Α. Μακρυδημήτρης, Είναι ηθική η πολιτική;, 2η έκδ., 2022

Αναλυτικά Περιεχόμενα

Πρόλογος

Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση

Περιεχόμενα

Αναλυτικά Περιεχόμενα

Μέρος Πρώτο

Τύποι Ηγεσίας

Κεφάλαιο Πρώτο

Πώς κυβερνάται η πολιτεία

Ι. Πόλεμος και ειρήνη

Δια πλεονεξίαν, ‘Ιδού εν ειρήνη, πικρία μου πικροτάτη’, Dulce bellum inexpertis, Pax et bonum, «Η γαρ κοινωνία φιλικόν», Η ‘ηθική’ στιγμή του πολέμου, Αμυντική πολιτική, Machtpolitik, Άρνηση της άρνησης, Furor militaris, ‘Δίκαιος’ πόλεμος, Σκεπτομένη Αθηνά

ΙΙ. Διοικείται ορθά η πολιτεία;

«Προς διοίκησιν πόλεως», Administre et gouverne, Κλητοί, Sense de la vocation, Κριτική του Αριστοτέλη, «Άλλη γαρ μακροτέρα και πλείων η οδός.», Διακονία (όχι δοξομανία)

ΙΙΙ. Ο κόσμος δεν θ’ αλλάξει

Gladio et calamo, «. μετά τον σοφιστήν αναγκαίον. πολιτικόν διαζητείν.», Σοφιστεία, Θεατές σκιών – idola specus, Παγχάλεπος Καλλίπολις, «. ουδέ η πολιτεία ἣν μυθολογούμεν λόγω έργω τέλος λήψεται;», Οptimus rex, optima lex, «Και συ ποτε επιστρέψας στήριξον τους αδελφούς σου», Πολιτειακή παιδεία, Δεύτερος πλους, Ελευθέρων και ίσων αρχή

IV. Επιστήμη και πολιτική (πράξη)

«Διδακτή άπασα επιστήμη δοκεί είναι, και το επιστητόν μαθητόν», ‘Παθήματα’ της σκέψης, Γνώση και πράξη, Ευπραγία, ορθοδοξία, Κράτος των νόμων, Ορθά (και νόθα) πολιτεύματα, Μικτό πολίτευμα, Η αξία της μεσότητος, Έστιν γαρ η πολιτεία… μίξις, Το ον λέγεται πολλαπλώς

V. Via Contemplactiva

Τίς αιρετώτατος βίος;, Η πράξη της σκέψης, Πράττειν και φρονείν, Τι σημαίνει ‘πρακτική’;, Άτοπον… το μονώτην, Joie de vivre, Ήδεσθαι, αλλά μη άγεσθαι, Τον φιλόσοφον διαλέγεσθαι, Βάρος έχων ο λογισμός, «. ως αναγκαίον πράττοντας.», «Έτερον επιστήμης δόξα ομολογείται ημίν», Πρακτικο-στοχαστική οδός, Prudentia, Πολιτική φρόνηση, Έμπρακτος μηχανή

Κεφάλαιο Δεύτερο

H περί ηγεσίας τυπολογία – είδη του Πολιτικού

Ι. Ο (πολιτικός) ηγέτης ως ποιμήν - ποίμανδρος

«Ποιμανείς αυτούς εν ράβδω σιδηρά», Urpolitik, Eclogue pastoral, Scala naturae, Homo politicus, Πόλις του Θεού, Γένη του ανθρώπου, Paradise Lost, Via politica, ‘Πολιτική’ εξουσία, Είναι ο λαός ποίμνιο;, ‘Βασιλική’ εξουσία - κοιρανία, Επιμέλειαν ή τροφήν;, «Εν μεν δημοκρατία μάλιστ’ εστί πολίτης.», Σολώνεια πολιτεία, «Όριον έθου ὅ ού παρελεύσονται», Πολιτική ισότητα, Pax Romana, Ισοπολιτεία, «Αι δε Αθήναι ως γνωρίσματά των τον Άνθρωπον έχουσι και τον Λόγον», Η διάρθρωση της δημοκρατίας, Πάσιν άρχειν δημοκρατικόν, Άρχεσθαι και άρχειν, Πολιτική τέχνη, ‘Θετική’ ελευθερία, Ελευθερία στην πόλη, «Ιμάτιον ποικίλον, πάσιν άνθεσι πεποικιλμένον», Homo ή deus mensura?, Αρετοκρατία, Επί πάντας νείμω;, «Επιμέλειαν και κράτος», «Άτοπος. παιδευτής»

