπολόγου

181β. Ευθύνη αχρεωστήτως λαβόντος

183γ. Ευθύνη συνευθυνόμενου

183ΙΙΙ. Ο κανόνας του ασυμβίβαστου της ιδιότητας του διατάκτη και του υπο­λόγου

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

186ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

186Ι. Ανάληψη της δαπάνης

188ΙΙ. Έλεγχος και εκκαθάριση της δαπάνης

189ΙΙΙ. Εντολή πληρωμής (Χρηματικό Ένταλμα)

192IV. Εξόφληση τίτλων πληρωμής

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

195Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

196ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

196ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

197ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

197Ι. Σύμφωνα με τη θεωρία και τη νομολογία των δικαστηρίων

201ΙΙ. Νομοθετικός χαρακτηρισμός του Ελληνικού Ελ.Συν. ως Δικαστηρίου

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

202ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

202Ι. Κατά τις διατάξεις του Συντάγματος

204ΙΙ. Κατά τις διατάξεις του Οργανικού Νόμου του Ελ. Συνεδρίου (Ν. 4820/ 2021)

205Α. Δικαιοδοτικές αρμοδιότητες

205Β. Ελεγκτικές αρμοδιότητες

207Γ. Γνωμοδοτικές αρμοδιότητες

207Δ. Συνεργασία με ομοειδείς δικαιοδοτικούς και ελεγκτικούς θεσμούς

208Ε. Ετήσια έκθεση ευρημάτων, πορισμάτων και συστάσεων προς τη Βουλή

208ΣΤ. Έλεγχος παρεμπιπτόντων ζητημάτων

211ΙΙΙ. Αρμοδιότητες του Ελ. Συν. κατά τον προσυμβατικό έλεγχο των δημο­σίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας

211IV. Νομική αξιολόγηση της ελεγκτικής και γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του Ελ.Συν.

211Α. Η ελεγκτική αρμοδιότητα

212Β. Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

213ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

214ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

214Ι. Έννοια του διοικητικού προληπτικού ελέγχου

216ΙΙ. Τα όργανα άσκησης του ελέγχου

218ΙΙΙ. Δαπάνες μη υποκείμενες σε διοικητικό προληπτικό έλεγχο

218Α. Πληρωμές δαπανών διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα

219Β. Προπληρωμές

219α. Χρηματικά Εντάλματα Προπληρωμής (άρθρο 100 ΝΔΛ)

221β. Προσωρινά χρηματικά εντάλματα (άρθρο 105 ΝΔΛ)

221γ. Πάγιες Προκαταβολές χρηματικού

2211. Έννοια - Σύσταση (άρθρο 108 ΝΔΛ)

2232. Διαχείριση Πάγιων προκαταβολών (άρθρο 109 ΝΔΛ)

223δ. Προκαταβολές με απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών (άρθρο 114 ΝΔΛ)

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

224Ο ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ

225Ι. Νομική φύση και περιεχόμενο του προσυμβατικού ελέγχου

228ΙΙ. Ερμηνευτικά ζητήματα αναφορικά με το υποκειμενικό και το αντικει­μενικό πεδίο εφαρμογής του προδικαστικού ελέγχου

228Α. Έννοια του Δημοσίου ή άλλου νομικού προσώπου που συνδέεται με αυτό

230Β. Έννοια των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας

231Γ. Απαγόρευση της κατάτμησης του αντικειμένου των δημοσίων συμ­βά­σεων

233ΙΙΙ. Προσυμβατικός έλεγχος κατά τις διατάξεις του Ν. 4700/2020

233Α. Συμβάσεις υπαγόμενες στον προσυμβατικό έλεγχο

236Β. Συμβάσεις εξαιρούμενες από τον προδικαστικό έλεγχο

236Γ. Διαδικασίες άσκησης του προδικαστικού ελέγχου

237Δ. Προσφυγή ανάκλησης

238Ε. Προσφυγή αναθεώρησης

239ΣΤ. Προαπόδειξη

240Ζ. Σύσταση Κλιμακίων

240Η. Διαδικαστικές ρυθμίσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

241ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

242ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ (ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΟΛΟΓΩΝ)

