Προοπτικές απασχόλησης στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, 2002
Η ανάγκη ορισμού και οριοθέτησης του Τρίτου Τομέα ή τομέα της κοινωνικής οικονομίας είναι επιτακτική. Βασικό χαρακτηριστικό των φορέων που δραστηριοποιούνται σ' αυτό τον τομέα είναι ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας τους.
Μελέτες σ' αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις ΗΠΑ δείχνουν ότι αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιείται στον κοινωνικό τομέα της οικονομίας με σημαντικές θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση.
Σε παγκόσμιο επίπεδο ο τρίτος τομέας ή ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας καλύπτει ένα πλήθος δραστηριοτήτων που σχετίζονται γενικά με κοινωνικές υπηρεσίες, με τον πολιτισμό, την παιδεία κτλ. Παρουσιάζεται από πολλούς ως ο τομέας που θα δώσει δυναμική ώθηση στο σύνολο της οικονομίας.
Ο Τρίτος τομέας ή τομέας της κοινωνικής οικονομίας παρέχει τη δυνατότητα ανάδειξης μίας νέας μορφής επιχειρηματικότητας προσανατολισμένη σε δραστηριότητες της κοινωνικής οικονομίας. Οι επιπτώσεις στην απασχόληση και στο συνολικό εισόδημα είναι πολλές και σημαντικές.
Το ΕΙΕ, ως επιστημονικός φορέας υποστήριξης των διαδικασιών κοινωνικού διαλόγου σε θέματα απασχόλησης, εργασιακών σχέσεων και κοινωνικής προστασίας οφείλει από τη θέση και το ρόλο του να συντελεί στον εντοπισμό και τη διερεύνηση των ζητημάτων που συνδέονται με τα προαναφερόμενα θέματα.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΙΕ προχωρά στην έκδοση της παρούσας μελέτης για την κοινωνική οικονομία, που εκπονήθηκε από την ερευνητική ομάδα των Μ. Χρυσάκη (επιστημονικός υπεύθυνος), Δ. Ζιώμα, Δ. Καραμητοπούλου και Δ. Χατζαντώνη.
Η μελέτη αυτή στοχεύει στην καταγραφή των φορέων που δραστηριοποιούνται στον κοινωνικό τομέα στην Ελλάδα, στη διαμόρφωση ενός μεθοδολογικού πλαισίου ανάλυσης και στη διερεύνηση των προοπτικών απασχόλησης σ' αυτό τον τομέα.
Με την έκδοση της μελέτης αυτής, το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας φιλοδοξεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη κοινωνικού διαλόγου πάνω στο εν λόγω ζήτημα που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής οικονομίας με θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση και στο εθνικό προϊόν.
(από τον πρόλογο του βιβλίου)
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΜΕΡΟΣ Α/
Εισαγωγή
Κεφάλαιο 1: Μεθοδολογικό Πλαίσιο
1.1. Σκοπιμότητα του ερευνητικού προγράμματος
1.2. Σκοπός και στόχοι του ερευνητικού προγράμματος
1.3. Προσδιορισμός μεθοδολογικού πλαισίου
Κεφάλαιο 2: Εννοιολογικοί Προσδιορισμοί
2.1. Η ανάδειξη και εξέλιξη του Τρίτου Τομέα της οικονομίας
2.2. Η έννοια και ο ορισμός της Κοινωνικής Οικονομίας
2.3. Η έννοια και ο ορισμός του Μη Κερδοσκοπικού Τομέα
2.4. Ορισμοί με έμφαση στο μη οικονομικό ρόλο των Οργανισμών
του Τρίτου Τομέα
2.5. Ορισμοί με έμφαση στον οικονομικό ρόλο των Οργανισμών
του Τρίτου Τομέα
2.6. Η έννοια της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα
2.6.1. Εννοιολογικοί προσδιορισμοί που χρησιμοποιούνται