ΙΙ. Η ιατρική αναλογία

Ιητήρ κακών, Πολιτική και ιατρική, Ανθρώπινον επιμελητήν, «Ότι σπάνιον ἦν ευρείν άνδρας πολύ διαφέροντας κατ’ αρετήν», Εκτροπή προς την τυραννία – φλεγμαίνουσα πόλις, Απατηλή πολιτεία, «Τίς της τοιαύτης αρετής ανθρωπίνης τε και πολιτικής, επιστήμων εστίν;», Simpliciores, «Κατ’ αξίαν… τας αρχάς», «Ει τις εστιν επαΐων», Πρώτος και δεύτερος πλους, Γενναίον ψεύδος, Είναι ‘ασθένεια’ η πολιτική;, Ηοmo Infirmus, Φύλακας ή δυνάστης;, Αρρώστια και θεραπεία, Cives. sapientes, Κρίνουν καλύτερα οι πολλοί,…, Απόφαση και διαβούλευση, Ευβουλία, Των μεγάλων αγαθή τιθηνός, Κύριον είναι το πλήθος, «Πόλις γαρ άνδρα διδάσκει», «Ουκ αν ποτέ το πλήθος.», Αριστευτική δημοκρατία (‘Αρισταρχία’), Εμπειροπραγμοσύνη, De docta ignorantia, ‘Διδακτόν αρετή’, Φιλοσοφοκρατία;, Amorem sapientiae, Αποπομπαίος… χίμαρος, Vox populi, ira Dei, «Παρά φιλοσοφίας άκος», Ars vitae, Ars moriendi, De consolatione philosophiae, Ultima verba, Intra muros, Ανεξέταστος βίος…, Sous condition grave, «Ού ταυτόν δ’ εστίν οίμαι θεωρητικού φιλοσόφου και πολιτικού βίος», Ησυχίαν άγειν, Η δευτέρα οδός

ΙΙΙ. Το υφαντικό υπόδειγμα

Ο περί της υφαντικής λόγος, Differentiae… concertante, Propria operatio, Οratores, bellatores, laboratores, Ratione animi, Διάκριση των τάξεων, Neque confusa neque sepa­rata – η θεμελιώδης οργανωτική αρχή, Divina proportione, Vis unitiva, Προς έτερον η δικαιοσύνη, Πολιτική δικαιοσύνη, «Tην του μετρίου γένεσιν», Ευσύνοπτος πόλις, Ηθική ‘γεωμετρία’, ‘Κοινότητα’ ή ‘κοινωνία’;, Αυτάρκεια, Μέγεθος ή ευταξία;, «Eκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίαν», «Πάντα συνυφαίνουσα ορθότατα», Δεύτερος πλους, «Ο μεν νόμος καθόλου πας», Lex animata, Statesmen, administrators, «Η γαρ τάξις νόμος», «Νόμω ορίσαι το δίκαιον», ‘Νομαρχία’ - Lex Rex, Διάλογος με τους Nόμους, Τείχη της πόλεως, «Προς δε δη τον πολιτικόν ίωμεν πάλιν, της προρρηθείσης υφαντικής αυτώ φέροντες το παράδειγμα», «Παλαιά μεν τις διαφορά φιλοσοφία τε και ποιητική», Ηδεία ή ωφελίμη;, Ποιητική μίμησις, Σκιά της σκιάς, Ξένα τα φαύλα, Σκεπτόμενο αίσθημα, Τέχνη των ήχων, Μουσική πολιτική, Πολιτική σύνθεση, Plato redivivus?

Κεφάλαιο Τρίτο

Περί της Πρεσβυτικής Πολιτείας

(Μια άποψη από την ελληνική αρχαιότητα)

Ι. Το σκηνικό

ΙΙ. Πρεσβυτικά αξιώματα

Η ηλικία δεν είναι επαρκής λόγος για αποχώρηση, Φυσική ή πνευματική ισχύς;, Η του φρονείν έξις, Εκείνο της ψυχής το γάνωμα και φέγγος, Παιδείας ένεκα των νέων και διδασκαλίας, Πολιτεύεσθαι δια βίου, Προσωδά πρεσβύταις πολιτεύματα, Διακριτική παρουσία, Στάδια του πολιτικού

