Α. Παπανικολάου, Επικοινωνιακό απόρρητο και Εθνική Ασφάλεια, 2025
Το παρόν έργο αποτελεί μία ακριβή και πλήρη επιστημονική αποτύπωση του περιεχομένου του δικαιώματος στην προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου· κυρίως, η προσπάθεια οριοθέτησής του, όταν η άσκησή του υπόκειται σε περιορισμούς, προκειμένου να υπηρετηθεί η εθνική ασφάλεια και η ποινική καταστολή ως εκφάνσεις του δημοσίου συμφέροντος.
Η συγγραφική αφορμή συνδέεται –εν πολλοίς– με τη θερμή συγκυρία των διευρυμένων παρακολουθήσεων που επικράτησαν στην εγχώρια πολιτική επικαιρότητα, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2022 και εξής. Μολονότι αρκετές από τις επιμέρους θεματικές ενότητες συνδιαλέγονται αναπόφευκτα με τη συγκυρία, η κρίσιμη επεξεργασία επιχειρείται αποκλειστικά επί τη βάσει πραγματολογικών δεδομένων, αρυόμενων από πολλαπλώς διασταυρωμένες πηγές, καθώς επίσης και από τα συγκριτικά διδάγματα επιστημονικής θεωρίας και νομολογιακού εμπειρισμού. Ο εκτενής –βιβλιογραφικός και νομολογιακός– υπομνηματισμός, η προσπάθεια κατανόησης εφαρμοσμένων στην αλλοδαπή νομική πράξη λύσεων και η αξιολόγησή τους, και η πυκνότητα των παραπομπών συμβάλλουν σε μία εξαντλητική –κατά το δυνατό– τεκμηρίωση, επιδιώκοντας κυρίως να εισφέρουν επιχειρήματα υπέρ της ισόρροπης στάθμισης μεταξύ προστασίας του δικαιώματος και εθνικής ασφάλειας.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Επί της αρχής: οφειλόμενες διευκρινίσεις
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
I. Οριοθέτηση και αποκλεισμοί
1. Περί του εύρους της μελέτης (1-8)
2. Κρίσιμα παραλειπόμενα
2.1. Τα κατασκοπευτικά λογισμικά ως παράμετρος μείζονος διακινδύνευσης του δικαιώματος
2.2. Η ποινική διάσταση του φαινομένου
3. Εστιάζοντας αποκλειστικά στην εθνική ασφάλεια
3.1. Η εθνική ασφάλεια ως αόριστη νομική έννοια
3.2. Εισαγωγική προσέγγιση στην εγχώρια πρόσληψη της εθνικής ασφάλειας
4. Ερευνητική μέθοδος για την οριοθέτηση του δικαιώματος: εθνικό δίκαιο και πολυεπίπεδος συνταγματισμός
5. Οι απαρχές του δικαιώματος: από τη θεωρητική σύλληψη στη νομολογιακή κατοχύρωση
5.1. Η ιστορική αφετηρία του δικαιώματος: η γενέθλια μελέτη των Brandeis και Warren
5.2. Η προστασία της ιδιωτικότητας υπό την οπτική του φύλου
6. Η προστασία του ιδιωτικού βίου σε συνάρτηση με την εξέλιξη της τεχνολογίας
6.1. Η εμπροσθοβαρής θεώρηση της τεχνολογικής προόδου υπό τη θεμέλια νομολογία του Supreme Court of the United States
6.2. Η ανάγκη αδιάλειπτης επικαιροποίησης της προστασίας του δικαιώματος
7. Η προστασία του ιδιωτικού βίου ως ψυχοσυναισθηματική εγγύηση
8. Η εγχώρια μεταπολιτευτική εμπειρία ως ειδικότερη ερευνητική αφετηρία
II. Μεθοδολογικές διευκρινίσεις
1. Βασικές αρχές ταξινόμησης της ύλης
2. Επιμέρους διευκρινίσεις
