Θ. Πανάγος/Κ. Κόμνιος, Κλιματική Κρίση - Τομεακές επιπτώσεις, 2022

Πίνακας Περιεχομένων

Πρόλογος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Η σύνοδος κορυφής της Γλασκώβης για το κλίμα

Α. Ιστορικό

Β. Αποτελέσματα

1. Επίσημες αποφάσεις

2. Τελική διακήρυξη

3. Εφαρμογή του άρθρου 6 της Συμφωνίας του Παρισιού

4. Άλλες αποφάσεις

5. Λοιπά αποτελέσματα

Γ. Προοπτικές

ΙΙΙ.

Κλιματική αλλαγή ή κλιματική κρίση; Από το εύκρατο κλίμα στις κλιματικές «περιπέτειες»

ΙV. Κλιματικές «περιπέτειες» και κοινωνιολογική συμπεριφορά

V. Η ηθική του περιβάλλοντος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ι. Ενέργεια και κλιματική κρίση

ΙΙ. Η μετάβαση στην βιώσιμη οικονομία

Α. Γενικά

Β. Σκοπός της μετάβασης

Γ. Οι επενδύσεις στην εποχή της μετάβασης

Δ. Γιατί καθυστερεί η μετάβαση;

Ε. Ο σχεδιασμός της μετάβασης και τα ληπτέα μέτρα

ΙΙΙ. Κλιματική κρίση και οικονομικές επιπτώσεις

Α. Γενική άποψη

Β. Οι επιπτώσεις στην αγορά εργασίας

Γ. Τα προβλήματα στον τουρισμό

IV.

Κλιματική κρίση και περιβαλλοντική εταιρική ευθύνη (Corporate Environmental Responsibility)

V. Κλιματική κρίση και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού

Α. Γενικά

Β. Τα προβλήματα στην Ηλεκτροπαραγωγή

Γ. Τα προβλήματα στην ζήτηση

Δ. Προβλήματα από καιρικές συνθήκες

VΙ. Κλιματική κρίση και ιδιωτική ασφάλιση

Α. Οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι

Β. Προς μια προσαρμογή στην Κλιματική Κρίση

Γ. Οι άμεσες επιπτώσεις στην ασφαλιστική αγορά

Δ. Μετάβαση και Ασφαλιστική αγορά

VΙΙ. Νέες οικονομικές προκλήσεις

VIIΙ. Οι επιπτώσεις στον καταναλωτή

ΙΧ. Η ελληνική πρόταση για την μετάβαση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ι. Κλιματική κρίση και επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική

ΙΙ. Η γεωπολιτική διάσταση της κλιματικής κρίσης

ΙΙΙ. Κλιματική κρίση και συγκρούσεις

IV. Το ζήτημα της μετανάστευσης

V. Κλιματική κρίση και υγεία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Ι. Κλιματική κρίση και νερό

ΙΙ. Κλιματική κρίση και πυρκαγιές

ΙΙΙ. Η ανακύκλωση στην ζωή μας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Ι. Γενικά

ΙΙ. Η ευρωπαϊκή πολιτική για την προστασία της βιοποικιλότητας

ΙΙΙ. Βιοποικιλότητα και ανανεώσιμες πηγές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ι.

Η πολιτική της Ένωσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης - Ο Ευρωπαϊκός Οδικός Χάρτης για την Ενέργεια 2050

ΙΙ. Ο μηχανισμός διασυνοριακής προσαρμογής άνθρακα

III. Ανανεώσιμα αέρια και κλιματική κρίση

Α.

Δέσμη μέτρων για το υδρογόνο και το απανθρακοποιημένο αέριο

Β. Πρώτος πυλώνας: Υδρογόνο και απανθρακοποίηση

1.

Οι προτάσεις αναθεώρησης της Οδηγίας και του Κανονισμού για τις αγορές αερίου και για το υδρογόνο

2. Ο Προτεινόμενος Κανονισμός για τις εκπομπές μεθανίου

Γ. Δεύτερος πυλώνας: Ενεργοί πελάτες και προστασία πελατών

Δ.