ΙΙΙ. Γενικό συμπέρασμα

Μέρος Δεύτερο

Ηθική (και) Πολιτική

Κεφάλαιο Τέταρτο

Είναι ηθική η πολιτική;

Ι. Εισαγωγικά

«Πάντα ταύτα καθορών άνω κάτω ταραττόμενα δεινώς, πάσαν προθυμίαν έχω καταφανή αυτά γενέσθαι», ‘Ακρότατον. αγαθών’, Έξη της αρετής, Αξιακή διάσταση της πολιτικής, Πρακτική (πολιτική) ηθική, Ethica, Politica

ΙΙ. Ατομική και συλλογική ηθική

Moralitӓt και Sittlichkeit, Ηθική δύο ταχυτήτων;, Εξωστρεφής ή εσωστρεφής στάση;, Vis electiva, Με μικρά ή μεγάλα γράμματα

ΙΙΙ. Μπορεί να είναι ηθική η πολιτική;

Δεν είναι, αλλά μπορεί να μην είναι;, Mens rea/Dirty hands, Might is right, Είχε ο Θρασύμαχος δίκιο;, Urethik, Aρκεί η ισχύς;

ΙV. Η πραγματικότητα της πολιτικής (il vivere politico)

Res dura, Mantenere lo stato, Manuale politicum, Αγάπη ή φόβος;, Virtuoso, Ζώον διφυές, Salus rei publicae, ‘Ηθική’ του αποτελέσματος, Doctrina daemo­nica?, «Άνθρωπος ποιος και ποιος θεριό;», Kampfplatz, Κράτος - πολιτική κοινωνία, Λεβιάθαν ή force majeure, Extra civitatem nulia securitas, Ασφάλεια ή ελευθερία;, Η μηχανή του κράτους, Γνώση και εξουσία, Trust, Διάκριση των εξουσιών, Réforme morale, Conditio humana, Ηθικά θεμέλια της πολιτείας

V. Το δίκαιο, το νόμιμο και το ίσο

«Ο γαρ νόμος δίκαιόν τι», Κρέων και Αντιγόνη, Φυσικόν μεν… νομικόν δε, Factum, non genitum, Legalität, Μoralität, Rectum et justum, Ηθική και δίκαιo, Ο σκοπός του δικαίου, Via directiva, Ο άδικος νόμος είναι νόμος;, Secundum virtutem, Leges legum, Πολιτική, δίκαιο και ηθική, Η φύση του επιεικούς

VI. Problema morale

“The rarer action is in virtue/ Than in vengeance”, Σχετικισμός, Ηθική συνείδηση, Ηθικο-πολιτική αντίληψη, Minima moralia, Scientes bonum et malum, Ποιο είναι το καλό;, Per incuriam, Viae mediae, Τι δράσω;

VII. Στοιχειώδης ηθική

‘Ηθική αίσθηση’, Αισθάνεσθαι και νοείν, In cordibus hominum, Lumen naturale, Ideae innatae, Καλάμι που σκέπτεται, Cogito, Ηθική (ως συνθήκη) του συνυπάρχειν, Προς έτερον, Ηθική ως φιλία, Ο χρυσούς κανών, Lex talionis, Εχθροί και φίλοι, Non laedere, Κακού παντός άδεκτον, Θεός αναίτιος, Αδικείσθαι ή αδικείν;, Ηθική λογική

VIΙI. Questiones disputatae

‘Είναι το ωφέλιμο κακό;, Ηθικό παράδοξο, Η ιδέα του αγαθού, Τελικά και μεταβατικά αγαθά, Greatest happiness, Ευχαριστική τελεολογία, Pleasure principle, Animal rationale, Ex ductu rationis, Μέσον ή σκοπός;, Ηθική προσταγή, Κριτήριο της γενίκευσης, Ο άνθρωπος δεν είναι ‘πράγμα’, Βασίλειο των ηθών, … και της ελευθερίας, Και οι συνέπειες παρέλκουν;, Utile ή honestum?, Ωφέλεια και ορθοπραγία, ‘Καλόν κακόν’, Twilight zone, Μπορεί να είναι το κακό καλό;, ‘Oικονομία’ του κακού, Μολίβδινος κανών, Extremus necessitas casus, Fiat veritas…, Amnis taciturnus, Auctoritas, non veritas, Παρρησιαστής γαρ… και αληθευτικός, Νόμοι της σιωπής, «Πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες, πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους», Χαλεπά τα καλά

