Ε. Ρεθυμιωτάκη, Πηγές του δικαίου και νομικός πλουραλισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 2012


Ε. Ρεθυμιωτάκη, Πηγές του δικαίου και νομικός πλουραλισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 2012 Τι έχει απομείνει από το ευρωπαϊκό πολιτικό όραμα ενός ισχυρού εθνικού κράτους που οργανώνει μέσω του δικαίου του την κοινωνική ζωή, πραγματώνοντας τη δημοκρατικά εκφρασμένη βούλησή της; Υπό μια οπτική πολιτικής κοινωνιολογίας του δικαίου, ζούμε την πλήρη αναδιάρθρωση της σχέσης της πολιτικής με το δίκαιο, με αποκορύφωμα την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Άλλοι τη συνδέουν με τη δομική κρίση ή τη μετεξέλιξη των ευρωπαϊκών εθνικών κρατών και πολιτικών συστημάτων. Άλλοι με την ενίσχυση της κανονιστικής αυτονομίας της αγοράς ή την επαναδιαπραγμάτευση της διάκρισης του ιδιωτικού από το δημόσιο. Συνδυαζόμενα, αφενός υποσκάπτουν το νεωτερικό νομικοπολιτικό παράδειγμα των πηγών του δικαίου, που λειτουργεί ως πεδίο διαμεσολάβησης των σχέσεων εξουσίας. Αφετέρου, κλονίζουν το κυρίαρχο επιστημολογικό μοντέλο του νομικού μονισμού που οικοδομήθηκε με αναφορά στο ζεύγμα εθνικό κράτος και κρατικό δίκαιο.
Εάν στο πλαίσιο της Ε.Ε. το δίκαιο «αποκολλάται» σχετικά, από τα κράτη ανακύπτει το κρίσιμο ερώτημα πώς συμπλέκεται με τα πεδία πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Πρόκειται για την εντατικοποίηση του ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών, την τεχνοκρατική υφαρπαγή της δημοκρατικής εξουσίας, ή η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση αποτελεί μια μορφή «μεταπολιτικής»; Το ευρωπαϊκό δίκαιο είναι μια μορφή μεταμοντέρνου, νομικού εκπολιτισμού ή τεχνοκρατικού συμβιβασμού ή μήπως ένα υβριδικό προϊόν α-κυρίαρχης διακυβέρνησης μέσω δικτύων; Το εγχείρημα του ευρωπαϊκού Συντάγματος έδειξε τις προοπτικές αλλά και τα όρια σε μια «μεταμόσχευση» του νομικοπολιτικού θεμελίου των εθνικών κρατών στο μεταεθνικό συμπύκνωμα εξουσίας της Ε.Ε. Ωστόσο, άνοιξε τη συζήτηση για τα πολιτικά θεμέλια του ευρωπαϊκού δικαίου και τη νομιμοποίηση της διαδικασίας συνταγματοποίησής του. Εάν κανείς υιοθετήσει ένα διαδραστικό, επιστημολογικό μοντέλο, αναδεικνύει τις πολύπλοκες, κυκλικές σχέσεις της ευρωπαϊκής έννομης τάξης με τις εθνικές, όπου τόσο οι ευρωπαίοι όσο και οι εθνικοί δικαστές διαδραματίζουν καίριο (αλλά όχι αποκλειστικό) ρόλο. Όμως τα ζητήματα δημοκρατικής νομιμοποίησης και ισότητας παραμένουν.

Edition info

Title
Πηγές του δικαίου και νομικός πλουραλισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Ιδρυτής Σειράς: Γ. Παπαδημητρίου
© 2012
Series directors
Foreword
Author
Series
ISBN
978-960-445-796-0
Pages
308
Price
€ 24.00
In stock

Table of contents   +

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ

Η ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΤΑΕΘΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ

ΠΑΡΑΚΜΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑ-ΝΕΩΤΕΡΙΚΗ

ΕΠΟΧΗ

1. U. Beck: Η μετατόπιση της πολιτικής, η υποπολιτική και η διεθνοποίηση του κράτους

2. A. Giddens: Η ριζοστικοποίηση της νεωτερικότητας, η υποχώρηση της τομής δεξιά- α-ριστερά και η βιοπολιτική

3. S. Lash: Η συμβολοποίηση της παραγωγής και της κατανάλωσης και η αδυναμία της Πολιτικής να νοηματοδοτήσει την κοινωνική δράση παρά την όξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ

Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΣΕ ΜΕΤΑΕΘΝΙΚΟ;

1. Ν. Luhmann: Η υπερφόρτωση του κράτους και η αδυναμία του πολιτικού συστήματος να διαχειριστεί την κοινωνική πολυπλοκότητα

2. J. Ηabermas: Η ανάδυση του μεταεθνικού κράτους και η αναζήτηση δημοκρατικής νο-μιμοποίησης

3. Μ. Castels: Η διαμοίραση της πολιτικής ισχύος, η αναθεώρηση της έννοιας της κρατικής κυριαρχίας και το δικτυακό κράτος

4. B. Jessop: Ο ιδεοτυπικός μετασχηματισμός του κράτους σε ανταγωνιστικό, μεταεθνικό θεσμό διακυβέρνησης που προάγει την εργασία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ

Ο ΚΟΜΒΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΣΕ ΕΝΑ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

1. Η κριτική της μεταπολιτικής: νεοφιλελεύθερη ιδεολογία ή αλλαγή αναπαράστασης λόγω της μείωσης του βαθμού αυτονομίας της πολιτικής;

2. Τα όρια του ιδεοτυπικού μοντέλου του κράτους και οι συμβολικές διαστάσεις της αμ-φισβήτησης του

3. Ο κομβικός ρόλος του κράτους σε ένα πολυκεντρικό μοντέλο πολιτικής ισχύος

ΜΕΡΟΣ

Η ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΗΣ

ΣΧΕΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ,

Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΔΙΚΑΙΟ

1. Παγκοσμιοποίηση: ένας ασαφής όρος που χαρακτηρίζει μια εποχή

2. Η εξωτερική οπτική της κοινωνιολογίας του δικαίου: οικονομική παγκοσμιοποίηση και οικουμενικό δίκαιο

2.1. Lex mercatoria, το νεο-αυθόρμητο δίκαιο της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας πο-λιτών

2.2. Η διεθνοποίηση του οικονομικού δικαίου ως προϊόν νομικού εκσυγχρονισμού των αναπτυσσόμενων οικονομιών

3. Η εσωτερική οπτική της νομικής θεωρίας: η πύκνωση της αλληλεπίδρασης αφενός του διεθνούς δικαίου με τα εθνικά δίκτυα και αφετέρου του ιδιωτικού με το δημόσιο

4. Συμπέρασμα: η οικονομική παγκοσμιοποίηση και η μίξη των πηγών του δικαίου λόγω του επανακαθορισμού των ορίων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ

Ο ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ

ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΜΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

1. Ο όρος «διακυβέρνηση», μια ορολογική καινοτομία μεταξύ κυβέρνησης και ρύθμισης πέραν του κράτους αλλά και της αγοράς

2. Η μετατόπιση του αντικειμένου της πολιτικής επιστήμης: από την κρατική πολιτική στην συλλογική δράση ως σύνθετο σύστημα όπου εμπλέκονται δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς

3. Η διακυβέρνηση ως πολιτική αντίληψη: η πολυαρχική δημοκρατία και η κριτική της

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

1. Η «μετάλλαξη» του νεωτερικού δικαίου ή η πυροδότηση μιας ίδιας εξελικτικής δυναμικής ομόλογης με την πολιτική;

2. Τα χαρακτηριστικά της δομικής αναδιάρθρωσης των πηγών και της μορφής του δικαίου.