242Ι. Όργανα αρμόδια για την άσκηση του ελέγχου

242Α. Από τον Υπουργό των Οικονομικών

243Β. Από τις υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου

245Γ. Από τον οικείο διατάκτη

246Δ. Από τους προϊσταμένους των Δ.Ο.Υ. και των Ειδικών Ταμείων

246Ε. Από τα όργανα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούντα ως διοικητικά όργανα

247ΣΤ. Ενημέρωση του Ελ. Συν. για τα πορίσματα και την έκθεση ελέγχου από τις διοικητικές ελεγκτικές υπηρεσίες

247ΙΙ. Έννοια του ελλείμματος και διαδικασία καταλογισμού αυτού

247Α. Έννοια του ελλείμματος

247α. Νομική έννοια του ελλείμματος

248β. Δημοσιολογιστική έννοια του ελλείμματος

250Β. Διαδικασία καταλογισμού του ελλείμματος

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

254ΑΠΟ ΤΟ Ελ. Συν

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ – Α

256ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΝΤΟΣ ΚΩΔΙΚΑ ΝΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ Ελ. Συν. (Ν. 4219/2013)

257Ι. Όργανα και διαδικασίες ελέγχου

258ΙΙ. Μεθοδολογία και αντικείμενο των ελέγχων

260ΙΙΙ. Νομική φύση και είδη των ελέγχων

260Α. Νομική φύση των ελέγχων

261Β. Είδη ελέγχων

265IV. Διαδικασία καταλογισμού

266V. Η καταλογιστική πράξη

266Α. Έννοια και περιεχόμενο

267Β. Αιτιολογία της καταλογιστικής πράξης

268Γ. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ – Β

270ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ Ελ.Συν. (4820/2021)

270Ι. Γενικές παρατηρήσεις επί των διατάξεων του Ν. 4820/2021

272ΙΙ. Επί των επιμέρους διατάξεων αναφορικά με τον κατασταλτικό έλεγχο της δημόσιας διαχείρισης

273Α. Ελεγκτικές αρμοδιότητες του Ελ. Συν

274Β. Όργανα άσκησης του ελέγχου

274Γ. Κριτήρια ελέγχου

275Δ. Λογοδοσία υπολόγων του Δημοσίου

275Ε. Περιοδικότητα του ελέγχου

276ΣΤ. Αντικείμενο και μεθοδολογία ελέγχου

276Ζ. Ορισμός και διακρίσεις ελλειμμάτων

277Η. Υπεύθυνα πρόσωπα

279Θ. Μέτρο ευθύνης

281Ι. Καταλογιζόμενο ποσό και καταλογιστική πράξη

282Κ. Η κανονιστική απόφαση για τη μείωση του καταλογιζόμενου ποσού

283Λ. Καταλογίζον όργανο

284Μ. Παραγραφή της αξίωσης για την αναπλήρωση του ελλείμματος

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

285ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ

285Ι. Ανακοπή

285Α. Ανακοπή ερημοδικίας κατά των οριστικών αποφάσεων του Τμή­ματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

285α. Ανακοπή ερημοδικίας κατά τις διατάξεις του καταργηθέντος Π.Δ. 1225/1981

286β. Ανακοπή ερημοδικίας κατά τις διατάξεις του ισχύοντος Ν. 4700/ 2020

287Β. Ένδικο βοήθημα της Ανακοπής κατά των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης του ΚΕΔΕ κατά τις καταργηθείσες διατάξεις του ΠΔ 1225/1981 και του ισχύοντος ΚΔΔ

288Γ. Ανακοπή κατά πράξεων διοικητικής εκτέλεσης σε υποθέσεις κατα­λογισμού δημοσίων υπολόγων κατά τις διατάξεις του Νόμου 4700/

290ΙΙ. Το ένδικο βοήθημα της Έφεσης

290Α. Κατά τις καταργηθείσες διατάξεις του προηγούμενου νομικού κα­θεστώτος (Ν. 4129/2023)

