Α. Παπατόλιας, Θεωρία και πράξη του Επιτελικού Κράτους, 2021
Η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο την κατανόηση και ανάδειξη της έννοιας του «επιτελικού κράτους» και των ιδιαιτεροτήτων και αποκλίσεων του ελληνικού μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος συγκριτικά με το «παράδειγμα» του Επιτελικού Κράτους που κυριαρχεί στις διοικητικά ανεπτυγμένες δυτικές χώρες, από την κρίση και μετά.
Μέσα από την παρούσα ο αναγνώστης μπορεί να αντλήσει χρήσιμα δεδομένα για την αξιολόγηση και των δημόσιων πολιτικών που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά και μελλοντικών προσπαθειών. Η «επιτελική ικανότητα» προβάλλεται και αναλύεται ως προϋπόθεση ορθολογικής καθοδήγησης και αποτελεσματικής εφαρμογής των δημόσιων πολιτικών. Στη μελέτη παρουσιάζονται εκτενώς και οι βασικές ρυθμίσεις του Ν. 4622/2019, που απηχούν τη μέριμνα για ενιαία και συνεκτική εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος μέσα από ισχυρούς κεντρικούς θεσμούς διοικητικού συντονισμού των δημόσιων πολιτικών, συγχρόνως, όμως, εξετάζονται συστηματικά και οι ποικίλες κριτικές αντιδράσεις του πολιτικού κόσμου και της επιστημονικής κοινότητας στο νομοθέτημα, ενώ αποτιμάται και η πειστικότητα των απαντήσεων της κυβερνητικής πλευράς με κριτήριο την εσωτερική συνοχή και τη διεπιστημονική προσέγγιση της κάθε επιχειρηματολογίας.
Ο αναγνώστης θα μπορέσει να κατανοήσει τις θεωρίες για το Επιτελικό Κράτος με τις κατά καιρούς μεταρρυθμιστικές προτάσεις για την οργάνωση και τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ παράλληλα, θα αντιληφθεί το βασικό εννοιολογικό περίγραμμα και το μεταβαλλόμενο αντιληπτικό πλαίσιο της «επιτελικής διακυβέρνησης». Επομένως, αποσαφηνίζοντας από κανονιστική και λειτουργική σκοπιά μια τόσο διαδεδομένη έννοια της πολιτικο-διοικητικής επικαιρότητας, όπως το Επιτελικό Κράτος, η παρούσα μελέτη αποτελεί ένα απαραίτητο έργο για την κατανόηση αυτού του πολυσύνθετου και πολυδιάστατου φαινομένου.
Edition info
Table of contents +
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος
Ευχαριστίες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
Ι. Η ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
1. Διακυβέρνηση και επιτελικότητα
Α. Έννοια και προσλήψεις της διακυβέρνησης
Β. Επιτελικότητα και ρυθμιστική ικανότητα του Κράτους
2. Κρατικός παρεμβατισμός και εξέλιξη του Επιτελικού Κράτους
Α. Η επιτελικότητα στις διαφορετικές φάσεις του παρεμβατισμού
Β. Διεθνείς εξελίξεις και αναδιατύπωση του Επιτελικού Κράτους
Γ. Τα χαρακτηριστικά της νέας αντίληψης για το Επιτελικό Κράτος
α. Η διάκριση στρατηγικών – εκτελεστικών λειτουργιών
β. Κατάτμηση και αποκέντρωση της διοικητικής δράσης
γ. «Συμμετοχική» και «πολυεπίπεδη» διακυβέρνηση
ΙΙ. ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
1. Η συνταγματική θέση της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού.