2.1. Πολυκεντρισμός ή τεχνοκρατία;

2.2. Συμβατικοποίηση ή υβριδοποίηση των πηγών του δικαίου;

2.3. Αναστοχαστικός εξορθολισμός ή ρευστοποίηση του δικαίου;

3. Προς το δικτυακό δίκαιο: το μεταμοντέρνο δίκαιο ή ένα νέο θεωρητικό παράδειγμα για το δίκαιο;

ΜΕΡΟΣ

Η Ε.Ε. ΩΣ ΜΕΤΑΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΣΜΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ «ΦΥΣΗ» ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ Ε.Ε.: ΕΝΑ ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΟ, ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟ Η ΔΙΕΘΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ

ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ;

1. Η πολιτική φύση και δυναμική της Ε.Ε.: από τη θεωρία των διεθνών σχέσεων, στη συγ-κριτική πολιτική και την θεωρία για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση

2. Η Ε.Ε. προϊόν μετεξέλιξης, ενίσχυσης ή δικτύωσης της κρατικής κυριαρχίας

2.1. Η νεολειτουργική προσέγγιση: η Ε.Ε. εξελίσσεται προς ένα υπερεθνικό μόρφωμα μέσω της δράσης ηγετικών ομάδων και της διάχυσης του ενοποιητικού αποτελέσ-ματος

2.2. Η νεορεαλιστική προσέγγιση: η ευρωπαϊκή ενοποίηση παραμένει μια κρατοκεντρική διαδικασία που ενισχύει ή αποδυναμώνει τα κράτη-μέλη της

2.3. Οι νεοθεσμικές προσεγγίσεις: οι πρωταγωνιστικοί θεσμοί της ενοποίησης την δια-μορφώνουν καθοριστικά

3. Η Ε.Ε. ως πολυκεντρικό πολιτικό σύστημα υπό διαμόρφωση και οι κριτικές προσεγγί-σεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

Η Ε.Ε. ΩΣ ΜΕΤΑΕΘΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ

ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ

ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΗΣ

ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

1. Η Ε.Ε. ως συναινετικός συνασπισμός των κρατών μελών μέσω του οποίου συνδιαχει-ρίζονται την κυριαρχία τους

2. Ο επιμερισμός της πολιτικής εξουσίας μεταξύ Ε.Ε., κρατών–μελών και ιδιωτικών φορέ-ων δράσης: πολυεπίπεδη και δικτυακή διακυβέρνηση

2.1. Η έννοια και τα χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης

2.2. Η Λευκή βίβλος για την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕΤΗΣ ΚΑΙ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

1. Η ασυμμετρία της ισχύος των μελών της Ε.Ε.: ο ετεροκαθορισμός των λιγότερο ισχυρών και ο «μεταμοντέρνος» νομικός εκπολιτισμός

2. Η περιφεριοποίηση της παραγωγής πολιτικής εμποδίζει την πολιτική έκφραση των κο-ινωνικών συγκρούσεων οπότε εξασθενεί ο διαμεσολαβητικός ρόλος του δικαίου

3. Η ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας και η διάβρωση της λαϊκής κυριαρχίας στη βάση του δημοκρατικού ελλείμματος της Ε.Ε.

3.1. Η ασάφεια της διάκρισης των εξουσιών και της κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ των επιπέδων διακυβέρνησης και των ευρωπαϊκών οργάνων

3.2. Η οριζόντια αποκέντρωση της πολιτικής εξουσίας και το πρόβλημα της λογοδοσίας των δικτύων

3.3. Επιτροπολογία, μεγα-γραφειοκρατία ή διαχειριστική τεχνοκρατία μεσαίου επιπέδου;

3.4. Το δημοκρατικό έλλειμμα έχει ως συνέπεια τη μη δημοκρατική διαμόρφωση των δεσμευτικών αποφάσεων και των κανόνων της Ε.Ε.

4. Η μετα-θεωρητική συζήτηση για τις προκλήσεις που θέτει η πολιτική οργάνωση και λει-τουργία της Ε.Ε.

ΜΕΡΟΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ:

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΘΕΜΕΛΙΟ

ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ

ΜΕ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ

Η ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΥΟ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ

ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ: Η ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΙΚΟΣ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ

1. Η πρόκληση της ερμηνείας της ευρωπαϊκής έννομης τάξης

2. Η ευρωπαϊκή έννομη τάξη υπό την θεωρητική οπτική της κοινωνιολογίας του δικαίου: τα δύο κρίσιμα ερωτήματα

2.1. Το ευρωπαϊκό Σύνταγμα ως ένδειξη και όριο του μετασχηματισμού των σχέσεων του δικαίου με την πολιτική λόγω της ευρωπαϊκής ενοποίησης

