Μ. Τσιλιγγερίδου, Ένδικη προστασία για ακίνητο φερόμενο ως «άγνωστου» ιδιοκτήτη, 2015
Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να αναδείξει τα ζητήματα που έχουν προκύψει από την ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998, σε θεωρητικό αλλά και πρακτικό επίπεδο, τόσο κατά το ουσιαστικό, αλλά κυρίως κατά το Κτηματολογικό Δικονομικό Δίκαιο, αναφορικά με τη διόρθωση ανακριβών κτηματολογικών εγγραφών.
Οι τελευταίες, οι οποίες αποτελούν τον πυρήνα και το βασικό αντικείμενο ρύθμισης των διατάξεων του Κτηματολογικού Δικαίου, δεν αποκλείεται να είναι ανακριβείς. Τούτο ενδέχεται να οφείλεται σε διάφορους λόγους, οι οποίοι πιθανόν να αφορούν σφάλματα ή παραλείψεις ακόμη και των ίδιων των ιδιοκτητών, που εμφιλοχωρούν κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης. Ανεξαρτήτως πάντως της αιτίας στην οποία αποδίδεται η ανακρίβεια των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών, του νόμου μη διακρίνοντος, καθίσταται αναγκαία η διόρθωσή τους. Ιδιαιτέρως επιζήμιες είναι οι συνέπειες από άποψη ουσιαστικού δικαίου στην περίπτωση των ακινήτων με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», καθώς η διάταξη του άρθρου 9 ν. 2664/1998 ορίζει ότι αυτά «ανήκουν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου μόλις καταστεί οριστική η πρώτη εγγραφή». Ο αληθής δικαιούχος, στις περιπτώσεις αυτές, δεν μένει απροστάτευτος, καθώς διαθέτει στο δικονομικό του οπλοστάσιο κατ’ αρχήν την αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998.
Πραγματεύονται κυρίως :
- η φύση των υπαγομένων στη διάταξη του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998 υποθέσεων που εκδικάζονται κατά την εκούσια δικαιοδοσία,
- οι διαδικαστικές προϋποθέσεις της δίκης, με ιδιαίτερη αναφορά στο αντικείμενο των σχετικών δικών που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα θεωρία και νομολογία,
- οι εναλλακτικές δυνατότητες διόρθωσης των ανακριβών εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστος ιδιοκτήτης»,
- οι έννομες συνέπειες της δικαστικής απόφασης επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
- οι δικονομικές δυνατότητες του πραγματικού δικαιούχου εγγραπτέου δικαιώματος σε περίπτωση έλλειψης ακρόασης του
- η, υπό προϋποθέσεις, οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών
Γίνεται δε ακόμη ιδιαίτερη αναφορά στα πλούσια νομολογιακά δεδομένα και παρατίθεται περιπτωσιολογία των υπαγόμενων στο άρθρο 6 § 3 ν. 2664/1998 υποθέσεων, με κριτήριο τη συχνότητα εμφάνισης τους στη δικαστηριακή πρακτική, οι οποίες επιλέχθηκαν μετά από έρευνα εκατοντάδων δικαστικών αποφάσεων, που παρατίθενται σε παράρτημα στο τέλος της μελέτης και ενδεικτικώς μερικές από αυτές τις περιπτώσεις είναι οι ακόλουθες: παράλειψη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας κατά το στάδιο της κτηματογράφησης εκ μέρους του δικαιούχου εγγραπτέου δικαιώματος στις περιπτώσεις οριζόντιων ιδιοκτησιών, στις περιπτώσεις κληρονομικής διαδοχής, η νομιμοποίηση και το έννομο συμφέρον του εργολάβου και του εκ προσυμφώνου αγοραστή στη σύμβαση ανέγερσης οικοδομής με το σύστημα της αντιπαροχής, η περίπτωση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτου που δεν συντελέστηκε ποτέ κ.α.
Τέλος, περιλαμβάνονται περιλήψεις πρόσφατων, αδημοσίευτων κυρίως, δικαστικών αποφάσεων, και επικαιροποιημένα υποδείγματα δικογράφων, που αφορούν στη διαδικασία διόρθωσης ανακριβούς εγγραφής με την ένδειξη «άγνωστος ιδιοκτήτης».