IΧ. Υποχώρησε η Ηθική;

«Πού απεσύρθηκε, πού εχάθηκε ο σοφός;», «Άλλη γαρ μακροτέρα η οδός η επί τούτο άγουσα», Πεδία ζωής, Κοινωνική διαφοροποίηση – ηθική αδιαφορία, Τolerantia, Όριο της ανοχής, ‘Η πολιτική είναι πολιτική’ (όχι ηθική), Moral retreat, ‘Wertfrei’ διοίκηση/πολιτική/οικονομία, ‘Rational fool’?, Ηθική αμεροληψία,

Fairness, ‘Peccatum originarium’, Δικαιοκρισία, Symphonia imaginaria, Υπέρ του αδυνάτου, Επανορθωτική δικαιοσύνη…, «Το δίκαιον το κατά την αξίαν», Δικαιοσύνη εξισωτική, όχι ισοπεδωτική, … επί της ‘βασικής’ δομής, Γνώση μέσα από την άγνοια;, Προέχουν τα δικαιώματα;, Diskursethik, Επικοινωνιακό θεώρημα, Διαβουλευτική κοινωνία, Ουδετερότητα και αμεροληψία, Ars boni et equi, Ηθική της διαδικασίας, ‘Επιρρηματική’ ηθική, «. και όσοι άγραφοι όντες αισχύνην ομολογουμένην φέρουσιν»

Χ. Ηθικός αναστοχασμός

«Η μεν άρα επιστήμη εστίν έξις αποδεικτική», Ηθικά διλήμματα, Ηθική της επιχειρηματολογίας (Moral Reasoning), Επιχειρηματολογία και ανοιχτή κοινωνία, ‘Verantwortungsethik’, ‘Gesinnungsethik’, Via negationis, Conditio reflexiva, Civitas Humana, Η πόλις και η ψυχή, Δικαιοσύνη επ’ άμφω, Τρίβοντας το ένα με το άλλο

ΧI. Libertaria

Si volumus, ‘Αρνητική’ ή ‘θετική’ ελευθερία;, ‘Querelle des Anciens et des Moderrnes’, Αμφίπλευρη ελευθερία, Conditio libertatis, Όση ακρίβεια είναι εφικτή, A riveder le stelle, «Εφ’ ημίν δη η αρετή, Ομοίως δε και η κακία», Via pensata, Σιωπή και απορία, Ηθική του μέτρου, «Επιχειρείν τῇ ως αληθώς πολιτική τέχνη», “To the happy few”

Κεφάλαιο Πέμπτο

Διαβάζοντας τον Βέμπερ:

η διένεξη των σχολών

Ι. Gesamtwerk

«Η δ’ επιστήμη των καθόλου.», Ερμηνευτική ποικιλία

ΙΙ. Περιοδολόγηση

Πρώτη περίοδος (1887-1897), Αντικειμενική ανάλυση, Περίοδος ωριμότητας (1905-1920)

ΙΙΙ. Διένεξη της ερμηνείας

Προσλήψεις της βεμπεριανής θεωρίας, Ρεαλισμός και ιδεοκρατία

Κεφάλαιο Έκτο

Επιστήμη και Πολιτική

(η περί της αληθείας αλληγορία)

Ι. Speaking truth to power

«Επιστήμη, ουκ εμπειρία οικεία κεχρημένον», Veritatem facere, Calamo, gladio, Επιστρατευμένη σκέψη

ΙΙ. Κρίση αξιοπιστίας

Veritas ή auctoritas, ‘Η τόλμη της αλήθειας’, ‘Τι εστίν αλήθεια;’, «Επιστήμην δε και αλήθειαν», «Πού σοφός; Πού γραμματεύς; Πού συζητητής του αιώνος τούτου;», Η περί της αληθείας αλληγορία

ΙΙΙ. Δυσκολίες της ελεύθερης διανόησης

Hommes d’esprit, Κίρκη των φιλοσόφων

ΙV. To νόημα της παρρησίας

Verasitas philosophiae, Σκοπιμότητα της ελευθερίας;, Φλυαρία των διανοουμένων, Σε σκληρές σανίδες

V. To δίλημμα της πράξης

Studiolum, Dubbio e fede

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

Ξενόγλωσση

Πρώτες δημοσιεύσεις