293Β. Κατά τις διατάξεις του Ν. 4700/2020

295ΙΙΙ. Αναίρεση,

295Α. Η αναίρεση κατά τις διατάξεις του καταργηθέντος Ν. 4129/2013

297Β. Η αναίρεση κατά τις διατάξεις του Νόμου 4700/2020

301IV. Αναθεώρηση

301Α. Κατά τις διατάξεις του καταργηθέντος ΚΕΣ (Ν. 4219/2013)

302Β. Αναθεώρηση κατά τις διατάξεις του Ν. 4700/2020

308V. Πρότυπη Δίκη - Προδικαστικό ερώτημα

308Α. Κατά τις διατάξεις του Π.Δ. 1225/1981

312Β. Πρότυπη δίκη κατά τις διατάξεις του ισχύοντος άρθρου 163 Ν. 4700/2020

313VI. Αναζήτηση του καταλογισθέντος ποσού σε βάρος του υπολόγου με βάση την αρχή του αδικαιολογήτου πλουτισμού του Δημοσίου

314VII. Η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο

317VIII. Αίτηση επανάληψης της διαδικασίας για τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ

318IX. ΕΣΔΑ και έλεγχος των λογαριασμών από το Ελεγκτικό Συνέδριο

ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ

321ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΠΙΠΤΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΥΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ Ελ. Συν.

322Ι. Περιεχόμενο και κατάρτιση των νόμων του απολογισμού και ισολογι­σμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων του Κράτους

323Α. Ο απολογισμός

324Β. Ο ισολογισμός

325ΙΙ. Διαδικασία εγκρίσεως του απολογισμού και ισολογισμού του Κράτους

326Α. Διαδικασία ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου

328Β. Διαδικασία ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής

329Γ. Διαδικασία ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής

331ΙΙΙ. Παρέμβαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά την υποβολή της ετήσιας έκθεσης προς τη Βουλή σχετικά με τα αποτελέσματα των εργασιών του

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

335ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

336Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

336ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

337Ι. Ο κανόνας της ενότητας

338ΙΙ. Ο κανόνας της καθολικότητας

339ΙΙΙ. Ο κανόνας του ενιαυσίου ή της ετήσιας διάρκειας

340ΙV. Ο κανόνας της ειδικότητας των πιστώσεων

341V. Ο κανόνας της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού

341VI. Οι αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας

341Α. Η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης

342Β. Η αρχή της διαφάνειας

343VIΙ. Αρχή της ενιαίας λογιστικής μονάδας (Ευρώ)

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

343ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

343Ι. Έσοδα (Το σύστημα «των ιδίων πόρων»)

345Α. Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

345α. Γεωργικές εισφορές

346β. Τελωνειακοί δασμοί

347Β. Ποσοστό επί του ΦΠΑ

348Γ. Πόρος ΑΕΠ (ΑΕΕ)

349Δ. Ίδιος πόρος με βάση τα πλαστικά

349Ε. Άλλα έσοδα του προϋπολογισμού της Ένωσης δευτερεύουσας σημα­σίας

350ΣΤ. Πρόταση της Επιτροπής για την επιβολή εισφοράς 3% επί της κοι­νής ενοποιημένης βάσης φορολογίας των εταιριών (ΚΕΒΦΕ)

351Ζ. Διορθωτικοί μηχανισμοί

351ΙΙ. Δαπάνες του προϋπολογισμού της Ένωσης

351Α. Οι γεωργικές δαπάνες

352Β. Οι δαπάνες για διαρθρωτικές, περιφερειακές και κοινωνικές πολι­τικές

353Γ. Οι δαπάνες για την έρευνα και την τεχνολογία

353Δ. Οι δαπάνες για άλλες εσωτερικές πολιτικές

354Ε. Οι δαπάνες για εξωτερικές ενέργειες

355ΣΤ. Οι κατηγορίες δαπανών στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

356ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

356Ι. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού της ΕΕ

359ΙΙ. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ

360ΙΙΙ. Ο έλεγχος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης

362IV. Η καταπολέμηση της απάτης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

364ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

365ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΥΤΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

367ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

369ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

369Ι. Οι τακτικές εκθέσεις

369Α. Η ετήσια γενική έκθεση

370Β. Άλλες ετήσιες εκθέσεις

370ΙΙ. Έκτακτες εκθέσεις

371ΙΙΙ. Δήλωση αξιοπιστίας

372IV. Η νομική φύση των εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ

373ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

373Ι. Συγκριτική θεώρηση μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου

374ΙΙ. Συνεργασία μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελ­λη­νικού Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

376ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

377ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

377Ι. Ο κανόνας της απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων

377Α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων και λόγοι απαγορεύσεως αυτών

377α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων

380β. Λόγοι απαγορεύσεως των κρατικών ενισχύσεων

381Β. Προϋποθέσεις θεμελίωσης του καθεστώτος του «ασυμβίβαστου»

384Γ. Οι απαγορευμένες κρατικές ενισχύσεις υπό το πρίσμα των διατά­ξεων της Συνθήκης, αναφορικά με την απαγόρευση των φορολογι­κών διακρίσεων σε βάρος των εισαγομένων εμπορευμάτων.

384α. Διατάξεις της Συνθήκης

386β. Μερικές αποφάσεις του ΔΕΕ

388γ. Μεταγενέστερη εξέλιξη των πρακτικών της Επιτροπής

389ΙΙ. Η κατ’ εξαίρεση απαλλαγή από το καθεστώς του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων

389Α. Ενισχύσεις θεωρούμενες αυτοδίκαια συμβιβάσιμες

390Β. Ενισχύσεις δυνάμενες να θεωρηθούν συμβιβάσιμες

392ΙΙΙ. Διαδικασίες για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων από τα κοινοτικά όργανα

392Α. Ο έλεγχος των υφισταμένων ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 1 και 2 ΣΛΕΕ)

395Β. Ο έλεγχος των σχεδίων για τη θέσπιση νέων ή την τροποποίηση υφισταμένων κρατικών ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 3 ΣΛΕΕ)

398Γ. Η ανάκτηση των απαγορευμένων κρατικών ενισχύσεων

398α. Προσδιορισμός του ποσού της ανάκτησης

401β. Ανάκτηση απαγορευμένων κατά το ενωσιακό δίκαιο κρατικών ενισχύσεων παρά την περιορισμένη αναδρομική ισχύ του άρθρου 78 παρ. 2 του Συντάγματος

402IV. Οι πρακτικές “Tax rulings”

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

405ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

405ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

407ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

407Ι. Περίοδος ισχύος του α.ν. 747/1945

408ΙΙ. Περίοδος ισχύος του Ν. 2322/1995

410ΙΙΙ. Το ισχύον νομικό καθεστώς του Ν. 4549/2018

411Α. Αρμοδιότητα και πεδίο εφαρμογής

415Β. Έσοδα του Εγγυητή Δημοσίου

415α. Προμήθεια ασφαλείας

415β. Ασφάλειες και έσοδα από τόκους

417Γ. Όργανα αρμόδια στη διαδικασία για την παροχή της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου

417α. Η τριμερής Διυπουργική Επιτροπή (άρθρο 96)

417β. Επιτροπή για την παροχή εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 97)

418γ. Συμβούλιο Διαχείρισης και Αξιολόγησης της εγγυητικής ευθύ­νης του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 98)

419Δ. Διαδικασία παροχής της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρα 99-100)

420Ε. Διαχείριση των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρα 101-103)

420α. Κατάπτωση της εγγύησης

420β. Απαλλαγή του Ελληνικού Δημοσίου και διαγραφή των βεβαιω­μένων οφειλών

421γ. Ρυθμίσεις δανείων

421δ. Μη ευθύνη του διευθύνοντος συμβούλου σε περίπτωση κατά­πτωσης της Εγγύησης για την παροχή δανείου σε Α.Ε. (ΣτΕ 2817/2020)