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Το επικοινωνιακό απόρρητο ως πεδίο δυσχερών σταθμίσεων
Ενότητα Πρώτη: Επικοινωνιακό απόρρητο και εθνική ασφάλεια:
σε αναζήτηση «εύλογης ισορροπίας»
Υποενότητα Πρώτη: Η κατοχύρωση του δικαιώματος ως απολύτως απαραβίαστου και οι παρεκκλίσεις από τον κανόνα
Ι. Οι διευρυμένες εγγυήσεις του επικοινωνιακού απορρήτου ως απότοκες εθνικών και υπερεθνικών κανονιστικών συγκλίσεων
1. Η ιδιοπροσωπία της ελληνικής περίπτωσης: η «απόλυτη» προστασία του δικαιώματος στο άρθρο 19 του εν ισχύι Συντάγματος
1.1. Η κατοχύρωση του δικαιώματος ως «απολύτως» απαραβίαστου
1.2. Η πολιτική διάσταση του δικαιώματος
1.3. Ο συμπεριληπτικός χαρακτήρας του δικαιώματος
1.4. Οι περιορισμοί του απολύτως απαραβίαστου δικαιώματος
1.5. Η ιδιοτυπία της εθνικής ασφάλειας ως λόγου κάμψης του απολύτως απαραβίαστου χαρακτήρα του δικαιώματος
1.6. Παρανόμως κτηθέντα μέσα απόδειξης και απόλυτη προστασία του δικαιώματος
2. Η υπερεθνική κατοχύρωση του δικαιώματος υπό την οπτική του πολυεπίπεδου συνταγματισμού
2.1. Οι διεθνείς δεσμεύσεις για την προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου
2.2. Η προστασία του ιδιωτικού βίου στην ΕΣΔΑ
2.2.1. Ο κανόνας της προστασίας και οι εξαιρέσεις του
2.2.2. Ο εθνικός ποιοτικός νόμος ως έρεισμα κάθε περιορισμού
2.2.3. Περί του αναγκαίου δημοκρατικού μέτρου του περιορισμού
2.3. Η νομολογιακή ερμηνεία του εννόμου συμφέροντος στο άρθρο 8 ΕΣΔΑ
2.4. Η προστασία του δικαιώματος στο ΧΘΔΕΕ
2.4.1. Η κατοχύρωση διακριτών δικαιωμάτων στον ΧΘΔΕΕ
2.4.2. Ο εγχώριος θεσμικός δυισμός: ΑΔΑΕ και ΑΠΔΠΧ
2.4.2.1. Ιστορική αναδρομή στην επιλογή διακριτών οργάνων
2.4.2.2. Οι συνέπειες του επιμερισμού αρμοδιοτήτων στην αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος
ΙΙ. Η εθνική ασφάλεια ως πεδίο εγγενούς διακινδύνευσης του δικαιώματος
3. Η αμηχανία της θεωρίας και κάποιες αναγκαίες εννοιολογικές διευκρινίσεις
3.1. Η εθνική ασφάλεια ως διάσταση του πυρήνα της κρατικής κυριαρχίας
3.2. Οι κανονιστικές απαρχές της «εθνικής ασφάλειας» ως νομικής έννοιας
3.3. Η εθνική ασφάλεια κατά το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο
3.4. Ενδεικτική συγκριτική προσέγγιση: η πρόσληψη της εθνικής ασφάλειας στο γαλλικό δίκαιο
3.5. Μεταξύ εθνικής ασφάλειας και εν γένει εγκληματικής δραστηριότητας
3.6. Η εθνική ασφάλεια στο ενωσιακό δίκαιο
3.7. Ο προσδιορισμός της εθνικής ασφάλειας στη νομολογία του ΕΔΔΑ
3.8. Η εθνική ασφάλεια υπό την οπτική του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου
4. Η ανάγκη πρακτικής εναρμόνισης των προστατευόμενων εννόμων αγαθών κατά τη νομολογιακή στάθμιση
4.1. Η εθνική ασφάλεια ως σταθμιζόμενο έννομο αγαθό
4.2. Αρχή διαφάνειας και μυστικότητα της ποινικής προδικασίας
4.3. Η αρχή της διαφάνειας έναντι πληροφοριών στρατιωτικής προέλευσης
4.4. Αρχή διαφάνειας και διπλωματικό απόρρητο