σε μελέτες για την Κοινωνική Οικονομία στην Ελλάδα
2.7. Οριοθέτηση και κατηγοριοποίηση των φορέων της Κοινωνικής
Οικονομίας την Ελλάδα
Κεφάλαιο 3: Χαρακτηριστικά παραδείγματα εφαρμογών του τομέα
Κοινωνικής Οικονομίας
3.1. Σύγχρονες πρακτικές ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας στον
τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας
3.1.1. "Ηθικές Τράπεζες" για την Κοινωνική Οικονομία. Ιδρύματα
για τους κατά συνθήκην "επισφαλείς πελάτες"
3.1.2. Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί στην Ιταλία
3.1.3. Εταιρίες με κοινωνικούς στόχους. Η εμπειρία του Βελγίου
3.1.4. Εταιρίες κοινωνικού σκοπού. Η εμπειρία της Γαλλίας
3.1.5. Συνεταιριστικές Εταιρίες Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Μεξικό)
3.1.6. Γερμανία (πρωτοβουλίες ένταξης στην απασχόληση)
3.1.7. Φινλανδία - Συνεταιρισμοί Απασχόλησης (Labour Co-Opera-
tives)
3.1.8. Ισπανία (πρωτοβουλίες ένταξης στην απασχόληση)
3.1.9. Ηνωμένο Βασίλειο (πρωτοβουλίες ένταξης και απασχόληση)
3.1.10. Αυστρία (Υπηρεσίες για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών)
3.1.11. Κοινοτική Πρωτοβουλία "Απασχόληση" και Κοινωνική
Οικονομία
3.1.12. Κοινοτικό Πρόγραμμα E.E : Pilot Action -Third system
and Employment
3.2. Εφαρμογές του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα
3.2.1. Αγροτουριστικοί συνεταιρισμοί και συνεταιρισμοί για άτομα
με ψυχοκοινωνικά προβλήματα
3.2.2. Τοπικά Σύμφωνα απασχόλησης
3.2.3. Προστατευμένα παραγωγικά εργαστήρια
3.2.4. "Βοήθεια στο σπίτι" (Κ.Α.Π.Η.)
3.2.5. Κοινοτικό πρόγραμμα - Third System and Employment
3.2.6. Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER
3.2.7. Η μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την "Ίδρυση και
οργάνωση Κεντρικού Φορέα Κοινωνικής Οικονομίας στην
Ελλάδα"
Κεφάλαιο 4: Χαρακτηριστικά των φορέων που δραστηριοποιούνται
στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας
4.1. Εθελοντικές - Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις
4.1.1. Παρουσίαση ευρημάτων του ερευνητικού προγράμματος
"VOLMED - HELLAS"
4.1.2. Παρουσίαση ευρημάτων (πρόσφατης) έρευνας για τις εθελο-
λοντικές οργανώσεις και ομάδες στον τομέα κοινωνικής φροντίδας
(1997 - 1999)
4.2. Οικολογικές και Περιβαλλοντικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις
4.3. Γυναικείοι Συνεταιρισμοί και η συμβολή τους στην απασχόληση
4.4. Συγκρότηση Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύ-
νης (Κοι.Σ.Π.Ε.)
Κεφάλαιο 5: Χαρακτηριστικά δραστηριοτήτων του τομέα της Κοινω-
νικής Οικονομίας
5.1. Κοινοτική Πρωτοβουλία "ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ"
5.2. Κοινοτική Πρωτοβουλία "LEADER II"
5.2.1. Γενικά Χαρακτηριστικά της Κ.Π. "LEADER II"
5.2.2. Συμβολή της Κ.Π. στη δημιουργία απασχόλησης και την
προώθηση της επιχειρηματικότητας
5.2.2.1. Αγροτικός Τουρισμός - Πολιτισμός - Φυσικό Περιβάλ-
λον
5.2.2.2. ΜΜΕ - Βιοτεχνία και τοπικές υπηρεσίες
5.2.2.3. Αξιοποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων
5.2.2.4. Φορείς υλοποίησης της Κ.Π. "LEADER II"
5.3. Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης (Τ.Σ.Α.)