422ΣΤ. Ειδικά θέματα

422α. Ετήσιο όριο εγγυήσεων (άρθρο 104)

422β. Ενημέρωση του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 105)

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

423ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

424Ι. Υπό το πρίσμα των διατάξεων της ΣΛΕΕ περί απαγορεύσεως των κρατι­κών ενισχύσεων

426ΙΙ. Υπό το πρίσμα των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ περί απαγορεύσεως των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων

428ΙΙΙ. Υπό το πρίσμα της οικονομικής έννοιας του ηθικού κινδύνου

429IV. Πρόγραμμα παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε τιτλοποιή­σεις μη εξυπηρετούμενων δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

433ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

433ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ

434Ι. Συντονισμός των εθνικών νομισματικών πολιτικών

436ΙΙ. Επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης

437Α. Έμμεσα μέτρα

437α. Απαγόρευση των υπεραναλήψεων και των κάθε είδους πιστω­τικών διευκολύνσεων από την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών (άρθρο 123 ΣΛΕΕ)

438β. Απαγόρευση προνομιακής πρόσβασης στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (άρθρο 124 ΣΛΕΕ)

439γ. «Ρήτρα της μη διάσωσης» (άρθρο 125 ΣΛΕΕ)

441Β. Άμεσα μέτρα

441α. Σύνθεση της Γενικής Κυβέρνησης και κριτήρια υπαγωγής σε αυτήν μιας οντότητας

441αα. Σύνθεση της Γενικής Κυβέρνησης

443αβ. Κριτήρια υπαγωγής μιας οντότητας στη Γενική Κυβέρνηση

444β. Οι διατάξεις του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου (άρθρο 126 ΣΛΕΕ, πρώην 104 ΣυνθΕΚ)

451γ. Οι διατάξεις του παράγωγου δικαίου – Το σύμφωνο Σταθερό­τητας και Ανάπτυξης

456δ. «Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο» (European Semester)

456δα. Ιστορικό της ίδρυσης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου

458δβ. Διαδικασία εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου

462δγ. Καινοτομίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου

463ε. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο

463εα. Ιστορικό της σύναψης του Δημοσιονομικού Συμφώνου

464εβ. Οι σπουδαιότερες ρυθμίσεις

469εγ. Οι σπουδαιότερες επικρίσεις κατά της Συνθήκης

471στ. Ανακοίνωση της Επιτροπής, «Κοινές αρχές για τους εθνικούς δημοσιονομικούς διορθωτικούς μηχανισμούς»

474ζ. To Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο

474ζα. Η Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου

474ζβ. Οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβου­λίου

476ζγ. Οι ετήσιες εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμ­βου­λίου

478Γ. Ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δημοσιονομικής στήριξης

478α. Ρήτρα Αλληλεγγύης (άρθρο 122 παρ. 2 ΣΛΕΕ)

479β. Προσωρινοί μηχανισμοί χρηματοπιστωτικής στήριξης

480βα. Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερο­ποί­η­σης - European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)

481ββ. Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - European Financial Stability Facility (EFSF).

482γ. Ο (μόνιμος) Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM)

482γα. Ιστορικό ίδρυσης του μόνιμου μηχανισμού στήριξης

483γβ. Νομική φύση και σκοπός του ESM

485γγ. Όργανα του ESM

486γδ. Εγκεκριμένο μετοχικό κεφάλαιο του ESM και διαδικασία παροχής της στήριξης

486i. Εγκεκριμένο μετοχικό κεφάλαιο

487ii. Η διαδικασία παροχής χρηματοοικονομικής συνδρομής

488γε. Μορφές της χορηγούμενης χρηματοοικονομικής στήριξης

489i. Προληπτική χρηματοδοτική συνδρομή

489ii. Ανακεφαλαιοποίηση Πιστωτικών Ιδρυμάτων

490iii. Χορήγηση δανείων

491iv. Μηχανισμός στήριξης πρωτογενών αγορών

491v. Μηχανισμός στήριξης δευτερογενών αγορών

491vi. Ερμηνεία και επίλυση των διαφορών που προκύπτουν από τη λειτουργία του ESM.