Α. Η οργάνωση της Κυβέρνησης
α. Η διάκριση κυβερνητικής-διοικητικής λειτουργίας
β. Η άσκηση των κυβερνητικών αρμοδιοτήτων
Β. Η δεσπόζουσα θέση του Πρωθυπουργού
2. Πρωθυπουργοκεντρισμός και σύγχρονη διακυβέρνηση
Α. Σύγχρονος κοινοβουλευτισμός και «Κέντρο Διακυβέρνησης»
Β. Συντονισμός του κυβερνητικού έργου και σύγχρονη διακυβέρνηση
α. Οι διαφορετικές μέθοδοι συντονισμού
β. Το έλλειμμα συντονισμού των κυβερνητικών πολιτικών
γ. Το συγκριτικό πλαίσιο του συντονισμού
ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ-ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Ι. Η ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
1. Δημοσιονομική κρίση και μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες
Α. Η ενίσχυση των επιτελικών λειτουργιών ως μνημονιακή απαίτηση
Β. Η Έκθεση του ΟΟΣΑ και το «Επιτελικό Κέντρο Διακυβέρνησης»
2. «Αποπολιτικοποίηση», αξιοκρατική στελέχωση και επιτελική διακυβέρνηση
Α. Αποπολιτικοποίηση και βελτίωση της διοικητικής ικανότητας του Κράτους
Β. Αξιοκρατική στελέχωση και διαχωρισμός «πολιτικής» - «υπηρεσιακής» διοίκησης
3. Πολιτικά και μεταρρυθμιστικά προλεγόμενα του Επιτελικού Κράτους
Α. Η διαχρονική επίκληση του Επιτελικού Κράτους
Β. Η Έκθεση για την «Καλή Διακυβέρνηση και Αναδιοργάνωση της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης»
Γ. Το μεταρρυθμιστικό σχέδιο της «Επιτροπής Σωτηρέλη» για το Επιτελικό Κράτος
Δ. Η «Επιτροπή Κοντιάδη» για τη λειτουργική ανακατανομή των αρμοδιοτήτων
ΙΙ. Ο ΝΟΜΟΣ 4622/2019 ΓΙΑ ΤΟ «ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ»
1. Η δομή και τα εργαλεία του Ν. 4622/2019
Α. Νέα μέθοδος προγραμματισμού και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου
Β. Οργάνωση της Προεδρίας της Κυβέρνησης
Γ. Στεγανοποίηση της διάκρισης πολιτικής - υπηρεσιακής διοίκησης
2. Η κριτική στο «Επιτελικό Κράτος»
Α. Ζητήματα συνταγματικότητας
α. Η υπερσυγκέντρωση εξουσιών στον Πρωθυπουργό
β. Η υποβάθμιση του πολιτικού ρόλου των Υπουργών
Β. Ζητήματα αποτελεσματικότητας
α. Έλλειψη μεταρρυθμιστικής συνέχειας
β. Η γραφειοκρατική υπερσυγκέντρωση στην Προεδρία της Κυβέρνησης
Γ. Ζητήματα πολιτικής κατεύθυνσης της μεταρρύθμισης
α. Η ατελής προσέγγιση του προγραμματισμού των δημόσιων πολιτικών
β. Η προβληματική «επιτελικότητα» του συστήματος
γ. Η προβληματική διάκριση «υπηρεσιακής» - «πολιτικής» διοίκησης
i. H συγκριτική ευρωπαϊκή εμπειρία
ii. H ελληνική συγκριτική εμπειρία
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Πανδημία και Επιτελικό Κράτος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Σχέδιο Νόμου «Επιτροπής Σωτηρέλη»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2:
1. Έκθεση της “Task Force” (Μάρτιος 2012)
2. Πρόταση νομοθετικής κατοχύρωσης της «διοικητικής μεταρρύθμισης» (2012)
3. «Μνημόνιο Συνεργασίας» Ελλάδας-Γαλλίας για τη «διοικητική μεταρρύθμιση» και «Οδικός Χάρτης» εφαρμογής της (2011)
4. ΠΥΣ για τη σύσταση Κυβερνητικού Συμβουλίου Διοικητικής Μεταρρύθμισης (2012)
5. Πρόταση του Γραφείου του Πρωθυπουργού για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου (2012)
6. Επιστολή H. Reichenbach σε Δ. Ρέππα (2012)
Content type
Categories
Related editions