4.5. Τα όρια της εχεμύθειας ως ειδικότερης υποχρέωσης των δημόσιων λειτουργών
4.6. Διαβαθμισμένα έγγραφα και ιστορική έρευνα
4.7. Διαβαθμισμένα έγγραφα και δικαίωμα δικαστικής προστασίας
4.7.1. Η υπόθεση ΕΔΔΑ, Janowiec and others v. Russia,
4.7.2. Η υπόθεση U.S. Supreme Court, Korematsu v. United States,
Υποενότητα Δεύτερη: Η ελληνική εξαιρετικότητα ως προς τον περιορισμό
του δικαιώματος για λόγους εθνικής ασφάλειας
Ι. Από το συνταγματικό υπερόπλο του άρθρου 19 στο παράγωγο δίκαιο και στη διοικητική πρακτική
5. Η εισαγγελική αρχή ως ισοδύναμη δικαστική εγγύηση;
5.1. Ο προβληματισμός ως προς τα ειδοποιά χαρακτηριστικά του εισαγγελικού λειτουργήματος
5.2. Ο μονοπρόσωπος χαρακτήρας του οργάνου
5.3. Δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί: ταυτότητα ως προς τη φύση του λειτουργήματος;
5.4. Η ανεξαρτησία της εισαγγελικής αρχής υπό νομολογιακή οπτική
5.5. Οι εισαγγελείς εντός ΕΥΠ και ΔΑΕΕΒ: οικονομία της διαδικασίας ή ανάρμοστη συνοίκηση;
5.6. Αποτίμηση της υφιστάμενης εθνικής ρύθμισης
6. Ο εγγυητικός ρόλος της εισαγγελικής αρχής υπό την οπτική του ΕΔΔΑ
6.1. Τα εγγυητικά πρωτεία της δικαστικής αρχής κατά τη διαδικασία επιβολής του μέτρου
6.2. Η αδιαμεσολάβητη επιβολή του μέτρου ως αντιβαίνουσα στα κριτήρια του άρθρου 8 ΕΣΔΑ
6.3. Τα λειτουργικά εχέγγυα ως προϋπόθεση επιβολής του μέτρου από ανεξάρτητο όργανο
ΙΙ. Η παράκαμψη της αιτιολογίας ως μείζον δικαιοκρατικό έλλειμμα στο πεδίο της άρσης για λόγους εθνικής ασφάλειας
7. Η αιτιολογία ως μερικό αντιστάθμισμα στην υψηλή διακινδύνευση του δικαιώματος
7.1. Η αιτιολογία στον πυρήνα των δικαιοκρατικών εγγυήσεων
7.2. Η αόριστη διάρκεια του μέτρου ως επίταση του δικαιοκρατικού ελλείμματος
7.3. Η περί αιτιολογίας συζήτηση στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού διαλόγου, κατά την ψήφιση του ν. 5002/2022
7.4. Συναγόμενη ή αυτοτελής αιτιολογία;
7.5. Ο έλεγχος της ΑΔΑΕ επί «των όρων και της διαδικασίας» άρσης του απορρήτου
7.5.1. Τα κειμενικά ερείσματα του ελέγχου
7.5.2. Η αιτιολογία ως διάσταση του διενεργούμενου από την ΑΔΑΕ ελέγχου
7.5.3. Ο stricto sensu έλεγχος «των όρων και της διαδικασίας»
8. Η αιτιολογία ως κριτήριο της αναγκαιότητας του μέτρου «εις μίαν δημοκρατικήν κοινωνίαν»: η οπτική του ΕΔΔΑ
8.1. Η διαπίστωση «πιεστικής κοινωνικής ανάγκης» ως μέτρο επιβολής του περιορισμού
8.2. Τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της αιτιολογίας στο πεδίο της εθνικής ασφάλειας
8.3. Η πρόσβαση του εποπτεύοντος οργάνου στο σύνολο των στοιχείων που αφορούν το αίτημα
8.4. Η ανάγκη αιτιολόγησης του μέτρου ήδη κατά το αρχικό στάδιο επιβολής του
8.5. Η συνδυαστική αιτιολόγηση του μέτρου ως έσχατο όριο συμβατότητας προς την ΕΣΔΑ
Ενότητα Δεύτερη: Διευρυμένες παρακολουθήσεις και δικαίωμα
γνωστοποίησης: τα άκρα όρια της συζήτησης