5.4. Ιδιωτικές επιχειρήσεις και κοινωνική συνοχή
5.5. Προγράμματα προώθησης της απασχόλησης στους τομείς του
πολιτισμού και των κοινωνικών υπηρεσιών
5.5.1. Ενέργειες προώθησης της απασχόλησης στον τομέα της
κοινωνικής μέριμνας
5.5.2. Προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας και ενίσχυ-
σης της απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης στον πολιτιστικό
τομέα
Κεφάλαιο 6: Πολιτικές προώθησης της απασχόλησης και της επι-
χειρηματικότητας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας
6.1. Τρίτος τομέας της οικονομίας και απασχόληση: Μια προσέγ-
γιση στα διαθέσιμα στοιχεία
6.2. Πολιτικές προώθησης της επιχειρηματικότητας στον κοινω-
νικό τομέα της οικονομίας
6.3. Προγράμματα ένταξης στην απασχόληση ατόμων αποκλει-
σμένων από την αγορά εργασίας
Κεφάλαιο 7: Παρουσίαση ευρημάτων εστιασμένης συνέντευξης
επιλεγμένων στελεχών του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας
(focus group interview)
7.1. Καταγραφή απόψεων - απαντήσεων των συμμετεχόντων στην
εστιασμένη συνέντευξη
7.2. Σύνοψη Συμπερασμάτων
Κεφάλαιο 8: Δυναμική και προοπτικές απασχόλησης επιλεγμένων
κλάδων του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας σε τοπικό επίπεδο
8.1. Προβλήματα και μεθοδολογικοί περιορισμοί για τη διερεύνηση
της δυναμικής και των χαρακτηριστικών της απασχόλησης του το-
μέα της Κοινωνικής Οικονομίας σε τοπικό επίπεδο
8.2. Επιλεγμένοι τομείς παρεμβάσεων και ενεργοποίησης στο
πλαίσιο της ευρωπαϊκής εμπειρίας
8.2.1. Υπηρεσίες για την βελτίωση της ποιότητας ζωής-κοινωνικές
υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο
8.2.2. Περιβάλλον
8.2.3. Πολιτισμός, αθλητισμός και ΜΜΕ
8.3. Προτεινόμενες δράσεις για την προώθηση της τοπικής ανάπτυ-
ξης και απασχόλησης στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας με
με βάση την Ευρωπαϊκή Εμπειρία
Κεφάλαιο 9: Συνέργειες κα βασικοί άξονες αναγκαίων παρεμβάσεων
9.1. Συνέργειες και συνδυασμοί επιμέρους μέτρων πολιτικής
9.2. Βασικοί άξονες αναγκαίων παρεμβάσεων σε εθνικό επίπεδο.
Κεφάλαιο 10: Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη του τομέα της
Κοινωνικής Οικονομίας στην Ελλάδα
Βιβλιογραφία
ΜΕΡΟΣ Β/
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: EΡΓΑ ΤΟΥ ΠΙΛΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
"THIRD SYSTEM AND EMPLOYMENT" ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΣΥΜΜΕ-
ΤΕΧΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΠΙΝΑΚΑΣ Α: ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ - ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗ-
ΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ.Α: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙ-
ΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ.Β: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙ-
ΡΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ.Γ: ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ - ΥΛΟΠΟΙΗΘΕΝΤΑ ΕΡΓΑ ΣΤΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ "ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ"
(1997 - 1999)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ.Δ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΜΦΩΝΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ (Τ.Σ.Α.)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV: ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΕΝΤΑΧΘΗΚΑΝ ΚΑΙ
ΕΠΙΔΟΤΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΩΝ
ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Ν.Θ.Ε.) Ή ΩΣ ΝΕΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛ-
ΜΑΤΙΕΣ (Ν.Ε.Ε.) ΑΠΟ ΤΗΝ Κ.Π. "ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ", ΚΑΤΑ ΕΠΑΓ-
ΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (Β' ΚΥΚΛΟΣ 1997 - 1999)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V.Α: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΕΡΓΑ-
ΣΙΑΣ - FOCUS GROUP - ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗ-
ΣΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V.Β: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ/ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧ-ΟΥΣΕΣ/ ΟΝΤΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ - FOCUS GROUP - ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΣΧΟ-
ΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ VΙ: ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟ-
ΓΙΟΥ: ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
(ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ) ΣΕ ΤΟΠΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