Edition info
Table of contents +
Πρόλογος
Κυριότερες συντομογραφίες
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ
Ι. Θεσμικό υπόβαθρο
ΙΙ. Η ρύθμιση περί διόρθωσης αρχικής εγγραφής με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη» του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998: ιστορική αναδρομή και τελολογικές προσεγγίσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ»
§ 1. Φύση των υπαγόμενων στο άρθρο 6 § 3 ν. 2664/1998 υποθέσεων και διαδικαστικές προϋποθέσεις δίκης
Ι. Δογματική θεώρηση
1. Η επιλογή της εκούσιας δικαιοδοσίας
2. Γνήσια ή μη γνήσια υπόθεση εκούσιας δικαιοδοσίας;
Α. Η διάκριση των υποθέσεων εκούσιας δικαιοδοσίας σε γνήσιες και μη γνήσιες
Β. Φύση των υποθέσεων του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Γ. Η παράμετρος της άσκησης κύριας παρέμβασης
ΙΙ. Διαδικαστικές προϋποθέσεις της δίκης
1. Οι κατ’ ιδίαν διαδικαστικές προϋποθέσεις της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Α. Προδικασία, προϋποθέσεις παραδεκτού της αίτησης, καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα
Β. Νομιμοποίηση και έννομο συμφέρον
α. Ενεργητική-παθητική νομιμοποίηση
β. Έννομο συμφέρον
i. Γενικές παρατηρήσεις
ii. Άσκηση αιτήσεως άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998 πλαγιαστικά
1. Το έννομο συμφέρον του εκ προσυμφώνου αγοραστή στη σύμβαση ανέγερσης οικοδομής με αντιπαροχή
2. Η περίπτωση όπου ο εργολάβος έχει εκχωρήσει την απαίτηση του έναντι του οικοπεδούχου στον τρίτο εκ προσυμφώνου αγοραστή (ΑΚ 455)
3. Ο τρίτος εκ προσυμφώνου αγοραστής ως μεταπληρεξούσιος του εργολάβου
4. Πλαγιαστική αγωγή κατά του οικοπεδούχου (ΚΠολΔ 949)
5. Η περίπτωση όπου ο τίτλος κτήσης είναι η έκτακτη χρησικτησία
6. Το έννομο συμφέρον του μισθωτή στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing)
7. Το έννομο συμφέρον του Ελληνικού Δημοσίου ως δανειστή
Γ. Αντικείμενο δίκης
α. Το αντικείμενο δίκης στην εκούσια δικαιοδοσία
β. Οι θέσεις της θεωρίας και της νομολογίας περί του αντικειμένου της δίκης στην αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
i. Η αναλογική εφαρμογή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998
ii. Η επίκληση του άρθρου 246 §§ 1 και 5 του Αγροτικού Κώδικα.
γ. Συγκριτική επισκόπηση διατάξεων αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ν.δ. 797/1971 και ήδη ν. 2882/2001 (Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων)
2. Υποκειμενικές διαδικαστικές προϋποθέσεις
Α. Η έννοια του διαδίκου στις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας
Β. Παρέμβαση
α. Κύρια παρέμβαση
β. Πρόσθετη παρέμβαση
γ. Ειδικότερα η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος επί παρεμβάσεως
δ. Ζητήματα εκκρεμοδικίας και δεδικασμένου επί κύριας παρέμβασης στην αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Γ. Προσεπίκληση
3. Προϋποθέσεις παραδεκτού συζήτησης της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
4. Υποβολή της αίτησης σε εσφαλμένη διαδικασία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 § 3 ΤΟΥ Ν. 2664/1998
§ 2. Εναλλακτικές δυνατότητες διόρθωσης κτηματολογικών εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη»
Ι. Απευθείας προσφυγή στην αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998 για ακίνητα με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη»
ΙΙ. Δυνατότητα εκ νέου υποβολής της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
ΙΙΙ. Συμπεράσματα
ΙV. Αίτηση διόρθωσης κατά το άρθρο 6 § 3 ν. 2664/1998 ή εξωδικαστική διόρθωση (πρόδηλο σφάλμα άρθρο 18 ν. 2664/1998)
§ 3. Περιπτώσεις ανακριβών εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη» εκτός ρυθμιστικού πεδίου άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Ι. Εγγραφή μερικά υπέρ αγνώστου και μερικά υπέρ τρίτου
IΙ. Όταν ο τίτλος κυριότητας είναι η έκτακτη χρησικτησία
1. Χρησικτησία ακινήτων Δημοσίου
Α. Το άρθρο 4 ν. 3127/2003