Υποενότητα Πρώτη: Η εν τοις πράγμασι αναίρεση του συνταγματικώς
επιβεβλημένου μέτρου ως προς τον περιορισμό του δικαιώματος
Ι. Οι «χωρικές άρσεις» ως επίταση του ελλείμματος προστασίας στο πεδίο της εθνικής ασφάλειας
9. «Στρατηγικές ή μαζικές» άρσεις: ένα ευαίσθητο ζήτημα, αρρύθμιστο στην εγχώρια έννομη τάξη
9.1. Οι μαζικές παρακολουθήσεις ως επιχειρησιακό novum, ενισχυτικό της ασφάλειας
9.2. Οι απαρχές του μέτρου στη νομολογία του ΕΔΔΑ
9.3. Μαζικές παρακολουθήσεις και νομολογιακά αντίμετρα
9.4. Μαζικές παρακολουθήσεις και προϋποθέσεις νόμιμης επιβολής του μέτρου: τα κριτήρια του ΕΔΔΑ
10. Οι «χωρικές» άρσεις και η προστασία των μεταδεδομένων επικοινωνίας
10.1. Οι διενεργούμενες επί ορισμένης «εδαφικής έκτασης» άρσεις του εθνικού δικαίου
10.2. Τα ελλείμματα και οι ανακολουθίες της εθνικής ρύθμισης
10.3. Κριτική της εθνικής ρύθμισης υπό υπερεθνική οπτική
ΙΙ. Η συρρίκνωση του δικαιώματος υπό την ερμηνεία εισαγγελικών γνωμοδοτήσεων
11. Τα μεταδεδομένα επικοινωνίας ως αμφισβητούμενη διάσταση του δικαιώματος στην προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου
11.1. Η οριοθέτηση της έννοιας και η δυναμική των μεταδεδομένων επικοινωνίας
11.2. Η εγχώρια παρανόηση ως προς τα επικοινωνιακά μεταδεδομένα
11.3. Οι νομολογιακές απαρχές της ευρωπαϊκής αντίληψης περί μεταδεδομένων επικοινωνίας
11.4. Ο γεωεντοπισμός ως ειδικότερη διάσταση προστασίας των μεταδεδομένων επικοινωνίας
12. Τα όρια της ελεγκτικής αρμοδιότητας της ΑΔΑΕ
12.1. Με αφορμή τη με αριθμ. 1/2023 γνωμοδότηση της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου
12.2. Η (οφειλόμενη) εποπτεία της ΑΔΑΕ, μετά την επιβολή του μέτρου
12.3. Τα οργανωτικά ελλείμματα ως παράμετροι υποβάθμισης της προστασίας του δικαιώματος
12.4. Τα στατιστικά δεδομένα ως αξιολογική διάσταση προστασίας του δικαιώματος
Υποενότητα Δεύτερη: Η υπό προϋποθέσεις άρση του μυστικού χαρακτήρα
της διαδικασίας ως αντίστροφη εγγυητική όψη του δικαιώματος
Ι. Η δυσχερής κάμψη του κανόνα μυστικής δράσης υπέρ του ελέγχου νομιμότητας
13. Οι παλινωδίες της εγχώριας κανονιστικής ρύθμισης
13.1. Από τη γνωστοποίηση υπό προϋποθέσεις στην πλήρη κατάργηση του δικαιώματος
13.2. Η επαναφορά του δικαιώματος στο πλαίσιο του ν. 5002/2022
13.2.1. Η πάροδος τριετίας ως προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος
13.2.2. Η αρμοδιότητα του οργάνου ενώπιον του οποίου ασκείται το αίτημα γνωστοποίησης
13.2.3. Η γνωστοποίηση του μέτρου ως αυτεπάγγελτη αρμοδιότητα της ΑΔΑΕ;
14. Σε αναζήτηση του «εύλογου μέτρου» κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ
14.1. Το δικαίωμα γνωστοποίησης ως μη υποχρεωτικό κριτήριο του «ποιοτικού νόμου»
14.2. Οι αφετηριακές νομολογιακές αρχές: από την απόφαση Klass v. Germany μέχρι τη σύγχρονη αντίληψη του ΕΔΔΑ