2.2. Η ενοποιητική διαδικασία και η συγκρουσιακή δυναμική: η εγγενής ένταση μεταξύ τάσης συγκέντρωσης και αποκέντρωσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ: Η ΔΥΣΧΕΡΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΝΟΜΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ

ΘΕΜΕΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΣΜΟΥ

1. Μια αναδρομικά κοινότυπη διαπίστωση: το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα δεν μπορούσε να είναι ένα πολιτικό Σύνταγμα

2. Ένα κοινό συμπέρασμα: η Ε.Ε. διαθέτει νομικό σύνταγμα ή μια διαδικασία συνταγμα-τοποίησης που τείνει να θεμελιώσει την κανονιστική αυτονομία της

3. Η υπέρβαση της σχέσης δικαίου/πολιτικής που συμπυκνώνει το εθνικό κράτος ή μια νέα σχέση του δικαίου με την οικονομία που ανταγωνίζεται την πολιτική;

4. Μεταεθνικός συνταγματισμός και εκδημοκρατισμός της ευρωπαϊκής πολιτικής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΜΕ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΑ ΩΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΥ

1. Νομικός πλουραλισμός, μια κοινωνιολογική έννοια ή μια κανονιστική αρχή της ενοποί-ησης των ευρωπαϊκών δικαιοταξιών;

2. H συμβολή της νομικής θεωρίας: από την υπεροχή μιας έννομης τάξης στην αυτονομία και των δύο

3. Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην διαμόρφωση των σχέσεων της ενωσιακής τάξης με τις εθνικές και η θεωρία για την υπεροχή της

4. Η σχέση του Συντάγματος με το ενωσιακό δίκαιο και η οριοθέτηση της ενωσιακής τάξης από τα ανώτατα εθνικά δικαστήρια

4.1. Οι αντικρουόμενες θεωρητικές προσεγγίσεις για τις σχέσεις συντάγματος και ενω-σιακού δικαίου: σύγκρουση ή αλληλοπροσαρμογή;

4.2. Μια ανοιχτή αντιπαράθεση: Το δόγμα «ενόσω» του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανίας και η διεκδίκηση της αρμοδιότητας της αρμοδιότητας

4.3. Μια λανθάνουσα αντιπαράθεση: το ΣτΕ και η σύγκρουση της συνταγματικής διάτα-ξης για το βασικό μέτοχο με την ευρωπαϊκή οδηγία για τη σύναψη συμβάσεων δη-μοσίων έργων

4.4. Ερμηνείες του ανταγωνισμού μεταξύ ανώτατων εθνικών δικαστηρίων και Ευρωπα-ϊκού Δικαστηρίου

5. Οι προϋποθέσεις και οι συνέπειες της αυτόνομης συνύπαρξης της ενωσιακής δικαιοτα-ξίας με τις εθνικές

6. Κανονιστικοί δίαυλοι επικοινωνίας και αρχές επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ ενω-σιακής και εθνικών δικαιοταξιών: πλουραλισμός και πολυπλοκότητα

6.1. Δικαιοδοτικός πλουραλισμός ή οι δικαστές, κόμβοι επικοινωνίας ενός ευρωπαϊκού δικτύου δικαιοταξιών;

6.2. Οι αρχές επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ ενωσιακής και εθνικών δικαιοταξιών και η αποδοχή της αβεβαιότητας της έκβασης τους

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Content type

Categories

 
Add to cart Add to wishlist
 

Related editions

Α. Αλαπάντας/Π. Αλικάκος/Α. Άνθιμος..., Ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων και διεθνής αναγκαστική εκτέλεση, 2023
Συμβολές έγκριτων νομικών σε κρίσιμα ζητήματα της διακρατικής κυκλοφορίας των αποφάσεων επί αναγκαστικής εκτέλεσης
Π. Γέσιου-Φαλτσή/Λ.-Μ. Πίψου, Δίκαιο αναγκαστικής εκτελέσεως, τόμ. 3β, 2η έκδ., 2023
Για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο συγκεντρωμένο το διαρκώς αυξανόμενης πρακτικής σπουδαιότητας δίκαιο της διεθνούς αναγκαστικής εκτελέσεως