Τρίτος πυλώνας: Από κοινού προμήθεια αποθεμάτων φυσικού αερίου

IV. Η θέση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

V. Η πολιτική διείσδυσης των ΑΠΕ στην Ελλάδα

VI. Η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας

Α. Η κλιματική κρίση

Β.

Ο ρόλος και οι περιορισμοί των ΑΠΕ στην αντιμετώπιση της κρίσης

Γ. Ορισμός και τεχνολογίες Αποθήκευσης

Δ. Μορφές Αποθήκευσης

Ε. Οφέλη της Αποθήκευσης και διεθνής εμπειρία

1. Αρμπιτράζ Ενέργειας

2. Παροχή υπηρεσιών λειτουργικών εφεδρειών

3. Αποσυμφόρηση δικτύου και αναβολή επενδύσεων δικτύου

ΣΤ.

Η θέση και το ρυθμιστικό πλαίσιο της Αποθήκευσης στην Ελλάδα

1. Η υφιστάμενη κατάσταση

2. Το ρυθμιστικό πλαίσιο

Ζ. Τελικά συμπεράσματα

VII. Το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ)

VIII. Προς μία νέα ενεργειακή πολιτική και διαχείριση

IX. Μία θεώρηση της ευρωπαϊκής πολιτικής και ένας προβληματισμός

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

Ι. Εισαγωγή

ΙΙ. Η θέση των υδρογονανθράκων στην μεταβατική εποχή

Α. Γενική Θεώρηση

Β. Η θέση του φυσικού αερίου

Γ.

Οι αντίθετες θέσεις για την ελκυστικότητα και χρησιμότητα των υδρογονανθράκων

Δ. Η συνέργεια πράσινης μετάβασης και υδρογονανθράκων

ΙΙΙ. Η σημασία για την Ελλάδα της υπόθεσης των υδρογονανθράκων

ΙV. Η ενεργειακή κρίση του

V. Η μετάβαση και η ενεργειακή κρίση του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

I. Η πυρηνική ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση

II. Πρωτογενές δίκαιο: Η Συνθήκη Ευρατόμ

III. Η ειδική νομοθετική διαδικασία της Ευρατόμ

IV. Το παράγωγο δίκαιο της Ευρατόμ

Α. Ακτινοπροστασία

Β. Πυρηνική ασφάλεια

Γ. Διαχείριση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων

V. Η σχέση μεταξύ της Συνθήκης Ευρατόμ και της ΣΛΕΕ

VI.

Η σχέση μεταξύ της Συνθήκης Ευρατόμ και της περιβαλλοντικής πολιτικής που βασίζεται στη ΣΛΕΕ

VII.

Η πυρηνική επιλογή στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής και της Πράσινης Συμφωνίας - «Ταξινομία»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΑΞΙΩΣΕΩΝ

ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Ι. Εισαγωγή

II. Ζημίες που σχετίζονται με την κλιματική κρίση

III. Βασικοί ενάγοντες και εναγόμενοι

ΙV. Πιθανοί υπόλογοι του ιδιωτικού τομέα

Α. Μεγάλοι ρυπαίνοντες («Carbon Majors»)

Β. Συνταξιοδοτικά ταμεία και επενδυτικά κεφάλαια

Γ. Διευθυντικά στελέχη ιδιωτικών φορέων

Δ. Χρηματοπιστωτικά ιδρύματα

V. Λόγοι προσφυγής

Α. Παραβίαση υποχρεώσεων του διεθνούς δικαίου

Β. Ανθρώπινα δικαιώματα

Γ. Αστική ευθύνη

Δ. Το δόγμα «Public Trust»

Ε. Παραβίαση άλλων περιβαλλοντικών υποχρεώσεων

ΣΤ. Ποινική ευθύνη

Συμπερασματικές επισημάνσεις

Βιβλιογραφία

Αλφαβητικό ευρετήριο