Ι. Κυριτσάκη, Το δικαίωμα στο περιβάλλον, 2010

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Συντομογραφίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Θεωρητικές προσεγγίσεις

2. Η ανυπαρξία ενός διεθνώς κατοχυρωμένου δικαιώματος στο περιβάλλον

3. Το αγαθό του περιβάλλοντος στην έννομη τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

1. Φύση και περιεχόμενο

1.1. Οι ουσιαστικές πτυχές του δικαιώματος

1.2. Οι διαδικαστικές όψεις του δικαιώματος

1.2.1. Πρόσβαση σε περιβαλλοντικές πληροφορίες

1.2.2. Συμμετοχή του κοινού

1.2.3. Πρόσβαση στη δικαιοσύνη

2. Η νομική κατοχύρωση του δικαιώματος στο περιβάλλον

2.1. Αναγνώριση του ουσιαστικού δικαιώματος στο περιβάλλον

2.1.1. Οι συνταγματικές διατάξεις των κρατών μελών

2.1.1.1. Αξία κοινών συνταγματικών παραδόσεων

2.1.1.2. Ελληνικό Σύνταγμα και περιβάλλον

2.1.1.3. Συγκριτική επισκόπηση λοιπών Συνταγμάτων

2.1.2. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

2.1.2.1. Σημασία της ΕΣΔΑ για την ενωσιακή έννομη τάξη

2.1.2.2. ΕΣΔΑ και περιβάλλον

2.1.2.2.1. Προστασία ιδιωτικού βίου και περιβάλλον

2.1.2.2.2. Άλλα δικαιώματα και περιβάλλον

2.1.3. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ

2.1.3.1. Η νομική αξία του Χάρτη

2.1.3.2. Χάρτης και προστασία του περιβάλλοντος

2.2. Κατοχύρωση του διαδικαστικού δικαιώματος στο περιβάλλον

2.2.1. Αναγκαιότητα υιοθέτησης του διαδικαστικού δικαιώματος

2.2.2. Σύμβαση του Άαρχους

2.2.2.1. Πρώτος πυλώνας της Σύμβασης

2.2.2.2. Δεύτερος πυλώνας της Σύμβασης

2.2.2.3. Τρίτος πυλώνας της Σύμβασης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

1. Ιστορική εξέλιξη της κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής

1.1. Ιδρυτικές Συνθήκες

1.2. Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη

1.3. Συνθήκη του Μάαστριχτ

1.4. Συνθήκη του Άμστερνταμ

1.5. Συνθήκη της Νίκαιας

1.6. Συνταγματική Συνθήκη και Συνθήκη της Λισαβόνας

2. Χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ένωσης

2.1. Στόχοι περιβαλλοντικής πολιτικής

2.2. Σημαντικότεροι παράμετροι περιβαλλοντικής πολιτικής

2.2.1. Υψηλή ποιότητα περιβαλλοντικής προστασίας

2.2.2. Εκτίμηση επιστημονικών και τεχνικών δεδομένων

3. Βασικές περιβαλλοντικές αρχές

3.1. Οι αρχές της πρόληψης και της προφύλαξης

3.1.1. Περιεχόμενο

3.1.2. Δικαστική ερμηνεία της αρχής της πρόληψης

3.1.3. Δικαστική ερμηνεία της αρχής της προφύλαξης

3.2. Η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης ή αειφορίας

3.2.1. Περιεχόμενο

3.2.2. Δικαστική αναγνώριση

3.3. Η αρχή της ενσωμάτωσης

3.3.1. Περιεχόμενο

3.3.2. Δικαστική αναγνώριση

3.4. Η αρχή ο ρυπαίνων πληρώνει

3.4.1. Περιεχόμενο

3.4.2. Δικαστική αναγνώριση

3.5. Η αρχή της επανόρθωσης κατά προτεραιότητα στην πηγή

3.5.1. Περιεχόμενο

3.5.2. Δικαστική αναγνώριση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ

Η ΕΚΤΑΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

1. Το ουσιαστικό δικαίωμα στο περιβάλλον

1.1. Η έλλειψη ενός ουσιαστικού δικαιώματος στο περιβάλλον

1.2. Έμμεση δικαστική περιφρούρηση δικαιώματος στο περιβάλλον

1.2.1. Ερμηνεία οδηγιών

1.2.1.1. Αναγνώριση άμεσου αποτελέσματος

1.2.1.2. Αναγνώριση έμμεσου αποτελέσματος

1.2.2. Αναγνώριση ιεραρχικής προτεραιότητας στην υγεία

1.2.2.1. Υγεία και προστασία της ατμόσφαιρας

1.2.2.2. Υγεία και προστασία των υδάτων

1.2.2.3. Υγεία και προστασία της φύσης

1.2.2.4. Υγεία και διαχείριση των αποβλήτων

1.2.3. Περιβάλλον και οικονομικές επιδιώξεις Ένωσης

1.2.3.1. Σύγκρουση των εννόμων αγαθών

1.2.3.2. Περιβάλλον και εμπορεύματα

2. Αναγνώριση διαδικαστικών πτυχών του δικαιώματος στο περιβάλλον

2.1. Δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες

2.1.1. Υποχρέωση παροχής πληροφοριών

2.1.2. Προθεσμία ικανοποίησης δικαιώματος

2.1.3. Η έννοια της περιβαλλοντικής πληροφορίας

2.1.4. Πρόσβαση σε πληροφορίες για ΓΤΤ

2.1.5. Πρόσβαση σε πληροφορίες για επιπτώσεις έργων

2.1.6. Πρόσβαση σε πληροφορίες για τα ύδατα

2.1.7. Πρόσβαση σε πληροφορίες για τα απόβλητα

2.2. Δικαίωμα συμμετοχής κοινού

2.3. Δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ

1. Εμπλουτισμός των στόχων της Ένωσης

2. Περιβαλλοντική ανάπτυξης και εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης

3. Θεσμοθέτηση νέων αρχών ενσωμάτωσης

3.1. Νέες περιβαλλοντικές αρχές ενσωμάτωσης

3.2. Σχέση περιβαλλοντικών αρχών με αρχές ενσωμάτωσης

4. Αναβάθμιση του συστήματος προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων

4.1. Η νομική αναγνώριση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

4.2. Η προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ

5. Η ενδυνάμωση του ρόλου των πολιτών

5.1. Νομοθετική πρωτοβουλία των πολιτών

5.2. Διεύρυνση του δικαιώματος έννομης προστασίας των ιδιωτών

6. Η διευκόλυνση εφαρμογής του κοινοτικού περιβαλλοντικού δικαίου

6.1. Απλοποίηση της διαδικασίας επιβολής κυρώσεων

6.2. Η ποινική θωράκιση του περιβάλλοντος

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