14.3. Υποχρέωση αυτεπάγγελτης ενημέρωσης των καθών τα μέτρα μυστικής παρακολούθησης;
14.4. Το συγκριτικό υπόδειγμα της βελγικής έννομης τάξης
ΙΙ. Η γνωστοποίηση του μέτρου ως οριακή στάθμιση μεταξύ απόλυτης προστασίας του επικοινωνιακού απορρήτου και επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας
15. Το δικαίωμα γνωστοποίησης ως προϋπόθεση της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας
15.1. Η έννοια του αποτελεσματικού ένδικου μέσου στη νομολογία του ΕΔΔΑ
15.2. Σκιαγραφώντας την πεπερασμένη ελληνική εμπειρία
16. Η σχετικοποίηση της δυνατότητας γνωστοποίησης: αναπόφευκτος περιορισμός ή ρωγμή στην αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος;
16.1. Η γνωστοποίηση ως (μη) αυτοτελής προϋπόθεση του ποιοτικού νόμου;
16.2. Δικαίωμα γνωστοποίησης και μαζικές παρακολουθήσεις
16.3. Το δικαίωμα γνωστοποίησης στο σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου: σημειακές παρατηρήσεις
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η λελογισμένη διαφάνεια ως δικαιοκρατικό αντίμετρο
έναντι της μυστικής δράσης
Ενότητα Πρώτη: Η λογοδοσία ως μείζονα εγγύηση διασφάλισης
του δικαιώματος εντός της δημοκρατικής πολιτείας
Υποενότητα Πρώτη: Η λειτουργία των υπηρεσιών πληροφοριών ως παράμετρος
επαυξημένης διακινδύνευσης του επικοινωνιακού απορρήτου
Ι. Η τεχνοκρατική ουδετερότητα: μια καθόλου αυτονόητη συνθήκη αξιόπιστης δράσης των υπηρεσιών πληροφοριών
17. Η καταστατική αποστολή των υπηρεσιών πληροφοριών ως εγγενής κίνδυνος πολιτικοποίησής τους
17.1. Η επικαιροποίηση της συζήτησης στη μετά E. Snowden εποχή
17.2. Οι δυσχερώς προσδιορίσιμες αρμοδιότητες των μυστικών υπηρεσιών
17.3. Αρχή νομιμότητας versus αρχή επιχειρησιακής σκοπιμότητας
17.4. Η πολιτική ουδετερότητα ως ζητούμενο κατά τη λειτουργία των μυστικών υπηρεσιών
18. Σε αναζήτηση αντιβάρων: η ευρωπαϊκή αφετηρία του προβληματισμού
18.1. Η Έκθεση της Επιτροπής της Βενετίας ως σημείο αναφοράς στο πεδίο ελέγχου των υπηρεσιών πληροφοριών
18.2. Η in concreto ανάγκη δημοκρατικής λειτουργίας των υπηρεσιών πληροφοριών
18.3. Υπηρεσίες πληροφοριών και πολιτικά πρόσωπα
ΙΙ. Οι υπηρεσίες πληροφοριών ως ελεγχόμενος πολιτειακός φορέας
19. Ιεραρχική υπαγωγή των υπηρεσιών πληροφοριών και πολιτική ευθύνη
19.1. Οι μυστικές υπηρεσίες ως ιεραρχικώς υποκείμενοι διοικητικοί οργανισμοί
19.2. Η ιδιοτυπία του ιεραρχικού ελέγχου επί των υπηρεσιών πληροφοριών
19.3. Ορισμός και πολιτική ευθύνη του επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών
19.4. Ο προσανατολισμός των υπηρεσιών πληροφοριών: παρεκκλίσεις από τον κανόνα
20. Η κοινοβουλευτική λογοδοσία ως δικαιοκρατική εγγύηση λειτουργίας των υπηρεσιών πληροφοριών
20.1. Η ιδιάζουσα φύση του κοινοβουλευτικού ελέγχου επί των υπηρεσιών πληροφοριών
20.2. Περί της σύνθεσης των αρμόδιων κοινοβουλευτικών επιτροπών