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

492ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

493Ι. Κατάσταση των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας πριν από την έναρ­ξη της διαδικασίας για την ένταξή της στην Ο.Ν.Ε

495ΙΙ. Περίοδος του δευτέρου σταδίου της διαδικασίας για την ένταξη στην Ο.Ν.Ε.

495Α. Η προσαρμογή όσον αφορά την ανεξαρτητοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος έναντι των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης

499Β. Προσαρμογή όσον αφορά την ικανοποίηση των κριτηρίων δημο­σιονομικής πειθαρχίας

499α. Η μείωση του δημοσίου ελλείμματος

503β. Μείωση του δημοσίου χρέους

507ΙΙΙ. Η δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας ως κράτους μέλους της Ευρωζώνης

507Α. Περίοδος

508Β. Οι μέθοδοι της «δημιουργικής λογιστικής» για την απόκρυψη των πραγματικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων

513Γ. Τελευταία υπαγωγή της Ελλάδας σε κατάσταση υπερβολικού ελλείμ­ματος

515Δ. Ενίσχυση των μέτρων εποπτείας των κοινοτικών οργάνων στα δη­μόσια οικονομικά της Ελλάδας

519Ε. Περίοδος 2008-2011 (έκτακτα μέτρα για τη δημοσιονομική στήρι­ξη της Ελλάδας) – Πρώτο Μνημόνιο

519α. Δημιουργία του Μηχανισμού Δημοσιονομικής Στήριξης της Ελ­ληνικής Οικονομίας

5191. Το χρονικό της δημιουργίας του μηχανισμού

5222. Νομική φύση και όροι του Μηχανισμού Δημοσιονομικής Στή­ριξης της Ελληνικής Οικονομίας

5243. Ο εφαρμοστικός νόμος 3845/2010, Μέτρα Στήριξης της ελ­ληνικής οικονομίας

5254. Σύναψη των συμβάσεων δανειακής διευκόλυνσης

526β. Συνέχιση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (με βάση τα άρθρα 126 (πρώην 104) παρ. 9 ΣΛΕΕ και 136 ΣΛΕΕ. (Σύσταση της Επιτροπής και απόφαση του Συμβουλίου)

528ΣΤ. Περίοδος 2012-2015 – Δεύτερο Μνημόνιο

528α. Μεσοπρόθεσμο πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής

530β. Σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011

533Ζ. Η αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με τη συμμετοχή του ιδιω­τικού τομέα («PSI»)

533α. Ιστορικό – Κρίσιμες διατάξεις

538β. Ρήτρες συλλογικής δράσης (CACs)

538αα. Νομιμότητα εισαγωγής ρητρών συλλογικής δράσης

540ββ. Εσφαλμένος υπολογισμός νόμιμης απαρτίας και πλειο­ψηφίας

542γ. Παρατηρήσεις επί της υποχρεωτικής συμμετοχής των ημεδαπών φυσικών προσώπων στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους

542αα. Παραβίαση της αρχής της ισότητας - Μη παροχή ευλόγου αντισταθμίσματος

546ββ. Αναίρεση του δικαιώματος στην περιουσία κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας

554δ. Τελικές παρατηρήσεις

555ε. Νομολογία των δικαστηρίων σε υποθέσεις αίτησης δικαστικής προστασίας από τους φορείς του ιδιωτικού τομέα που συμμετεί­χαν στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους

555αα. Του Συμβουλίου της Επικρατείας

559ββ. Του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

560γγ. Του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

561Η. Περίοδος 2015-2018 (τρίτο πρόγραμμα χρηματοδοτικής συνδρομής).

561α. To χρονικό του τρίτου προγράμματος

562β. Η σύμβαση του τρίτου προγράμματος με βάση το ΕSM

564Θ. Η θέση της Ελλάδας στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας

567Βιβλιογραφία

579Συνοπτικό ευρετήριο λημματικών όρων