Β. Εφαρμοστέο δίκαιο προ της ισχύος του Αστικού Κώδικα (23.02.1946) και ειδικότερα το δικαίωμα διηνεκούς εξουσίασης δημοσίων γαιών (τεσσαρούφ) και οι προϋποθέσεις κτήσης κυριότητας με χρησικτησία
2. Δασικές εκτάσεις
3. Αιγιαλός
4. Αγροτικοί κλήροι
5. Ακίνητα δήμων και κοινοτήτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ
ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ»
§ 4. Αναδίφηση νομολογιακών πεπραγμένων
Ι. Εισαγωγικά
ΙΙ. Παράλειψη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας κατά το στάδιο της κτηματογράφησης εκ μέρους του δικαιούχου εγγραπτέου δικαιώματος
1. Οριζόντιες ιδιοκτησίες
2. Επί κληρονομικής διαδοχής
Α. Ο κληρονομούμενος απεβίωσε πριν την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής απόφασης του ΟΚΧΕ (νυν ΕΚΧΑ Α.Ε.) περί έναρξης του Κτηματολογίου στη συγκεκριμένη περιοχή
Β. Ο κληρονομούμενος απεβίωσε μετά την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής απόφασης του ΟΚΧΕ (νυν ΕΚΧΑ Α.Ε.) περί έναρξης του Κτηματολογίου στη συγκεκριμένη περιοχή
III. Αναγκαστική απαλλοτρίωση
IV. Προσύμφωνο
V. Σύμβαση ανέγερσης οικοδομής με αντιπαροχή
1. Όταν ο τίτλος κτήσης για τον εργολάβο είναι η έκτακτη χρησικτησία
2. Έννομο συμφέρον εργολάβου ως δανειστή του οικοπεδούχου
VI. Αρνητικό αναγνωριστικό προδικαστικό αίτημα έλλειψης κυριότητας
VII. Παράλειψη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας κατά την κτηματογράφηση, έλλειψη καταχώρισης ακινήτου με ξεχωριστό αριθμό ΚΑΕΚ και ένταξη του σε έτερο ευρύτερο ακίνητο (άσχετο) του οποίου ο ιδιοκτήτης είναι «άγνωστος»
VIII. Περιπτωσιολογία αντικειμενικής σώρευσης
IX. Τίτλος πράξη μεταγραπτέα η οποία δεν έχει μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΙ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ» ΚΑΙ ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤ’ ΑΥΤΗΣ
§ 5. Έννομες συνέπειες απόφασης επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Ι. Γενικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Ειδικότερα η λειτουργία του δεδικασμένου
1. Δεδικασμένο αποφάσεων εκούσιας δικαιοδοσίας
2. Δεδικασμένο αποφάσεων επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
ΙΙΙ. Δικονομικές δυνατότητες αληθούς δικαιούχου πριν και μετά την έκδοση της απόφασης επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
1. Δικονομικές δυνατότητες αληθούς δικαιούχου πριν την έκδοση απόφασης επί της αιτήσεως
Α. Άσκηση κύριας παρέμβασης
Β. Άσκηση αυτοτελούς αίτησης διόρθωσης
Γ. Άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998
2. Δικονομικές δυνατότητες αληθούς δικαιούχου μετά την έκδοση απόφασης επί της αιτήσεως
Α. Όταν ο αληθής δικαιούχος είχε ασκήσει παρέμβαση
α. Ειδικότερα η δυνατότητα προσφυγής στην τακτική αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998, εφόσον είχε ασκηθεί κύρια παρέμβαση
β. Ανάκληση ή μεταρρύθμιση της δικαστικής απόφασης
γ. Ειδικότερα η προστασία των καλόπιστων τρίτων σε περίπτωση ανάκλησης ή μεταρρύθμισης της απόφασης της εκούσιας δικαιοδοσίας που διέταξε τη διόρθωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», κατ’ άρθρα 779 ΚΠολΔ και 13 §§1 και 3 ν. 2664/1998
δ. Συμπεράσματα
Β. Όταν ο αληθής δικαιούχος δεν είχε ασκήσει παρέμβαση
α. Προσφυγή στην τακτική αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998
β. Η άσκηση τριτανακοπής
i. Τα νομιμοποιούμενα πρόσωπα
ii. Άσκηση τριτανακοπής εντός «προθεσμίας»
iii. Αντικείμενο της δίκης της τριτανακοπής και έννομα αποτελέσματα απόφασης
ΙV. Υπό προϋποθέσεις οριστικοποίηση πρώτων εγγραφών
1. Οριστικοποίηση αφού προηγουμένως έχει ασκηθεί η αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
2. Οριστικοποίηση χωρίς να έχει ασκηθεί η αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Βιβλιογραφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Αδημοσίευτη θεματική νομολογία
Υποδείγματα δικογράφων
Ευρετήριο δικαστικών αποφάσεων
Ευρετήριο κανόνων δικαίου
Ευρετήριο ύλης
Content type
Categories
Related editions