20.3. Ειδικές υποχρεώσεις των μελών των κοινοβουλευτικών επιτροπών
20.4. Περιεχόμενο της κοινοβουλευτικής εποπτείας
Υποενότητα Δεύτερη: H ιδιορρυθμία της ελληνικής περίπτωσης:
η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και η ατελής λογοδοσία
Ι. Επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και κράτος δικαίου: η δύσκολη στάθμιση στην περίπτωση της ΕΥΠ
21. Η ΕΥΠ εντός της εγχώριας διοικητικής τάξης: θεσμική ιδιοτυπία και ιεραρχική υπαγωγή
21.1. Οι ιστορικές καταβολές της πολιτικής υπαγωγής της ΕΥΠ
21.2. Περί της διαδικασίας επιλογής του Διοικητή της ΕΥΠ
21.3. Οριοθέτηση και περιεχόμενο της ιεραρχικής υπαγωγής
22. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υπό την εποπτεία του κοινοβουλίου και της ανεξάρτητης αρχής: δικαιοκρατικά αντισταθμίσματα έναντι της μυστικής δράσης
22.1. ΕΥΠ και κοινοβουλευτική λογοδοσία ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας
22.2. ΕΥΠ και ανεξάρτητη εποπτεία της ΑΔΑΕ
ΙΙ. Επικοινωνιακό απόρρητο και λογοδοσία εν τοις πράγμασι: η ειδική συγκυρία της περιόδου 2022-2023
23. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και η ΑΔΑΕ ενώπιον των κοινοβουλευτικών επιτροπών
23.1. Η σύσταση εξεταστικής επιτροπής ως πρωτοβουλία της αντιπολίτευσης: ειδικό περιεχόμενο και οριοθέτηση
23.2. Η μαρτυρία ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής
23.3. Το ειδικό καθήκον μαρτυρίας ενώπιον των κοινοβουλευτικών επιτροπών
23.4. Η πολιτική ευθύνη λειτουργίας της ΕΥΠ
24. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ενώπιον της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών
24.1. ΑΔΑΕ και ΕΥΠ: η εθνική ασφάλεια ως όριο του ελέγχου;
24.2. Η θεωρία του «τρίτου μέρους» ως ερμηνευτική κατεύθυνση, κατά τον προσδιορισμό των αρμοδιοτήτων της ΑΔΑΕ
24.3. Η πρόσβαση σε διαβαθμισμένα έγγραφα στο πλαίσιο δικαστικής προστασίας
Ενότητα Δεύτερη: Η συνάρτηση της προστασίας του επικοινωνιακού
απορρήτου με την ποιότητα της δημοκρατίας
Υποενότητα Πρώτη: Ο εγγυητικός ρόλος της ΑΔΑΕ κατά τη διαδικασία
ενημέρωσης των πολιτικών αρχηγών
Ι. Η ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών ως επαυξημένη εγγύηση του απολύτως απαραβίαστου χαρακτήρα του δικαιώματος
25. Ιστορικότητα και κανονιστικό περιεχόμενο της διάταξης
25.1. Οριοθέτηση του προβληματισμού
25.2. Η προ ίδρυσης της ΑΔΑΕ συνθήκη στο πεδίο εποπτείας της διαδικασίας
25.3. Το ερμηνευτικό πλαίσιο προσδιορισμού του «θέματος», κατά την ενημέρωση του άρθρου 8 παρ. 6 ν. 5002/2022
26. Ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών και διακομματική εποπτεία επί της διαδικασίας άρσης του απορρήτου
26.1. Αποφατικός προσδιορισμός του περιεχομένου τής κατά το άρθρο 8 παρ. 6 ενημέρωσης
26.2. Σε αναζήτηση του σκοπού τής κατά το άρθρο 8 παρ. 6 ενημέρωσης
26.3. Η in concreto άσκηση της αρμοδιότητας του άρθρου 8 παρ.
26.4. Η γνωστοποίηση του μέτρου ως παράπλευρη συνέπεια της αρμοδιότητας του άρθρου 8 παρ. 6
26.5. Η διεύρυνση του κύκλου αποδεκτών της ενημέρωσης του άρθρου 8 παρ. 6
ΙΙ. Επικοινωνιακό απόρρητο και προσδοκία διαφάνειας σε υποθέσεις δημοσίου ενδιαφέροντος, υπό συγκριτική εποπτεία
27. Η γαλλική εμπειρία των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, κατά την προεδρία του François Mitterand
27.1. Διαφαινόμενες συγκλίσεις με αφορμή τα facta της γαλλικής υπόθεσης
27.2. Ιστορικό βάθος της γαλλικής εμπειρίας και διαχειριστική επάρκεια των θεσμών
27.3. Η δικαστική αποτίμηση της γαλλικής υπόθεσης
28. Η θέση του ΕΔΔΑ περί καταχρηστικής επίκλησης του απορρήτου στην υπόθεση των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων, κατά την προεδρία του François Mitterand
28.1. Οι έμμεσες αναλογίες με την ελληνική υπόθεση
28.2. Η υπό λειτουργική αντίληψη έννοια του «δημόσιου προσώπου»
28.3. Περί του όντως απόρρητου χαρακτήρα των πληροφοριών
28.4. Η in concreto στάθμιση ως μόνη μέθοδος άρσης της σύγκρουσης
Υποενότητα Δεύτερη: Περί επαυξημένης προστασίας του δικαιώματος
σε λειτουργικές κατηγορίες υψηλής διακινδύνευσης
Ι. Το επικοινωνιακό απόρρητο των πολιτικών προσώπων ως ειδικότερη εκδοχή «ασυλίας»;
29. Η αμήχανη ελληνική εκδοχή και η ανάγκη επικαιροποίησης του κανονιστικού πλαισίου
29.1. Επαυξημένες διαδικαστικές εγγυήσεις υπέρ ειδικών φορέων του δικαιώματος;
29.2. Το «ανεύθυνο» και «ακαταδίωκτο» ως ερμηνευτική κατεύθυνση επαυξημένης προστασίας
29.3. Η ειδική αιτιολογία ως επαρκής εγγύηση αυξημένης προστασίας του επικοινωνιακού απορρήτου υπέρ ειδικών κατηγοριών;
30. Οι «ειδικές εγγυήσεις» του νόμου 5002/2022 υπό συγκριτική οπτική
30.1. Οι σταθμίσεις του ν. 5002/2022
30.2. Ενδεικτική συγκριτική παραβολή προς το γαλλικό παράδειγμα
ΙΙ. Οι λειτουργικές προνομίες υπό την οπτική του ευρωπαϊκού δικαίου
31. Οι βουλευτικές ασυλίες ως αφομοίωση δυσχερών σταθμίσεων
31.1. Οι επί της αρχής θέσης του ΕΔΔΑ
31.2. Ειδικά ζητήματα νομολογιακής στάθμισης
31.3. Περί του βρετανικού δόγματος Wilson
32. Το δημοσιογραφικό και δικηγορικό απόρρητο ως ιδιαίτερες εκδοχές επαγγελματικού απορρήτου;
32.1. Εξισωτική ή εξειδικευμένη ανά κατηγορία ρύθμιση;
32.2. Η ratio της αυξημένης προστασίας κατά το ΕΔΔΑ
32.2.1. Η σχέση των δικηγόρων με τους εντολείς τους
32.2.2. Η σχέση των δημοσιογράφων με τις «πηγές» τους
32.3. Η αναπόφευκτη επιβολή περιορισμών
32.4. Εγγυητικά αντίμετρα για τη νόμιμη επιβολή περιορισμών
32.5. Επικοινωνίες δημοσιογράφων και μαζικές παρακολουθήσεις
Επίμετρο
Βιβλιογραφία
Νομολογία
Λημματικό ευρετήριο

















